Билет. 50-сурет. Препараттың аты: Тілдің жапырақ тәрізді бүртіктеріПрепараттың аты: Тілдің жапырақ тәрізді бүртіктері Зертттеу объекттісі: 1)бүртіктедің көп қабатты жалпақ эпителийі 2) бүртікте аралығындағы кеңістік 3) қалыптаспаған талшықты борпылдақ дәнекер тіні 4)дәм сезу түйіндері Сипаттамасы: Дәм сезу бүртіктерінің ең алғашқы бастамасын беретін ауыз қуысының көп қабатты эпителийі. Құрылысы: Әрбір дәм сезу бүртіктерінің пішіні элипс тәрізді болып келген, құрамында бір біріне тығыз жабысып орналасқан жасушалары бар құрылым. Бұл жасушаларды бес топқа бөледі: сенсоэпителиальды, ашық түсті ұзын цилиндр тәрізді, «күңгірт» түсті тіректі, аз дифференцияланған базальды және шеткі болып бөлінеді. Сенсорлы эпителиальдi (сезiмтал) жасушалар Қызметі: рецепторлық
билет. 50-сурет. Препараттың аты: Бүйрек түтікшелеріндегі призма тәрізді 1 қабатты 1 қатарлы эпителийі Зертттеу объекттісі: 1) призма тәрізді жасушаның апикальды полюсі; 2) призма тәрізді жасушаның базальды полюсі; 3) жасуша ядросы; 4) түтікшелердің қуысы; 5) түтікшелерді қоршап жатқан дәнекер тіні. Сипаттамасы: Ені қабырғасынан кіші пішіні призма тәрізді эпителиоциттер. Бүйректің проксимальді және дистальды нефрон түтікшелерінің ішін тыстайды. Проксимальды бөлігіндегі эпителиоциттердің жиегі болады, ал базальды мембранаға бекінген полюсінде көптеген митохондриялары сызық түрінде көрінеді. Базальды мембранаға бекінген бөлігі базальды полюсы, ал сыртқы ортамен байланысқан бөлігі апикальды полюсі. Бір қабатты бір қатарлы призмалы эпителиоциттер асқорыту жүйесінің ортаңғы бөлігіндегі мүшелердің ішін тыстайды. Бір қабатты бір қатарлы призмалы эпителий екі түрлі жасушалардан тұрады: базальды эпителиоциттер мен бокал тәрізді жасушалар. Базальды жасушалардың пішіні призма тәрізді, камбиальды қызмет атқарады. Бокал тәрізді жасушалар муцинді секрет бөліп, механикалық, инфекционалді және басқа да әсерлерден қорғайды. Қызметі: Бүйрек түтікшелеріндегі призма тәрізді 1 қабатты 1 қатарлы эпителийдің қызметі: реабсорбциялық. Бір қабатты бір қатарлы призмалы эпителийдің қызметі: қорғаныштық. 11-билет. 1. Аты. Кеңірдектің қабырғасындағы бір қабатты көп қатарлы кірпікшелі эпителий. 2. Зерттеу объектісі. 1) жасушаның кірпікшелері 2) бокал тәрізді жасушалар 3) кірпікшелі жасушалар 4) базальды жасушалар 5) кілегейлі қабықтың меншікті пластинкасының дәнекер тіні 6) тамырлар 3. Сипаттамасы. Бір қабатты көп қатарлы эпителий ауа өтетін жолдарда, тыныс алу мүшелердің – мұрын қуысы, кеңірдек, бронхыларда кездеседі. Бір қабатты көп қатарлы жасушаларының барлығы базальды мембранаға бекінген. Бірақ ядролары әр түрлі деңгейлерде орналасқан. Негізгі жасушаларына кірпікшелі бокал тәрізді жасуша, ұзын дәне қысқа қыстырма жасушалары жатады. Ұзын қыстырмалары кірпікшелердің қозғалысына қатысады, қысқа қыстырма камбиальды қызмет атқарады. Базальды жасушалары қысқа, базальды мембранаға өте жақын орналасқан. Кірпікшелі жасушалары биік, пішіні призмалы, апикальды полюсінде көптеген кірпікшелері болады. Кірпікшелері ауаға қарсы қозғалып, сырттан келген шаң мен бөгде заттарды ұстап қалады. Бокал тәрізді жасушалары ауа жолына муцинді секрет бөліп, механикалық, инфекционалды және басқа да әсерлерден сақтайды. 4. Қызметі. Қорғаныштық. 12-билет. 1. Аты. Көздің қасаң қабығының көп қабатты жалпақ мүйізделмейтін эпителийі. 2. Зерттеу объектісі. 1) жалпақ жасушалар қабаты 2) тікенекті жасушалар қабаты 3) базальді жасушалар қабаты 4) базальді мембрана 5) талшықты дәнекер тіні 3. Сипаттамасы. Көп қабатты мүйізделмеген эпителий көздің қасаң қабығы, ауыз қуысы, өңеште кездеседі. Пішіні призма тәрізді базальды қабатынан, полигональды аралық қабатынан, жалпақ жасушалардан тұратын үстіңгі қабаттары болады. Көп қабатты эпителийдің тек базальды полюсі ғана базальды мембранаға бекінген. Құрамында: базальды, аралық, үстіңгі жалпақ жасушалар қабаттары болады. 4. Қызметі. Қорғаныштық. 13-билет Аты: Қуықтың ауыспалы эпителийі Зерттеу объектісі: 1- үстіңгі жасушалар қабаты 2-аралық жасушалар қабаты 3-базальды жасуша қабаты 4-талшықты дәнекер тіні Сипаттамасы: Ауыспалы эпителий бүйрек түбегі, несеп ағар, қуықтың кілегейлі қабығы кіреді.Эпителий құрамы: базальді, аралық, үстіңгі деп аталатын қабаты бар. Базальді қабатын- камбиальді жасуша, аралық қабатын -полигональды, үстіңгі қабатын- күмбез тәрізді жасушалар несеп жиналуына байланысты пішінін өзгертіп отырады. Қызметі: Қорғаныштық 14-билет. 1. Аты. Адам қанының жағындысы. Сегментті ядролы нейтрофил. Тромбоциттер. Эритроциттер. 2. Зерттеу объектісі 1) эритроциттер 2) сегментті ядролы нейтрофил 3) тромбоциттер 3. Сипаттамасы. Эритроциттер қандағы ең көп жасушалар. Қанның қызыл түйіршіктері.Ер адамдарда 3,9-5,5*1012.Әйелдерде 3,7-4,9*10*12.Қозғалмайды,жылжиды.Цитоплазмасы нәзік оксофильді боялған,органелласы мен ядролары кариолизиске айналған.Себебі эритроциттер цитоплазмасына ген мен глобинды 85-90% жинайды.Ол О2 –мен байланысқанда оксигемоглобин және карбоксиглобинды түзеді.Жас түрінде ретикуляциттер кездеседі.Пішіні әртүрлі болады.Пішіні өзгерсе ойкилоцитоз,мөлшері өзгерсе амикилоцитоз.Спектрин пішін береді. Қызметі тыныс алу,тасымалдау. 3.2Нейтрофилдер-лейкоциттердің 48-78%құрайды.d=10-12мкм.Ядросы сегменттелгенӘйелдердің қанында,Х хромосомасы бар,барабан тәрізді,Бар денешігі болады.Таяқша ядролары да кездеседі.Қозғалмалы жасуша.Цитоплазмасында актин белогы бар.Цитоплазмасында түйіршіктері негіздік те,қышқылдық та бояумен бояялады. Құрамында түйіршіктері бояуды сіңіруіне байланысты бейтарап.Түйіршіктерінде сілтілі фосфотаза,лизоцин,лактоферин,В12гидролитикалық ферменттер,олардың катиондары да кездеседі. Фагоцитозда жалған аяқтарының арқасында пішіні өзгеріп отырады.Бұлар сүйек кемігінде пайда болады. Қызметі Қорғаныш (фагоцитоз) 3.3.Тромбоциттер қан пластинкалары,көбінесе пішінсіз,түссіз келген d=2-4мкм,топтасып орналасқан,сүйек кемігіндегі мегакариоциттерінен қалыптасқан қан пластинкалары. Гликокаликс қабаты рецепторлық процестерге қатысады. Қанды көп жоғалтудан сақтайды. 4. Қызметі. Қызметі қан ұйыту.
15 билет 1. Адам қанының жағындысы.Сегментті ядролы нейтрофилдер. 2. 1-эритроциттер. 2- Сегментті ядролы нейтрофилдер. 3-тромбоциттер. 3.Эритроциттер қандағы ең көп жасушалар.Қанның қызыл түйіршіктері.Ер адамдарда 3,9-5,5*1012.Әйелдерде 3,7-4,9*10*12.Қозғалмайды,жылжиды.Цитоплазмасы нәзік оксофильді боялған,органелласы мен ядролары кариолизиске айналған.Себебі эритроциттер цитоплазмасына ген мен глобинды 85-90% жинайды.Ол О2 –мен байланысқанда оксигемоглобин және карбоксиглобинды түзеді.Жас түрінде ретикуляциттер кездеседі.Пішіні әртүрлі болады.Пішіні өзгерсе ойкилоцитоз,мөлшері өзгерсе амикилоцитоз.Спектрин пішін береді. Қызметі тыныс алу,тасымалдау. 3.2Нейтрофилдер-лейкоциттердің 48-78%құрайды.d=10-12мкм.Ядросы сегменттелгенӘйелдердің қанында,Х хромосомасы бар,барабан тәрізді,Бар денешігі болады.Таяқша ядролары да кездеседі.Қозғалмалы жасуша.Цитоплазмасында актин белогы бар.Цитоплазмасында түйіршіктері негіздік те,қышқылдық та бояумен бояялады. Құрамында түйіршіктері бояуды сіңіруіне байланысты бейтарап.Түйіршіктерінде сілтілі фосфотаза,лизоцин,лактоферин,В12гидролитикалық ферменттер,олардың катиондары да кездеседі. Фагоцитозда жалған аяқтарының арқасында пішіні өзгеріп отырады.Бұлар сүйек кемігінде пайда болады. Қызметі Қорғаныш (фагоцитоз) 3.3.Тромбоциттер қан пластинкалары,көбінесе пішінсіз,түссіз келген d=2-4мкм,топтасып орналасқан,сүйек кемігіндегі мегакариоциттерінен қалыптасқан қан пластинкалары. Гликокаликс қабаты рецепторлық процестерге қатысады. Қанды көп жоғалтудан сақтайды. 4.Қызметі қан ұйыту.
17 билет 1.Адам қанының жағындысы. 2.1-Эозинофил. 3.Жалпы лейкоциттердің 0,5-5% құрайды.d=12-14 мкм.Актин болады.Цитоплазмасында түйіршіктері азонофильді,эзонофильді электронды тығыз,кристалоидты,құрамында белоктар болады.Негізгі белоктар құрамында антиденелер болады және иммуноглобулиннің Е түрі болады.Эозинофилдер гистаминнің метаболизміне қатысып,оның қандағы мөлшерін төмендетеді.Қан тамырларының өткізгіштігін реттейді.Қан тамырында 12 сағаттай болады. 4.Қызметі антипаразиттік,қан қысымын өткізуді төмендетеді,антиаллергиялық.
18 билет 1. Адам қаның жағындысы. Базафил. 1. Базафил 2. Рамоновский Гимза 3. Лейкоциттер екіге бөлінеді. Түйіршікті және түйіршіксіз лейкоциттер болып, Түйіршіктің өзі: Базафилді, эзонофильді, нейтрофильді. Түйіршіксіз: моноцит және лимфоцит Базафильді түйіршікті лейкоцитке тоқталатын болсақ: лейкоциттің 0,1% құрайды. Ядросы сегменттелген, цитоплазмасында ірі метохромды боялған түйіршіктері бар. түйіршіктің ішінде гепарин, гистамин, энзимдер болады. 4. Қорғаныштық, қан тамырларының өткізгіштігін жақсарту.
19 билет. 1.Адам қанының жағындысы.Кіші лимфоцит.Нейтрофил. 2.1- сегментті ядролы Нейтрофил.2- Кіші лимфоцит. 3.2.Лимфоциттер –лейкоциттердің 20-30% құрайды. Лимфоциттер көлеміне байланысты 3 топқа Кіші d= 4,5-6 мкм,орташа d=7-10мкм,Ірі d=10мкм-ден үлкен болып жіктеледі. Кіші лимфоциттер d=4.5-6%. 85-90% цитоплазмасында везикулалар,лизосомалар,бос рибосомалар,полисомалар,Гольджи аппараты болады.Ашық және күңгірт болып жіктеледі.Кіші күңгірт түсті лимфоциттердің цитоплазмасы электронды тығыз базофильді боялған,цитоплазмасында өте көп рибосомалар болады. Қызметі иммундық. 3.1.Нейтрофилдер-лейкоциттердің 48-78%құрайды.d=10-12мкм.Ядросы сегменттелгенӘйелдердің қанында,Х хромосомасы бар,барабан тәрізді,Бар денешігі болады.Таяқша ядролары да кездеседі.Қозғалмалы жасуша.Цитоплазмасында актин белогы бар.Цитоплазмасында түйіршіктері негіздік те,қышқылдық та бояумен бояялады. Құрамында түйіршіктері бояуды сіңіруіне байланысты бейтарап.Түйіршіктерінде сілтілі фосфотаза,лизоцин,лактоферин,В12гидролитикалық ферменттер,олардың катиондары да кездеседі. Фагоцитозда жалған аяқтарының арқасында пішіні өзгеріп отырады.Бұлар сүйек кемігінде пайда болады. Қызметі Қорғаныш (фагоцитоз).
22 билет 1. Адам қанының жағындысы.Моноцит 2. 1-моноцит. 3. Қанда басқа лейкоциттерге қарағанда ірілеу келеді.d=18-20мкм. Лейкоциттердің 6-8% құрайды.Ядросының пішіні әртүрлі(таға,бұршақ тәрізді),кейде бөлшектенген болып та келеді.Цитоплазмасында әлсіз базофильді түйіршікті лизосомалары бар.Моноциттер қан ағымында 36 сағаттан 104 сағатқа дейін болады.Тіндердегі моноциттер макрофагтарға айналады.Макрофагтардың ерекшелігі құрамында көптеген лизосомалар,фагосомалар,фаголизосомалардың болуы жатады. 4. Қызметі иммундық-қорғаныштық.
23 билет 1.Адам қанының жағындысы.Кіші лимфоцит. 2.1-Кіші лимфоцит. 3. Лимфоциттер –лейкоциттердің 20-30% құрайды. Лимфоциттер көлеміне байланысты 3 топқа Кіші d= 4,5-6 мкм,орташа d=7-10мкм,Ірі d=10мкм-ден үлкен болып жіктеледі. Кіші лимфоциттер d=4.5-6%. 85-90% цитоплазмасында везикулалар,лизосомалар,бос рибосомалар,полисомалар,Гольджи аппараты болады.Ашық және күңгірт болып жіктеледі.Кіші күңгірт түсті лимфоциттердің цитоплазмасы электронды тығыз базофильді боялған,цитоплазмасында өте көп рибосомалар болады. 4.Қызметі иммундық.
24, 25 билет 1: Қалыптаспаған борпылдақ дәнекер тіні 1. Коллаген талшықтары 2. Жасушалар 3. Эластинді талшық 2: темірлі гемотаксин 3: борпылдақ қалыптаспаған дәнекер тіні ағзада мүшелердің стромасын түзеді. Жасуша және жасуша аралық затынан тұрады, негізгі жасушаларына: фибробласттар, адопоциттер, тін базафилдері, плазмоциттер, макрофагтар жатады. фибробласттар өзі: аз мамандалған, мамандалған, фиброциттер, фиброкласттар болып бөлінеді! Жасуша аралық затына: коллаген, эластин талшықтары және аморфты немесе негізгі заты жатады. 4: трофикалық, қорғаныс, тіректік, механикалық
27-билет 1-тығыз талшықты қалыптаспаған дәнекер тіні 2-коллаген талшықтарының будалары 3- дәнекерге мықтылық қасиет береді, қалыптаспаған себебі коллоген талшықтары әртүрлі бағытта орн. Фибриллярлы белогі болды,Фибробласттың цитоплазмасында түйіршікті ЭПТ –да синтезделеді.Коллоген талшықтарының 14 түрі бар. Коллоген молекуласын узындыгы- 280 нм ени- 1,4нм. Түзілуі: 1 деңгей – үш полипептидтті тізбек- проколлогеннен тұрады. 2 денгей-проколоогеннен тропоколлоген пйд болады. 3 денгей коллогеннің фибриллярлы денгейі. 4 денгей- бірнеше фибриллалардан құралған коллогеннің талшықты түрі пайд болады. 4- мүшелерге тідерге мықтылық берітік қасиет береді.
# 29билет Препарат аты: бұқаның эластинді байламы. Бойлық кесіндісі Зерт обьектісі: 1- борпылдақ дәнекер тінінің жұқа қабаты 2-Тамырлар 3-Эластин талшықтары 4-Дәнекер тіні жасушаларының ядролары Препаратта рет ретімен, бір бағытта орналасқан эластин талшықтарын көруге болады. Сондықтан бұл тығыз талшықты қалыптасқан дәнекер тіні болп табылады. Талшықты қалыптасқан дәнекер тініне байламдар мен сіңір жатады, ал талшықты қалыптаспаған дәнекер тініне тері дермасы жатады Эластинді талшықтардың сырты дәнекер тінді қабықпен қоршалып, талшықтардың арасында құрамында гиалурон қышқылы бар сұйық заты болады. Эластин талшықтары өте созылғыш, әрі майысқыш, бір бірімен байланысып жатады.. Қызметі: қорғаныс, тірек.
|
