Мүліктік жауапкершілік

Жауапкершіліктің бұл түрі ҚР ның Конституциясының 42 бабында қаралған, әрбір азамат өзінің денсаулығына тигізген залалды немесе мүлкіне тигізген зиянды өтеп алуға құқы бар.

Қоршаған ортаға зиян әкелетін заңды немесе жеке тұлға оның ластану нәтижесіне сай толық көлемде жауапкершілікке тартылу керек.

Шаруашылық немесе басқа саладағы келтірілген зиянды өтеу келісілген түрде немесе сот шешімімен әртүрлі әдістермен залал мөлшерін есептеу, қоршаған ортаны қорғау басқармасымен жүзеге асырылады.

Әдістер арқылы залалды өтеу жоқ болған жағдайда қоршаған ортаны қорғауды қалпына келтіруге кететін шығынды есептейді.

Зиян келтіруші болып іздену, жобалау, құрылыс ұйымдары болуы мүмкін.

Мүліктік жауапкершілік тәртіптік әкімшілік және қылмыстық сипаттамаларды қолдану шараларында артуы мүмкін.

Азаматтық – құқықтық жауапкершілік.

Заң бұзушыға экологияның талаптарды бұзу нәтижесінде жапа шегуші жағынан мүліктік және моральдық шығындарды өтеу міндеті жатады. Тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық сипаттамаларының қолдануымен артуы мүмкін. Заңға сай сотпен және соттан тыс зиянды өтеу тізімі қаралған.

Атмосфераны қорғаудың құқықтық жүйесіне президент жарлықтары, үкімет қаулысы министрліктер мен мекеменің нормативтік актілері жатады.

Міндетті нормативтік актілерді шығарумен келесі табиғатты қорғау органдар айналысады: Табиғи ресурс министрлігі, Госкомсанэпиднадзор ҚР, министрлік ҚР ГО бойынша, күтпеген апат сандарын жою және т.б

Мекемелік актілерді қабылдау мен өңдеуде қатаң тәртіп орнатылған. Біріншіден, осы актілерді міндетті түрде әділет министрлігіне тіркеу, екіншіден азаматтар құқығына қатысыты мекемелік актілер міндетті түрде «Российские вести» газетіне жарияланады. Сол газетте жарияланған сәттен бастап акт қолданысқа енеді.

Нормативтік ережелер – санитарлы, құрылыстық, техникалық, техно экономикалық, технологиялық және т.б қоршаған ортаның нормативтік сапасы кіретін нормативтік ережелер маңызды рөл атқарады. Олар техникалық ережелерді көрсетеді және құқықтықтың шығу көзі ретінде қарастырылмайды. Алайда қоршаған ортаны қорғау туралы заңды тұлғаның міндеттерін және орындалуын бекітеді.

Мемлекеттік стандарттар – нормативті техникалық құжаттар, ережелермен талаптарды орындауда міндетті кешендерді бекітуде, яғни қоршаған ортаны қорғау және табиғат ресурстарын пайдалану саласында ерекше орынды алады.

ҚР да қоршаған ортаға өндірістік, көліктік, ауылшаруашылық және техникалық шығарындыларды шектеу мақсаттарында және атмосферадағы зиянды заттарды төмендету мақсатында табиғатты қорғау аясында стандарттар жүйесі құрылған және қызмет етеді. (ССОП) (МЕСТ 17.00.01 – 76)

Стандарт белгісі (ССОП) (МЕСТ) индекстен техникалық талаптар мен байланыстарды жіктеу бойынша жүйе көмегімен (17) нүктелерден, топ нөмерінен (2 атмосфераны қорғау аясында стандарттар үшін) нүктелер, түр нөмері (мысалы 2 – ластаушы заттарды өлшеу әдістері, табиғат ресурстарын қарқынды пайдалану нүктелер стандарттың реттік номері және стандартты қаралған жыл.

Мысалы, МЕСТ 17.2.3.02-78 «Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өндіріс орындарынан щығаруға рұқсат етілген зиянды заттардың бекітілген ережесі.

Арнайы заңдарда салынған экологияның құқық нормасы әрқашан экологиялық сұрақтарды реттеуде тікелей әрекет етуге қабілетсіз. Сондықтан қазіргі уақытта экологиялық – құқық талаптарына енгізулер жүріп жатыр. Мысалы, кәсіпорын және кәсіпкерлік туралы заңда кәсіпорынның залалына жауапкершілік анықталады және денсаулықты қорғау бойынша санитарлы – гигиеналық нормативтерінің бұзылуы жауапкершілікке алып келеді.