ДебиеттерНегізгі: 1. Фармакология. Харкевич Д.А. Мемлекеттік тілдегі аудармасы Алматы, 2004 ж. 604 б. 2. Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 10-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008 – 750б. 3. Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 8-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2005 – 724б. 4. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. – С 201-206, 415б. Қосымша: 1. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2007. т. 1-2. – 1206 б. 2. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006. - 1648 б. 3. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 б. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. Дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.-591 б. 5. Клиническая фармакология. /Под ред. В.Г.Кукеса. – ГЭОТАР.: Медицина, 2004. – 517 б. 6. Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – ПРЕСС, 2002. т. 1-2. – 926 б. 7. Лоуренс Д.Р., Бенетт П.Н. Клиническая фармакология. – М.: Медицина, 2002, т.1-2. – 669 б. 8. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.-б.782 9. Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) - Санкт-Петербург, 1998.- 1043 б.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): - Жүректің жедел жетіспеушілігінде қандай топ препараттары қолданылады? - Жүректің созылмалы жетіспеушілігінде қандай топ препараттары қолданылады? - Аритмияға қарсы заттардың жіктелуі қандай? - Артериялық гипотензияда қандай топ препараттары қолданылады?
№ 2 Дәріс 1. Тақырыбы: «Антиангиналды заттарды қолданудың негізгі принциптері. Әсер ету механизмі, қолдануға көрсеткіштері, қарсы көрсеткіштері және жанама әсерлері» 2. Мақсаты:жүректің ишемиялық ауруларында препаратты тиімді таңдауды қамтамасыз ету үшін жүрек қан тамыр жүйесі қызметіне әсер ететін заттардың әсерлерінің жалпы заңдылықтары туралы білімді қалыптастыру 3. Дәріс тезистері Антиангиналды заттар жүрек қан тамыр жүйесінің ауыр ауруларының бірі – жүректің ишемиялық ауруының (ЖИА) және оның асқынуларының (миокард инфарктының) алдын алу және емдеу үшін қолданылатын заттар. Жүректің ишемиялық ауруының дамуының негізінде миокардтың оттегіне қажеттілігі мен миокардқа оттегінің келуінің арасындағы дисбаланс жатады. Бұл дисбалансты жоюдың негізгі фармакологиялық жолдарына жатады: Ø Тәждік қан айналымның жақсаруын қамтамассыз ететін тәждік қан тамырларын кеңейту, Ø Миокардтың оттегіне қажеттілігін төмендету, Ø Миокардтың гипоксияға төзімділігін жоғарылату және қанның реологиялық қасиетін қалпына келтіру. Осыған байланысты, антиангинальды заттар жүректің оттегіне қажеттілігін төмендете отырып немесе миокардқа оттегінің келуін жоғарылата отырып дисбаланс бұзылытарын қалпына келтіретін заттар ретінде бөлінеді.
Миокардтың оттегіне қажеттілігін төмендететін және миокардқа оттегінің келуін жақсартатын заттар 1. Органикалық нитраттар - нитроглицерин, тринитролонг, нитронг, изосорбид динитраты, изосорбид мононитраты; 2. L- типті кальций каналдарын тежейтін заттар - в ерапамил, нифедипин, амлодипин; 3. Калий өзекшелерін белсендіретін заттар - пинацидил, никорандил; 4. Әр түрлі заттар – амиодарон.
Миокардтың оттегіне қажеттілігін төмендететін заттар 1. β-адреноблокаторлар – пропранолол, атенолол, метопролол 2. Брадикардиялық заттар – алинидин, фалипамил
Миокардқа оттегінің келуін жоғарылататын заттар 1. Миотропты әсерлі тәждік қан тамырларды кеңейтетін заттар - д ипиридамол 2. Коронароспазмды рефлекторлы тежейтін заттар - валидол
Антиангинальды заттардың негізгі топтары – органикалық нитраттар, L-типті кальций өзекшелерінің блокаторлары. Органикалық нитраттарды стенокардия ұстамасын тоқтату үшін (нитроглицерин, изосорбид динитраты – спрей) және ұстамасының алдын алу үшін – органикалық нитраттардың ұзартылған препараттары) қолданылады. Сонымен қатар, миокардтың гипоксияға төзімділігін жоғарылататын кардиопротекторлық заттар (триметазидин) қолданылады. 4. Иллюстрациялық материал:мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрада алады) 5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Фармакология. Харкевич Д.А. Мемлекеттік тілдегі аудармасы Алматы, 2004 ж. 604 б. 2. Харкевич Д.А. Фармакология. Издание десятое – М.: ГЭОТАР Медиа, 2008, б.750 3..Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 9-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2006 - 750 б. 4. Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 8-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2005 - 735 б. 5. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. – 415 б.
Қосымша: 1. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 б. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. 3. Клиническая фармакология и фармакотерапия. Под редакцией акад. РАМВ В.Г.Кукес и проф. А.К. Стародубцева.- М.: Издательский дом ГЭОТАР- МЕД., 2004. – 631 с. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. Дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.-591 с. 5. Метелица В.И. Справочник по клинической фармакологии сердечно-сосудистых лекарственных средств.- 2-ое изд., перераб. и доп.-М.: Издательство БИНОМ – СПб.: Невский Диалект, 2002.- 926 б., ил. 6. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.-б.782 7. Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – Пресс, 2002. т. 1-2.
6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс) 1. Антиангинальды заттардың негізгі топтары. 2. Стенокардия ұстамасын тоқтату үшін қолданылатын заттар. 3. Стенокардия ұстамасының алдын алу үшін қолданылатын препараттар. 4. Кардиопротекторлы заттар. 5. Миокардтың оттегіне қажеттілігін төмендететін заттар.
№ 3 Дәріс 1. Тақырыбы: «Антигипертензивті заттарды қолданудың негізгі бағыттары. ААФ тежегіштерінің, тиазидті диуретиктердің, кальций каналының тежегіштерінің, бета-блокаторлардың жалпы сипаттамасы. Балалар практикасында қолдану ерекшелігі» 2.Мақсаты:студенттерді антигипертензивті заттардың жіктелуімен, әсер механизмімен және препараттардың салыстырмалы сипаттамасымен таныстыру. 3.Дәріс тезистері Антигипертензивті (гипотензивті) заттар – емдік дозада жүйелі АҚ төмендететін заттар. I. Жүрек қан тамыр жүесіне адренергиялық иннервацияның ынталандырғыш әсерін төмендететін заттар (нейротропты заттар) 1.Вазомоторлы орталықтардың тонусын төмендететін заттар - клофелин, гуанфацин, метилдофа, моксонидин, кетансерин 2. Вегетативті ганглилерді тежейтін заттар (ганглиоблокаторлар) - пентамин, гигроний, бензогексоний және т.б. 3. Пресинаптикалық деңгейде адренергиялық нейрондарды тежейтін заттар (симпатолитиктер) - резерпин 4. Адренорецепторларды тежейтін заттар (адреноблокаторлар) а. αльфа-адреноблокаторлар: а) пост- және пресинаптикалық альфа-адренорецепторларды тежейтін заттар - фентоламин, тропафен б) постсинаптикалық αльфа1-адренорецепторларды тежейтін заттар - празозин б. бета-адреноблокаторлар а бета -1 және -2 адренорецепторларды тежейтін заттар - пропранолол (анаприлин), окспренолол б) негізінен бета-1 адренорецепторларды тежейтін заттар - атенолол, талинолол, метопролол, және т.б. в. бета және αльфа-адреноблокаторлар - лабеталол
II. АҚ жүйелі гумморальды реттейтін заттар а. ренин-ангиотензин жүйесіне әсер ететін заттар 1.ангиотензин II синтезінің ингибиторлары (ангиотензинайналдырушы ферменттің ингибиторы) - каптоприл, эналаприл, лизиноприл, периндоприл және т.б. 2.ангиотензин рецепторларының блокаторлары (АТ1) - лозартан б. вазопептидаза ингибиторы - омапатрилат
III.Миотропты әсері бар препараттар 1. Иондық өзекшелерге әсер ететін заттар а) кальций өзекшелердің блокаторлары: фенигидин, дилтиазем, верапамил, исрадипин, никардипин, нимодипин, нитрендипин, амлодипин б) калий өзекшелерінің активаторлары: миноксидил, диазоксид 2. Азот тотығының донаторлары (NО) - натрия нитропруссиді 3. Әртүрлі препараттар - апрессин, дибазол, магний сульфаты IV. Су – тұз алмасуына әсер ететін заттар (диуретитертер) - дихлотиазид, фуросемид спиронолактон, индапамид және т.б.. Препараттардың негізгі топтары • Тыныштандырғыш, транквилизаторлар, ұйықтатқыш заттар (аз дозалары) – негізінен алғашқы кезеңдерде • Диуретиктер • β-адреноблокаторлар • Кальций өзекшелерінің блокаторлары • Ангиотензин айналдырушы ферменттін ингибиторлары (ААФИ) Гипертензивті кризді басу үшін парентеральды қолданылатын антигипертензивті заттар:натрий нитропруссиді, нитроглицерин, эналаприлат, гидралазин гидрохлориді, диазоксид, фентоламин, фуросемид, пентамин, клонидин; пероральды препараттар – клонидин, нифедипин, каптоприл 4.Иллюстрациялық материал:мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрада алады)
5. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Фармакология. Харкевич Д.А. Мемлекеттік тілдегі аудармасы Алматы, 2004 ж. 604 б. 2. Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 10-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008 – 750б. 3. Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 8-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2005 – 724б. 4. Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. – С 201-206, 415 б.
Қосымша: 1. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2007. т. 1-2. – 1206 б. 2. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006. - 1648 б. 3. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 б. 4. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. Дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.-591 с. 5. Клиническая фармакология и фармакотерапия. /Под ред. В.Г.Кукеса, А.К.Стародубцева. –2-е изд.,испр.-М.: ГЭОТАР-МЕД, 2004. – 640 б. 6. Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – ПРЕСС, 2002. т. 1-2. – 926 б. 7. Лоуренс Д.Р., Бенетт П.Н. Клиническая фармакология. – М.: Медицина, 2002, т.1-2. – 669 б. 8. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002. -б.782 9. Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) - Санкт-Петербург, 1998. -1043 б. 6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс) 1. Антигипертензивті заттардың негізгі топтары. 2. Ренин-ангиотензиндік жүйеге әсер ететін заттар. 3. Су-тұз алмасуына әсер ететін заттар. 4. Гипертониялық кризді тоқтату үшін қолданылатын заттар.
«Жүрек-қантамырлар жүйесі» модулі бойынша практикалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар №1 сабақ; Тақырып: «Антиангиналды заттар. Әсер ету механизмі, қолдануға көрсетулер, қарсы көрсетулер және жанама әсерлері» 1. Мақсаты: Антиангиналды заттардың негізгі фармакокинетикалық және фармакодинамикалық заңдылықтарын үйрету, әртүрлі патологиялық жағдайларда рационалды таңдау. Оқыту міндеттері:. Когнитивті компетенция: 1. Әртүрлі патологиялық жағдайларда түзетуге қолданылатын антиангиналды заттардың жалпы сипаттамасын, әсер ету механизмін, негізгі фармакологиялық және жанама әсерлерін зерделеу; 2. Емдік әсерін күшейту мақсатында әртүрлі ағзалар мен жүйелердің қызметтерін бағыттап өзгерту үшін қолданылатын антиангиналды заттарды таңдау; 3. Әртүрлі патологиялық жағдайларда қолданылатын дәрілік қалыптарды таңдау, оларды қолдануға көрсетулер, препараттарға рецепт жаза білу; 4. Препараттарды қолдануға қарсы көрсетулерді анықтау, дәрілердің жағымсыз әсерлерінің дер кезінде алдын алу; 5. Дәрілердің жағымсыз әсерлерінің алдын алу мақсатында және емдік әсерді күшейту үшін антиангиналды заттарды жұптастырып қолдануды таңдау. Операционалды компетенция 1. Дәрілік заттарды рецептте жазу және талдау дағдысын игеру. 2. Препараттың бірреттік дозасын есептей білу. Коммуникативті компетенция: 1. Шешендік сөйлеу мәнерін игеру. 2. Даулы жағдайдың дамуын алдын алу және шеше білу. 3. Ұжым мүшелері арасында мотивация, сенімділік, достық райды қалыптастыру мәселелерін пайдалана білу. 4. Мәселеге өзінің көзқарасын білдіре білу. 5. Фармакологияның мәселелері бойынша логикалық ойлау, пікірталас, жарыс сөз өткізу. Өзіндік даму (үздіксіз оқу және білім алу): 1. Өз бетінше ақпараттар іздену, өңдеу және оны қазіргі заманғы зерттеу әдістерін, компьютерлік технологияны пайдаланып талдау. 2. СӨЖ әртүрлі формасын орындау (эссе, тесттік тапсырмалар, презентация, реферат және т.с.с құрастыру.) 3. Хронометраж Сабақтың ұзақтығы 2 сағат (100 мин.) · Ұйымдастыру бөлімі – 3 мин. · Студенттің өзіндік жұмысы (рецепт жазу, тесттік тапсырманы шешу) – 30 мин. · Студенттің оқытушымен бірге орындайтын жұмысы – 35 мин. · Білімнің соңғы деңгейін бақылау - 25 мин. · Жалпы білімді бағалау – 3 мин. · Өзіндік дайындыққа тапсырма – 2 мин. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Антиангиналды заттардың жіктелуі. 2. Антиангиналды заттардың әсер ету механизмі. 3. Органикалык нитраттардың әсер ету ұзақтығына байланысты ажыратылатын ерекшеліктері. 4. Енгізу жолдары. Жанама әсерлері. 5. Жүректің ишемиялық ауруын (ЖИА) емдеуде антикоагулянттар, антиагреганттар, фибринолитиктердің қолдануға негізгі көрсетулер. 6. Антиангиналды әсер көрсететін басқа фармакологиялық топтың препараттары. 7. Миокард инфарктын емдеудің негізгі принциптері. 5.Білім берудің және оқытудың әдістері:тақырыптың негізгі маселелерін ауызша қарастыру, тест тапсырмаларын орындау, жағдайлық есептерді шешу, кесте, сурет, сызбаларды талдау, рецепті талдаумен жазу, бір реттік дозасын есептеу, интерактивті бағдарлама бойынша мультимедиялық оқулар жүргізу. 6. Әдебиеттер. Негізгі: 1. Фармакология. Харкевич Д.А. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. Алматы 2004 ж. 604 б. 2. Харкевич Д.А. фармакология. – М.: Гэотар – Мед, 2008. б.-313-327 3. Харкевич Д.А. фармакология. – М.: Гэотар – Мед, 2005.б.- 306-319 4. Фармакология / Ред. Р.Н. Аляутдина 2-ші бас.,өңделген. М.: Гэотар – Мед, 2004.б.-281-293 5. Маркова И.В., Михайлов И.Б., Неженцева М.В. Фармакология. – Санкт-Петербург: Фолиант – Медицина, 2001.б.-178-183 6. Руководство к лабораторным занятиям Ред. Д.А. Харкевича, Медицина, 2005.Б.-203-212 Қосымша: 1. Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2007. т. 1-2. – 1206 с. 2. Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 с. 3. Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. Дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.-591с. 4. Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006. - 1648 с. 5. Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – ПРЕСС, 2002. т. 1-2. – 926 с. 6. Лоуренс Д.Р., Бенетт П.Н. Клиническая фармакология. – М.: Медицина, 2002, т.1-2. – 669 с. 7. Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М.: Медицина, 2000. – 740 с. 8. Клиническая фармакология. /Под ред. В.Г.Кукеса. – ГЭОТАР.: Медицина, 2004. – 517 с. 9. Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) - Санкт-Петербург, 1998.- 1043 с. 10. Белоусов Ю.Б., Моисеев В.С., Лепахин В.К. Клиническая фармакология и фармакотерапия. - М: Универсум Паблишинг, 1997. – 529 с. 11. Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.-с.782 12. Сатоскар Р.С., Бондаркар С.Д. Фармакология и фармакотерапия, в 2 томах: Пер. с англ. – М.: Медицина, 1999 г. 13. Кафедрада оқылатын дәрістер. Бағдарламалық препараттар: нитроглицерин (таблеткалар, пластинкалар, аэрозолдар, жағылмалар, пластырлар), әсері ұзартылған нитроглицерин препараты, пропранолол, амиодарон, валидол, верапамил, нифедипин, дилтиазем, триметазидин, никорандил, алинидин, кораксан (ивабрадин), ацетилсалициловая кислота, морфин гидрохлориді, азоттың шала тотығы, гепарин, фибринолизин, стрептокиназа, стрептодеказа, мезатон. Есте сақтауға арналған препараттар: триметазидин (предуктал), валидол, верапамил, нитроглицерин. 7. Бақылау Тақырыптың негізгі сұрақтарына ауызша жауап, рецепті талдау мен жазу, бір реттік дозасын есептеу, тобы, негізгі фармакологиялық әсері, қолдануға көрсетулер, жанама әсерлері. Тест тапсырмаларын орындау. Өзіндік бақылауға арналған тесттер:
|
