Ішкі секреция бездері мүшелерінің жалпы сипаттамасы. Ішкі секреция бездерінің функциональдық анатомиясы

1. Иірімді шәует өзекшелері, tubuli seminiferi contorti.

Сперматоген эпителиймен төсеген әрбір бөлікте 2-3 иірімді өзекшелер болады. Барлығы бөлік 250 ден 300, яғни иірімді өзекшелердің жалпы саны 500 ден 900-ге дейін.

2. Тік шәует өзекшелері, tubuli seminiferi recti.

3. Ен торы, rete testis ен қосалқысында орналасады.

4. Еннің шығарушы өзекшелері, ductuli efferentes.

5. Ен қосымшасының жолы, ductus epydidimis.

Ол иірімді ен қосымшасында орналасқан, оның ұзындығы 6-8 м-

ге жуық. Сонымен қоса, ен қосымшасының басы мен

құйрығында соқыр бітетін жолдар болады.

6. Шәует шығарушы жол, ductus defferens (50 см.). Оның 4 бөлігі бар:

7. Шәует шығарушы жол кеңейіп ампула түзеді. Ұзындығы 3-4 см., диаметрі 1,0 см.

8. Тұқым көпіршегінің шығарушы жолы, ductus excretorius.

9. Шәует лақтырушы жол, ductus ejaculatorius.

Тұқым төмпешігінің бүйірінде несеп жібергіш өзекке ашылады. Ұзындығы 2-3 см., қуысы -1,0 мм. Қуыстың тарылуына байланысты қысымы ұлғайып, шәуеттің лақтырылуына әсер етеді.

10. Несеп жібергіш өзек, ортасы қышқыл, шәуеттің шашылуы алдында ол негізделуі қажет.

 

ДӘРІС №3

Тақырыбы: Эндокринді жүйе. Иммун жүйесінің дамуы және функциональдық анатомиясы. Ішкі секреция бездерінің;

Функциональдық анатомиясы мен дамуы.

Жоспары:

Ішкі секреция бездері мүшелерінің жалпы сипаттамасы.

Ішкі секреция бездерінің жіктелуі.

Ішкі секреция бездері.

· Қалқанша безі

· Қалқанша маңы безі

· Айырша безі

· Гипофиз

· Эпифиз

· Ұйқы безі-инкреторлы бөлігі

Простатаның эндокринді бөлігі

5. Иммун жүйесіне сипаттама;

6. Иммун жүйесі мүшелерінің қызметі;

Ызыл сүйек миы; сары сүйек миы.

Тимус, құрылысы, қызметі.

Перифериялық иммун мүшелері.

Ішкі секреция бездері мүшелерінің жалпы сипаттамасы. Ішкі секреция бездерінің функциональдық анатомиясы.

Ғасырдың басында бірнеше мүшелер жүйесі белгілі болды. Ол мүшелер қанға және лимфаға гормондар бөледі, мүшелердің шығару жолдары жоқ, сондықтан осы мүшелер жиынтығын эндокринді, ішкі секреция бездері деп атайды. (эндо-ішкі, крино-бөлу).

Грек тілінде гормон-қозу, қозғалу деген мағынаны білдіреді.

Гормон –ол белсенді биологиялық заттар, біздің көңіл-күйімізді, алмасу процестерін, тәртібімізді қадағалайды.

1980 жылы Юдаев гормондар әсерінің жұмыс формуласын ұсынды.

Гормон клеткаға түсіп, күрделі құралған байланыс рецептормен қосылып, гомон рецептор комплексін түзеді, комплекс ядроға өтіп, хроматиннің белгілі бір бөлігімен және белгілі бір генмен байланысады. Соның нәтижесінде аналық РНК пайда болады, аналық РНК специфиялық белок немесе ферменттің синтезін қадағалайды.

Қысқаша былай көрсетуге болады:

Гормон ------клеткаға+рецептор=гормон рецептор комплексі------ядро+хроматиннің белгілі бір бөлігі +белгілі бір ген=аналық РНК ----ферментттің немесе белоктың синтезін реттейді, нәтижесінде жауапты реакция пайда болады.

Гормондардың белсенділігі өте үлкен, әсер ету уақыты қысқа

Табиғаты жағынан гормондар жатады:

· Белоктар.

· Белоктардың ыдырау затына.

· Стероидтарға жатады.

Қазіргі уақытта 80 гормонға жуық белгілі. Гормондар жалпы зат алмасу процесіне, сонымен қатар жекелеген процестерге де әсер етеді. Мысалы жалпы процесс-тотығу, немесе тек кальций немесе фосфор алмауларына қатысады.

Гормондар клеткалардан басқа нерв орталықтарына және нерв талшықтарына да әсер етеді.

Нерв жүйесі жылдам және дәл әсер етеді, бірақ қысқа уақыты.

Эндокринді жүйе ұзақ уақыты, бірақ өте баяу қабілеті. Нерв жүйесі мен эндокринді жүйеніңі бір-бірін толықтырып отыруын нейроэндокринді мүшелер деп атайды.