|
| Зат есім – имя существительное
|
| Сын есім – имя прилагательное
|
|
| Түрі – тип
|
| Сапалық – качественное
|
|
| Мағынасына қарай – по значению
|
| Қатыстық – относительное
|
|
| Жалпы – нарицательное
|
| Негізгі – непроизводное
|
|
| Жалқы – собственное
|
| Туынды – производное
|
|
| Тұлғасына қарай – по способу образ.
|
| Дара – простое
|
|
| Негізгі – непроизводный
|
| Күрделі – сложное
|
|
| Туынды – производный
|
| Морфологиялық тәсіл–морф способ
|
|
| Құрамына қарай – по составу
|
| Есімдерден –от имен
|
|
| Дара – простое
|
| Етістіктерден – от глаголов
|
|
| Күрделі – сложное
|
| Синтаксистік тәсіл-синт. Способ
|
|
| Біріккен – сращенно-слитное
|
| Қосарлы – парное
|
|
| Қосарлы – парное
|
| Тіркесті – сочетание
|
|
| Тіркесті – словосочетание
|
| Тұрақты – устойчивое
|
|
| Қысқарған - сложносокращенное
|
| Шырайлар – степени сравнения
|
|
Сан есім
|
| Жай шырай – положительная степ.
|
|
| Салыстырмалы шырай – сравнительная степень
|
|
| Сан есім – имя числительное
|
| Күшейтпелі шырай – превосходная степень
|
|
| Сан – число
|
| Заттың сыны, сипаты –признак предмета
|
|
| Мөлшер – количество
|
| Заттың түрін – вид, образ предмета
|
|
| Рет- порядок
|
| Көлемін – его площадь, форма
|
|
| Тұлғасына қарай – по способу образования
|
| Заттың сапасын – качество предм.
|
|
| Негізгі – непроизводное
|
| Заттың дәмін – вкус предмета
|
|
| Туынды – производное
|
| Қандай? – какой? Қай?-который?
|
|
| Күрделі – сложное
|
| Кімнің? – чей? Ненің- чего?чей?
|
|
| Дара – простое
| Есімдік (местоимение)
|
|
| Есептік – количественное
|
|
| Реттік – порядковое
|
| Есімдік – местоимение
|
|
| Жинақтық – собирательное
|
| Ауыстырады – заменяет
|
|
| Топтау – разделительное
|
| Тұлғасына қарай – по способу образ.
|
|
| Болжалдық – предположительное
|
| Негізгі – непроизводное
|
|
| Бөлшектік - дробное
|
| Туынды – производное
|
|
| Қанша? неше? – сколько?
|
| Құрамына қарай – по составу
|
|
| Нешінші? Қаншасыншы? –который?
|
| Дара – простое
|
|
| Нешеу? – сколько?
|
| Күрделі – сложное
|
|
| Қаншадай? Нешеге жуық? – приблизительно сколько?
|
| Мағынасына қарай – по значению
|
|
| Нешеден? Қаншадан? – по сколько?
|
| Жіктеу – личное
|
|
|
| Сілтеу – указательное
|
| Үстеу (наречие)
|
| Сұрау – вопросительное
|
|
| Өздік – возвратное
|
|
| Үстеу – наречие
|
| Белгісіздік – неопределенное
|
|
| Іс-әрекет - действие
|
| Болымсыздық – отрицательное
|
|
| Қимыл – состояние, действие
|
| Жалпылау – определительное
|
|
| Сын – признак
|
| Жақ – лицо
|
|
| Тұлғасына қарай – по способу образования
|
| Мен –я, менің – мой, маған – мне
|
|
| Негізгі – непроизводное
|
| Мені – меня, менде – у меня, менен – от меня, менімен – со мной
|
|
| Туынды – производное
|
| Сен – ты, сенің – твой, саған – тебе
|
|
| Құрамына қарай – по составу
|
| Сені – тебя, сенде – у тебя
|
|
| Дара – простое
|
| Сенен – от тебя, сенімен – с тобой
|
|
| Күрделі – сложное
|
| Сіз – вы, сіздің – ваш, сізге – вам
|
|
| Мағынасына қарай – по значению
|
| Сізді – вас, сізде – у вас
|
|
| Мезгіл үстеу – наречие времени
|
| Сізден – от вас, сізбен – с вами
|
|
| Мекен үстеу – наречие места
|
| Біз – мы, біздің – наш, бізге – нам
|
|
| Мөлшер – количества и меры
|
| Бізді – нас, бізде – у нас
|
|
| Сын-бейне – образа и способа действ
|
| Бізден – от нас, бізбен – с нами
|
|
| Күшейту үстеу – усилительное нареч
|
| Сендер, сіздер – вы,
|
|
| Мақсат үстеу – наречие цели
|
| Сендердің, сіздердің – ваш
|
|
| Себеп-салдар – причины и следствия
|
| Сендерге, сіздерге – вам
|
|
| Топтау үстеу – нар.разделительности
|
| Сендерді, сіздерді – вас
|
|
| Қашан? - когда?
|
| Сендерде, сіздерде – у вас
|
|
| Қашаннан? – с каких пор?
|
| Сендерден, сіздерден – от вас
|
|
| Қайда? – где? куда?
|
| Сендермен, сіздермен – с вами
|
|
| Қайдан? – откуда?
|
| Ол – он, олар – они, олардың – их
|
|
| Қанша? қаншама? – сколько?
|
| Оларға – им, оларды- их
|
|
| Қаншадан? – по сколько?
|
| Оларда – у них, олардан – от них
|
|
| Қалай? қалайша? – как?
|
| Олармен – с ними, онымен – с ним
|
|
| Қайтіп? – каким образом?
|
| Оның – его, оған – ему, оны- его
|
|
| Қандай? – какой?
|
| Онда – у него, онан – от него
|
|
| Неге? – зачем? Не үшін? – для чего?
|
| Бұл – это,эта, тот
|
|
| Не мақсатпен? – с какой целью?
|
| Сол – то, та, тот
|
|
| Неліктен? – почему? отчего?
|
| Осы – это, эта, этот
|
|
| Не себепті? – по какой причине?
|
| Анау – тот, вот
|
|
| Қаншалап? – как?
|
| Мынау – это, эта, этот
|
| Шылаулар (союзы и частицы)
|
|
| Септеулік шылау– послелоги
|
| Шылаулар – союзы и частицы
|
|
| Дейін/шейін/ - до
|
| Мағынасы жоқ – нет значения
|
|
| Бойына /бойында, бойынша/ - в течение, вдоль
|
| Атқарады – выполняет
|
|
| Сөйлемде – в предложении
|
|
| Сон, кейін – после
|
| Көмекші есімдер – служебные слова
|
|
| Арқылы – через, туралы – о, об
|
| Үсті- над, асты – под, алды – перед,
|
|
| Үшін – для, ради, чтобы
|
| Арты – за, жаны, қасы – возле, около
|
|
| Басқа – кроме, бері – с
|
| Іші – в, внутри, сырты – за, вне
|
|
| Бұрын – раньше, әрі - дальше
|
| Арасы – между, түбі – у
|
|
| Жалғаулық шылау - союзы
|
| Қарама-қарсы - напротив
|
|
| Ыңғайластық /және, мен, бен, пен, да, де, та, те/ – соединительные/ и,да/
|
| Демеулік шылау – частицы
|
|
| Қарсылықты/бірақ, бірақ та, алайда, дегенмен, әйтсе де, сөйтсе де – противительные /а, но, да/
|
| Күшейткіш-шектік /ғана, қана, ғой, қой - только, же, әсіресе, -ақ, -ау - особенно
|
|
| Талғаулықты /не, немесе, я, әлде, ал, біресе, әйтпесе, болмаса – разделительные /или, либо, то...то,/
|
| Сұраулық /ма, ме, ба, бе, па, пе, ше/ - вопросительные / ли, а /
|
|
| Себепті /өйткені, себебі/ - причинные /так как, потому что/
|
| Модаль сөздер – модальные слова
|
|
| Салдарлық /сондықтан, сол үшін, сол себептен/ - следственные /поэтому/
|
| Керек – необходимо, нужно
|
| Сияқты – как, как будто, кажется
|
|
| Шарттық /егер, онда/ - условные /если, тогда если... то/
|
| Мүмкін, шығар, болар – возможно, может быть
|
|
| Шамасы – вероятно
|
| Егер – если
|
|
| Әрине - конечно
|
| Рас – правда, верно
|
| Одағай (междометие)
|
|
| Одағай – междометие
|
| Қызметі жоқ – нет функции
|
|
| Сөйлеушінің – говорящего
|
| Өзгермейді – не изменяется
|
|
| Қатысын – его отношение
|
| Мағынасына қарай – по значению
|
|
| Көңіл-күй – настроение, эмоция
|
| Жекіру - императивные
|
|
| Сезім – чувство
|
| Сыпайылық – форма вежливости
|
| | | | | | |
|
| Сөйлем мүшелері – члены предложения
|
| Салалас құрмалас сөйлем – сложносочиненное предложение
|
|
| Жай сөйлем – простое предложение
|
| Мағыналары жақын – близки по значению
|
|
| Жақты сөйлем – личное предложение
|
| Жалғаулық шылау арқылы – при помощи сочинительного союза
|
|
| Жақсыз сөйлем – безличное предложение
|
| Жалғаулықсыз - бессоюзное
|
|
| Толымды сөйлем – полное предложение
|
| Ыңғайлас жалғаулық шылау – соединительный союз
|
|
| Толымсыз сөйлем – неполное предложение
|
| Және, да, де, та, те – и, к тому же
|
|
| Жайылма сөйлем – распрастраненное предложение
|
| Қарсылықты жалғаулық шылау – противительный союз
|
|
| Жалаң сөйлем – нераспрастраненное предложение
|
| Бірақ – но, Алайда, дегенмен - однако
|
|
| Атаулы сөйлем – назывное предложение
|
| Әйтсе де, сонда да – иначе, все-таки
|
|
| Құрмалас сөйлем – сложное предложение
|
| Талғаулықты жалғаулық шылау – разделительный союз
|
|
| Құрамында – в составе
|
| Біресе - то, не - либо, немесе, я- или
|
|
| Алғашқысы – первый
|
| Яки – то есть, кейде – иногда
|
|
| Соңғысы /келесі/ - следующий
|
| Не болмаса, әлде – или
|
|
| Тиянақсыз – нет законченной мысли, нет смысла
|
| Себеп-салдар жалғаулықты шылау – причинно-следственный союз
|
|
| Бағынады – подчиняется
|
| Сондықтан – поэтому
|
|
| Бағынбайды – не подчиняется
|
| Сол себепті /тен/ - по той причине
|
|
| Басыңқы сөйлем – главное предлож.
|
| Өйткені – потому что
|
|
| Бағыныңқы сөйлем – придаточное пр
|
| Неге десеңіз – потому что
|
|
| Білдіреді - указывает
|
| Сабақтас құрмалас сөйлем –сложноподчиненное предложение
|
|
| Жауап береді - отвечает
|
| Мезгіл бағыныңқы – придаточные времени
|
|
| Айтылған ой – выраженная мысль
|
| Қашан? – когда?
|
|
| Іс, амал - действие
|
| Қашаннан бері? – с каких пор?
|
|
| Орындалғанын білдіреді – показывает исполнение
|
| Қашанға шейін /дейін/? - до каких пор
|
|
| Аралас құрмалас сөйлем – смешанное сложное предложение
|
| Мақсат бағыныңқы – придаточные цели
|
|
| Қарсылықты бағыныңқы – придаточные уступительные
|
| Не мақсатпен? – с какой целью?
|
|
| Қайткенмен? қайтсе де? не етсе де? не істесе де? не еткенмен? – несмотря ни на что?
|
| Не үшін? – для чего? неге? – зачем?
|
|
| Шартты бағыныңқы – придаточные условия
|
| Себеп бағыныңқы – придаточные причины
|
|
| Қайтсе? не етсе? қайткенде? не еткенде? қайтпей? не етпей? қайтпейінше? не етпейінше? – при каком условии?
|
| Неліктен? – отчего? неге? – почему?
Не себепті? – по какой причине?
Не деп? – как?
|
|
| Қимыл сын бағыныңқы – придаточные образа действия
|
|
|
|
| Қалай?- как? Қайтіп? не етіп?- каким образом?
|
|
|
|
Қыстырма сөздер (вводные слова)
|
|
| Айтылған ой – высказанная мысль
|
| Екі жағынан – с двух сторон
|
|
| Сөйлеуші – говорящий
|
| Бір жағынан – с одной стороны
|
|
| Көзқарасы – его отношение
|
| Көңіл-күй – настроение
|
|
| Білдіреді – обозначает
|
| Сену – поверить, вера
|
|
| Тыныс белгілері – знаки препинания
|
| Мақұлдау – подтверждать
|
|
| Сөйлемнің басында –в начале предл.
|
| Мойындау – признать, подтвердить
|
|
| Тұрса, келсе – если находится
|
| Сенер-сенбеушілік – недоверие
|
|
| Соңында – в конце
|
| Менінше – по моему
|
|
| Ортасында – в середине
|
| Сеніңше – по твоему
|
|
| Қойылады – ставится
|
| Оның айтуынша – по его словам
|
|
| Қойылмайды – не ставится
|
| Пікіріңше /сенің/ – по мнению/твоему/
|
|
| Алдынан - впереди
|
| Қорыта айтқанда – в общем, итого
|
