Зін - өзі тексеру сұрақтары

1. Бюджеттік кезеңнің негізгі кезеңдерін атаңдар.

2. Бас бюджетті әзірлеудің түпкі мақсаты қандай?

3. Икемді бюджеттің тұрақты бюджеттен қандай айырмашылығы бар?

4. Икемді бюджет қандай мақсатта жасалады?

5. Бюджеттен нақты шығынның ауытқуын талдаудың төрт деңгейін атаңдар?

 

Есеп 1.

 

Материалдық шығындарды өнім түрлері бойынша нормативтік шығын нормасы негізінде тарату (Ағаш шығыны)

Рылыс материалдарын өндіруші цех

 

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Өнімнің бір өлшеміне материалдар шығынының нормасы, м²	Нақты өнім көлеміне нормативтік материалдар шығыны	Бөлу коэфициенті	Нақты жұмсалған материалдар, м²
А
Б
В		7,5
Г		2,5
Д		7,2
Е
Ж		12,5
Б-ғы					54612,1

Материалдарды өнідірілген өнім түрлері арасында коэф-к әдіс арқылы бөлу

Ерлер аяқ киімін өндіруші кәсіпорын (тері шығыны)

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Бекітілген коэф-т	Шартты өнім көлемі,	Шартты өнім бірлігіне материалдар шығыны	Нақты материалдар шығыны, м²
А		1,0
Б		0,75
В		0,95
Г		0,98
Д		1,13
Ж		0,62
Б-ғы					754,8

 

Тәжірибелік сабақ. Шығындардың баптары бойынша ауытқу есебі мен талдауы

Материалдық шығындарды өндірілген өнімнің көлеміне немесе салмағына қарай

Тепе-тең бөлу

Тігін фабрикасы (мата шығыны)

Өнім аттары	Өндірілген өнім көлемі, дана	Нақты жұмсалған шығын, метр
Қысқы ұзын пальто
Қысқы қысқа пальто
Көктемгі ұзын пальто
Көтемгі қысқа пальто
Барлығы		910,5

 

 

Материалдық шығындарды өнім түрлері бойынша нормативтік шығын нормасы негізінде тарату (Ағаш шығыны)

Рылыс материалдарын өндіруші цех

 

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Өнімнің бір өлшеміне материалдар шығынының нормасы, м²	Нақты өнім көлеміне нормативтік материалдар шығыны	Бөлу коэфициенті	Нақты жұмсалған материалдар, м²
А
Б
В		7,5
Г		2,5
Д		7,2
Е
Ж		12,5
Б-ғы					59613,8

Материалдарды өнідірілген өнім түрлері арасында коэф-к әдіс арқылы бөлу

Ерлер аяқ киімін өндіруші кәсіпорын (тері шығыны)

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Бекітілген коэф-т	Шартты өнім көлемі,	Шартты өнім бірлігіне материалдар шығыны	Нақты материалдар шығыны, м²
А		1,0
Б		0,75
В		0,95
Г		0,98
Д		1,13
Ж		0,62
Б-ғы					754,8

 

Тәжірибелік сабақ. Стандарттық калькуляция

Материалдық шығындарды өндірілген өнімнің көлеміне немесе салмағына қарай

Тепе-тең бөлу

Тігін фабрикасы (мата шығыны)

Өнім аттары	Өндірілген өнім көлемі, дана	Нақты жұмсалған шығын, метр
Қысқы ұзын пальто
Қысқы қысқа пальто
Көктемгі ұзын пальто
Көтемгі қысқа пальто
Барлығы		910,5

 

Материалдық шығындарды өнім түрлері бойынша нормативтік шығын нормасы негізінде тарату (Ағаш шығыны)

Рылыс материалдарын өндіруші цех

 

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Өнімнің бір өлшеміне материалдар шығынының нормасы, м²	Нақты өнім көлеміне нормативтік материалдар шығыны	Бөлу коэфициенті	Нақты жұмсалған материалдар, м²
А
Б
В		7,5
Г		2,5
Д		7,2
Е
Ж		12,5
Б-ғы					54612,1

Материалдарды өнідірілген өнім түрлері арасында коэф-к әдіс арқылы бөлу

Ерлер аяқ киімін өндіруші кәсіпорын (тері шығыны)

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Бекітілген коэф-т	Шартты өнім көлемі,	Шартты өнім бірлігіне материалдар шығыны	Нақты материалдар шығыны, м²
А		1,0
Б		0,75
В		0,95
Г		0,98
Д		1,13
Ж		0,62
Б-ғы					788,1

 

Тәжірибелік сабақ. Өзіндік құн мен шығындардың толық таратылуымен және өзгермелі шығындар бойынша өзіндік құнын калькуляциялау.

Есептер шығару:

 

Берілгені: «Темірат» ЖШС ерлер пальтосы және әйелдер пальтосын шығарады.

2007 жылдың қыркұйек айында шығарған ерлер пальтосы – 100 дана, 1 данасының жоспарлы өзіндік құны 35000 теңге, әйелдер пальтосы – 200 дана, 1 данасының жоспарлы өзіндік құны 25000 теңге. Ерлер және әйелдер пальтосын тігу бойынша цех жұмысшыларының барлық негізгі еңбек ақы сомасы 2000000 теңге, соның ішінде ерлер пальтосы тігін цех жұмысшыларының еңбек ақысы 800000 теңге, әйелдер пальтосы тігін цехындағы жұмысшылардың еңбек ақысы 1200000 теңге. Тікелей материалдар шығыны барлығы 3000000 теңге, соның ішінде ерлер пальтосы бойынша 1250000 теңге, әйелдер пальтосы бойынша 1750000 теңге.

Жалпы үстеме шығындар 2560250 теңге

Соның ішінде:

- цехты басқару шығындары: 560320 теңге

- техникалық қызмете көрсету және жөндеу шығындары: 735400 теңге

- құрылғылардың тозуы: 985023 теңге

- сапаны тексеру шығындары: 279507 теңге.

 

Анықтау керек:

1. Үстеме шығындарды өнім түрлері арасында тарату керек:

А) Негізгі еңбек ақыға пропорционалды бөлу арқылы;

Б) Тікелей материалдық шығындардың құндарына пропорционалды бөлу арқылы.

2. Өндірілген өнім түрлерінің нақты өзіндік құндарын үстеме шығындарды есепке ала отырып анықтау қажет.

3. Нақты және жоспарлы өзіндік құн арасындағы айырмашылықты анықтап, оларға тиісті бухгалтерлік жазу беру қажет.