Но в отличие от нее казахская вопросительная частица в речи не опускается.

Вопрос

1. Қазақстан - егеменді ел.

Менің туып өскен жерім – Қазақстан. Қазақстан - Еуразия құрлығындағы ең үлкен мемлекеттердің бірі. Қазақстанның кең даласын, биік тауларын, ормандары мен көлдерін көрген адам оны еш уақытта ұмыта алмайды. Біз жер шарының осындай сұлу, бай өлкесінде тұрамыз. Ол біздің отанымыз. Тәуелсіз Қазақстан президенті, рәміздері, ұлттық валютасы, Ата заңы, мемлекеттік тілі, шекарасы бар. Тәуелсіздік 1991 жылы 16 желтоқсанда жарияланды. 1990 жылы 15 қазанда егеменді Қазақстан болды. Мен Қазақстанда тұрғанымды мақтан етемін!

Вопрос

Киіз үй

- Сен киіз үй туралы не білесін?

- Киіз үй қазақ халқының баспанасы. Юрта это жилище казахского народа.

- Киіз үйде қыстауға болады. В юрте можно зимовать. Киіз үй 6,4,8, 12 қанатты болады. Юрты бывают 4, 6, 8, 12-ти крылые.

- Сен наурыз мейрамында киіз үйді көрдің бе? Ты на празднике Наурыз видел юрту?

- Иә, мен киіз үйде ұлттық тағамдарын іштім. Да, я в юрте ел национальные блюда.

- Саған киіз үйлер ұнай ма?

- Маған киіз үйлер өте ұнайды. Мне өчень нравятся юрты.

- Киіз үйлер әдемі ме?

- Иә, үйлер әдемі. Да, юрты красивые.

 

3 Сөйлем. Сөйлемнің түрлері (айтылу мақсатына қарай)

Жай сөйлем – бір ғана ойды білдіріп, бір ғана интонациямен айтылатын сөйлем. Жай сөйлем айтылу мақсаты мен интонациясына қарай хабарлы, лепті, бұйрықты, сұраулы болып бөлінеді.

В казахском языке предложения по цели высказывания могут быть хабарлы (повествовательные), сұраулы (вопросительные) и лепті сөйлем (восклицательные)

Хабарлы сөйлем – бір мәселе немесе құбылыс жайында екінші біреуге хабарлау үшін жұмсалады.

Мысалы: Сабақ басталды.

Сұраулы сөйлем – бір нәрсе, мәселе жайында жауап алу үшін жұмсалады.

В казахском языке вопросительные предложения образуются:

1. Сұрау есімдігі арқылы жасалған. С помощью вопросительных местоимений кім? (кто?), не? (что?), қашан (когда?), қайда? (где?, куда?).

- Кім кетті?

- Марат кетті.

- Марат қашан кетті?

- Марат кеше кетті.

- Кеше қайда кетті?

- Марат кеше Астанаға кетті.

- Марат кеше Астанаға немен кетті?

- Марат кеше Астанаға пойызбен кетті.

1. Сұраулық шылау арқылы жасалған. Вопросительные предложения образуются также с помощью вопросительных частиц ма, ме, ба, бе, па, пе, которые соответствуют русской “ли”.

Но в отличие от нее казахская вопросительная частица в речи не опускается.

Мынау сенің кәсіпорының ба?

Сен жұмысқа бардың ба? - Ты ходил ли на работу?

3. Интонация арқылы жасалған. Вопросительные предложения образуются также при помощи интонации.

- Айдар қайда?

- Ол мектепке кетті.

- Мектепке?

- Иә,мектепке.

Лепті сөйлем (восклицательное) – адамның көңіл күйіне байланысты (қуану, ренжу, т.б) әр келкі сезімді білдіру үшін қолданылады. Восклицательное предложение – в казахском языке, как и в русском, выражает удивление, иронию, презрение, недоумение, сомнение, страх, гнев, восхищение, возмущение и т.д.

Біздің қала қандай әдемі!

Алақай, Наурыз мерекесі келді!

Бұйрықты сөйлем. (побудительное предложение)

Бұйрықты сөйлем. (побудительное предложение) – біреуді бір іске қосу мәнінде жұмсалады. (как в русском, так и казахском языках выражают различные оттенки волеизъявления – приказания, просьбы).