Индустрияландырудағы жұмысшылар еңбегі.

Қазақстан өнеркәсіп орындарына Мәскеу, Ленинград, Донбасс т. б. ірі өнеркәсіп орталықтары мен жұмысшы топтары көмек көрсетті.

Жаңа техниканы меңгеріп, жаңадан салынған өнеркәсіпте істейтін мамандарды даярлау керек болды.

Бұл үшін көптеген қазақ жұмысшылары кәсіби білім алу үшін Мәскеу, Ленинград, Донбасс, Баку өнеркәсіп орындарына жіберілді.

Алғаш Түрксіб құрылысына қара жұмысшы ретінде қатысқан Д. Омаров кейіннен Түрксіб бастығы, ал Т. Қазыбеков «Қазақ көлік құрылысы» тресінің бастығы болды. Жаңа техниканы меңгеру барысында Донбасс забойшысы А. Г. Стахановтың рекорды насихатталды. Стахановтың қазақ жеріндегі ізбасары Қарағанды кеншісі Түсіп Күзембаев болды.

Сәфи Өтебаев, Мелдебек Сағымбеков, Ахметжан Сафин, Зағира Табылдинова – Қазақстандағы индустрияландыру ісінің үздіктері.

Коллективтендіру және көпшілікті жазалау (1930 — 1940 ж.ж.)

Кеңес өкіметінің ауыл шаруашылығын ұжымдастыру бағыты 1925 жылы қабылданды. 1924 жылы Қазақстан өлкелік партия басшылығы көшпелі өмір салтын сақтаған қазақ ауылдарын отырықшыландыру және қазақ ауылдарында Кеңес өкіметі билігінің нығаюына кедергі келтіретін бай және орта тап өкілдерінің көзін жою қажет деп есептеді.

Ұжымдастыру қарсаңында республикада 40,5 млн. мал басы болса, 1933 жылы оның саны 4,5 млн-ға дейін азайған. 1930–1932 аштық жылдары Қазақстан халқының саны 6,2 млн. болса, соның 2,1 млн-ы аштықтан қырылды. 1 млн. 700 мың адам Қазақстаннан тыс аймақтарға көшіп кетті. Күшпен жүргізілген ұжымдастыру саясатына қарсы Қазақстанда жалпы саны 372 көтеріліс болып, оған 80 мыңдай адам қатысқан. Ол көтерілістердің барлығын дерлік Кеңес өкіметі әскердің көмегімен басып тастады, көтерілісшілерге аяусыз жазалар қолданылды. Қазақстанда болып жатқан осы аштық, оның себептері туралы қылышынан қан тамған заманда Т. Рысқұлов 1933 жылы наурызда Сталинге ашық хат жазды ("Сталинге хат”). Сол кезде Қазақстан өлкесін басқарған Голощекиннің асыра сілтеу саясатына қарсы қазақтың белгілі азаматтары Т. Рысқұлов, М. Дәулетқалиев, Е. Алтынбеков, Қ. Қуанышпаев, Ғ. Мүсіреповтер де Сталинге ашық хат жазды ("Бесеудің хаты”). 1933 жылы Голощекин биліктен алынып тасталды. Бірақ бәрі де кеш еді.

1930 жылдары болған аштықты геноцид деп атаймыз. Олай дейтініміз Кеңес өкіметі қазақ халқын әдейілеп аштыққа ұрындырды және тең жартысы қырылғанға дейін көмек көрсетпей бақылап отырды.

Кеңес өкіметіне қазақ сияқты өз жері, дәулеті, малы мол елдің керегі жоқ еді. Олар Қазақстанға басқа халықтарды алып келіп, үлкен лагерь жасауды жоспарлады. Осы себептен 1929 жылы патша заманындағы "Көші-қон басқармасы” қайтадан жұмыс істей бастады. Сонымен бірге Сарыарқа жерінде "Карлаг” (Қарағанды лагері) құрылды. Кеңес өкіметінің осындай сұрқия саясатына қарамастан қазақ халқы соңғы күшімен өмір үшін күресіп жатты.

Қазақстандағы ұжымдастыру саясаты (1925–1933 жж.)

Қазақ ауылы ұжымдастыру қарсаңында

ЖЭС-ті жүзеге асыру мәселесі шаруашылыққа біраз өзгерістер әкелді. Ең алдымен кооперативтік қозғалыс дамыды.

Ұжымдастыру қарсаңында 1072 ұжымдық шаруашылық жұмыс істеді. 1929 жылы республикадағы мал саны 40,5 миллионға дейін жетті. Бірақ Ф. И. Голощекиннің «ауылды кеңестендіру» бағыты игі нәтижелерге кері әсер етті.

1928 жылы 27 тамызда Қазақ АКСР-ның Халық Комиссарлар Кеңесі мен Орталық Атқару Комитеті «Ірі бай шаруашылықтарын, жартылай феодалдары конфискелеу және жер аудару» декретін қабылдады. Нәтижесінде 657 бай жер аударылып, олардан 145 мың мал алынды. Малдар, негізінен, колхоздарға берілді. Көптеген орташа шаруалар байлардың қатарына жатқызылды.