Жүрек циклі.ТЕМА №5: Физические основы воздействия звука на биологические ткани. Применение ультразвуковых исследований в медицине. КУРС: 1 СОСТАВИТЕЛИ: Калиева Ж.А. Астана 2013г. Обсуждено и утверждено на заседании кафедры
Протокол № ______ от «____»________________ 2013г. Зав.кафедрой _____________ Асемова Г.Д (подпись) Ф.И.О.
Обсуждено и утверждено на заседании кафедры
Протокол № ______ от «____»________________ 20__г. Зав.кафедрой _____________ __________________ (подпись) Ф.И.О. Обсуждено и утверждено на заседании кафедры
Протокол № ______ от «____»________________ 20__г. Зав.кафедрой _____________ __________________ (подпись) Ф.И.О.
Обсуждено и утверждено на заседании кафедры
Протокол № ______ от «____»________________ 20__г. Зав.кафедрой _____________ __________________ (подпись) Ф.И.О. Обсуждено и утверждено на заседании кафедры
Протокол № ______ от «____»________________ 20__г. Зав.кафедрой _____________ __________________ (подпись) Ф.И.О.
ТЕМА №5: Физические основы воздействия звука на биологические ткани. Применение ультразвуковых исследований в медицине. 2. Цель занятия: ознакомиться с принципом работы ультразвуковой медицинской техники и применением в медицине.
3. Задания: Изучить: 1. Звук. Объективные и субъективные характеристики. 1. Физические характеристики ультразвука. 2. Биологическое воздействие ультразвука. 3. Ультразвуковые генераторы 4. Физические процессы, обусловленные воздействием УЗ на биологические объекты. 5. Ультразвуковая диагностика (импульсная, с использованием сканирования, доплеровская). 5. Механизмы действия УЗ излучения на биологические ткани. 6. Применение УЗ в медицине.
4. Форма выполнения:выполнение индивидуальных заданий.
5. Критерии выполнения: В работе нужно: при самостоятельном изучении данной темы разобрать и изучить все вопросы, указанные в плане реферата.
Сроки сдачи: 9 недель. 7. Критерии оценки: Оценка «отлично» ставится, если студент во - время и без ошибок выполнил и своевременно сдал индивидуальное задание. Самостоятельно использовал дополнительную литературу. Оценка «хорошо» ставится, если студент выполнил и своевременно сдал индивидуальное задание без принципиальных замечаний, в работе допустил непринципиальные неточности и ошибки, смог сам исправить ошибки. Оценка «удовлетворительно» ставится, если студент при выполнении индивидуального задания нуждался в помощи преподавателя, в работе допустил неточности и непринципиальные ошибки, не проявлял активности в поиске решений, испытывал большие трудности в анализе результатов работы. Оценка «неудовлетворительно» ставится, если студент не выполнил отдельное задание, в работе допустил принципиальные ошибки, не проработал всю основную литературу. 8. ЛИТЕРАТУРА: 1. Ремизов А.Н. Медицинская и биологическая физика.- М., Высшая школа, 2003.- 608 с. 2. Самойлов В.О. Медицинская биофизика. СПб.: СпецЛит, 2004. –496 с. 3. Антонов В.Ф., Черныш А.М., В.И. Пасечник и др. Биофизика. М., Владос, 2000 4. Физиология человека. В 3 томах. Пер. с англ. / Под ред. Р. Шмидта и Г. Тевса. – М.: Мир, 2004 г. 5. Владимиров Ю.А. Рощупкин Д.И.,Потапенко А.Я., Деев А.И. Биофизика, М., Медицина, 1999. 6. Рубин А.Е. Биофизика.Т1,2М.:Университет «книжный дом» 2000,2004 7. Варфломеев С.Д.Гуревич К.Г. Биокенетика: Практический курс,-М. 8. Лекции.
9. Контрольные вопросы по теме: 1. Диапазон ультразвука. 2. Интенсивность ультразвука. 3. Особенности распространения ультразвука. 4. Отражение ультразвука на границе двух сред. 5. Скорость распространения УЗ волн. 6. Поглощение УЗ волн средой. 7. Биологическое воздействие ультразвука. 8. Техника облучения ультразвуком. 9. Ультразвуковая диагностика. 10. Применение УЗ в медицине.
СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ БИОФИЗИКАЛЫҚ ПӘНДЕР КАФЕДРАСЫ АЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ КУРСЫ СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ Электрокардиографтың құрылысы, жұмыс жасау принципі. ЭКГ тіркеудің негізгі тәсілдері. ЭКГ тіркеу және талдау принципі. Механокардиография үшін аспаптар. Растырған: оқытушы Кусаинова К.Т. Семей 2009 1. Жүрек. Жүректің анатомиялық құрылысы. Жүрек циклы. Клапанды аппараттың мәні. 2. Жүрек ырғағы. Жүрек қызметінің көрсеткіштері. 3. Жүрек қызметінің сыртқы көріністері. 4. Жүрек қызметі. 5.Миокард жасушасының электрлік белсенділігі. 6.Жүректің өткізгіштік жүйесінің қызметтері. 7.Электрокардиограмма. 8.Жүрек қызметі ырғағының өзгеруі. 9.Электрокардиографтың құрылысы, жұмыс істеу принципі. Жүрек циклі. Адам жүрегі – қуысты бұлшықетті мүше. Тұтас вертикаль перде арқылы ол екі жарты бөлікке бөлінеді: сол және оң. Горизонталь бағытта өтетін екінші перде жүректі төрт қуысқа бөледі: жоғарғы қуыстар- жүрекшелер, төменгі- қарыншалар. Жаңа туған нәрестенің жүрегінің массасы орта есеппен 20 г- ға тең. Ересек адамның жүрегінің массасы 0,425—0,570 кг. Ересек адамның жүрегінің ұзындығы 12—15 см- ге жетеді, көлденең қимасының өлшемі 8—10 см, алдыңғы- артқы 5-8 см. Жүректің массасы мен өлшемдері кейбір ауруларда (жүрек ақауы) және ұзақ уақыт ауыр дене еңбегімен немесе спортпен шұғылданатын адамдарда өзгереді. Жүрек қабырғасы үш қабаттан тұрады: ішкі, ортаңғы және сыртқы. Ішкі қабат эндотелий (қан және лимфа тамырларын ішінен астарлайтын жалпақ жасушалар қабаты) қабықшасынан (эндокард) тұрады, ол жүректің ішкі бетін астарлап жатады. Ортаңғы қабат (миокард) көлденең- жолақты бұлшықеттен тұрады. Жүрекшелер бұлшықеттері қарынша бұлшықеттерінен дәнекер ұлпалар (тіндер) пердесімен бөлінген, осы тіндер тығыз фиброзды талшықтардан құралады - фиброзды сақина. Жүрекшелердің бұлшықетті қабаты қарыншалардың бұлшықетті қабатына қарағанда бірталай нашар жетілген, ол жүректің әр бөлігінің жасайтын қызметтерінің ерекшелігіне байланысты. Жүректің сыртқы беті сірі қабықпен (эпикард) қапталған, ол жүрек маңы қапшығының (сөмкенің)- перикардтың, ішкі жапырағы болып табылады. Сірі қабықтың астында аса ірі жүрек тіндерін қанмен қамтамасыз ететін жүрек артериялары мен көктамырлары (коронарлы) және жүректі нервпен қамтитын (иннервация) жүйке жасушаларының, жүйке талшықтарының көп шоғыры орналасқан. Перикард (жүрек қабы) жүректі қапшық сияқты қоршап тұрады және оның еркін қозғалуын қамтамасыз етеді. Ол қанмен толатын жүректің созылуын шектейді және жүрек қантамырлары (коронарлы) үшін тірек болып табылады. Жүректе екі қақпақша (клапан) бар: атриовентрикулярлы және айшық;. Атриовентрикулярлы клапандар жүрекшелер мен сәйкес қарыншалар аралығында орналасады. Жартылай айшық клапандар аортаны сол жақ қарыншадан, өкпе өзегін оң қарыншадан бөліп тұрады. Жүрек қызметінің екі фазасын бөліп көрсетуге болады: 1) систола (жиырылу) 2) диастола (босаңсу). Жүрек циклінің осы фазаларының ұзақтылығы жүректің жиырылу жиілігіне байланысты. Жүректің жиі жиырылуы кезінде әрбір фазаның қызметі төмендейді, әсіресе диастоланың. Жүрекшелердің диастоласы кезінде атриовентрикулярлы клапандар ашық және сәйкес тамырлардан келетін қан олардың қуыстарын ғана толтырып қоймай, қарыншаларды да толтырады. Жүрекшелердің систоласы кезінде қарыншалар толығымен қанмен толады. Осы кезде қанның қуысты көктамырлар мен өкпе көктамырларына кері ағысы болмайды. Қарыншалар систоласының аяғында олардағы қысым аорта мен өкпе өзегіндегі қысымдардан үлкен болады. Бұл айшықты клапандардың ашылуына себепші болып, қан қарыншалардан сәйкес тамырларға ағады. Қарыншалар диастоласы кезінде олардағы қысым кенет төмендеп, қанның қарыншаларға қарай ағуына жағдай жасайды. Сөйтіп жүрек клапандарының ашылып- жабылуы жүрек қуысындағы қысымдардың өзгеруімен байланысты. Жүрек бұлшықетінің қасиеті: қозғыштыққа, қозуды өткізуге, жиырылуға қабілеттілігі. Қозғыштық;.Жүрек бұлшықетінің қаңқа бұлшықетіне қарағанда қозғыштығы төмен. Жүрек бұлшықетінде қозудың пайда болуы үшін қаңқа бұлшықетімен салыстырғанда күшті тітіркендіргішті қолдану қажет. Жүрек бұлшықетінің қозу реакциясының шамасы берілетін тітіркену күшіне (электрлік, механикалық, химиялық және т.б.) байланысты болмайтындығы анықталған. Жүрек бұлшықеті шекті (табалдырықты) және шамасы үлкен тітіркенуде де максимал жиырылады. Өткізгіштік. Қозу толқыны жүрек бұлшықетінің талшықтары арқылы, жүректің арнайы тіні арқылы әртүрлі жылдамдықпен тарайды. Қозу жүрекшелер бұлшықеттерінің талшықтарымен 0,8—1,0 м/с жылдамдықпен, қарыншалар бұлшықеттерінің талшықтарымен 0,8—0,9 м/с жылдамдықпен, ал жүректің арнайы тіні арқылы 2,0—4,2 м/с жылдамдықпен таралады. Жиырылғыштық;.Жүрек бұлшықетінің жиырылуының өзіндік ерекшелігі бар. Алдымен жүрекшелер бұлшықеттері жиырылады, содан соң – папиллярлық бұлшықеттер мен қарыншалар бұлшықетінің қабаты жиырылады. Ары қарай қарыншалардың ішкі қабаты жиырылады, ол қарыншалар қуыстарынан қанның аорта мен өкпе өзегіне ағуын қаматамасыз етеді. Жүрек бұлшықетінің физиологиялық ерекшелігі – созыңқы рефрактерлі периоды мен автоматиясы болып табылады.
|
