Рецептерде кездесетін предлогы бар сө з тіркестері
|
| Латынша
| Қ азақ ша
|
| Acc.
|
|
| сontra tussim
| жө телге қ арсы
|
|
| аd 20, 0
| 20, 0 дейін
|
|
| ad clavos
| сү йел шық анда
|
|
| ad decubitum
| тері қ ажалғ анда
|
|
| ad usum internum
| ішке қ абылдауғ а арналғ ан
|
|
| ad usum externum
| сыртқ а қ абылдауғ а арналғ ан
|
|
| per os
| ауыз арқ ылы
|
|
| per rectum
| тік ішек арқ ылы
|
|
| per se
| таза тү рінде
|
|
| per inhalationem
| ингаляция арқ ылы
|
|
| per horam
| бір сағ аттың ішінде
|
| Abl.
|
|
| rhizoma cum radicibus
| тамырлармен тамырсабақ
|
|
| cum extracto
| экстрактпен
|
|
| cum Ferro
| темірмен
|
|
| suppositoria cum Ichthyolo
| ихтиолмен
суппозитрийлер
|
|
| suppositoria cum Novocaino
| новокаинмен суппозиторийлер
|
|
| suppositoria cum Papaverini
hydrochlorido
| папаверин гидрохлоридімен суппозиторийлер
|
|
| suppositoria cum Syntomycino
| синтомицинмен суппозиторийлер
|
|
| suppositoria cum Theophyllino
| теофиллинмен суппозиторийлер
|
|
| suppositoria cum Euphyllino
| ә уфиллинмен суппозиторийлер
|
|
| Pro injectionibus
| инъекцияларғ а арналғ ан
|
|
| Pro me
| мен ү шін
|
|
| Pro narcosi
| наркозғ а арналғ ан
|
|
| Pro dosi
| бір рет қ абылдауғ а
|
|
| Pro adultis
| ересектерге арналғ ан
|
|
| Pro infantibus
| балаларғ а арналғ ан
|
| Acc. et Abl.
|
|
| in ampullis
| ампула тү рінде
|
|
| in charta cerata
| балауыз қ ағ азда
|
|
| in charta paraffinata
| парафин қ ағ азда
|
|
| in capsulis gelatinosis
in capsulis amylaceis
| желатин капсула тү рінде
|
|
| In lagenis
| шыны ыдыста
|
|
| In tabulettis
| таблетка тү рінде
|
|
| in vitro
| тү тік шыныда
|
|
| in vitro nigro
| қ ара шыны ыдыста
|
|
| in vitrum
| шыны ыдысқ а
|
|
| in vitrum nigrum
| қ ара шыны ыдысқ а
|
|
| in vivo
| тірі организмде
|
|
| in officina
| дә ріханада
|
|
| in officinam
| дә ріханағ а
|
|
| sub lingva
| тіл астында
|
|
| sub linguam
| тіл астына
|
| | | | |
Дә рілік заттардың аттары
|
| аскорутин
| Ascorutinum, i n
|
|
| бензонафтол
| Benzonaphtholum, i n
|
|
| дезоксикортикостерон
| Desoxycorticosteronum, i n
|
|
| дибазол
| Dibazolum, i n
|
|
| дипрофиллин
| Diprophyllinum, i n
|
|
| олеандомицин
| Oleandomycinum, i n
|
|
| теобромин
| Theobrominum, i n
|
|
| тиреоидин
| Thyreoidinum, i n
|
|
| триметилауетат
| trimethylacetas, atis m
|
|
| физостигмин
| Physostigminum, i n
|
|
| эритромицин
| Erythromycinum, i n
|
|
| скополамин
| Scopolaminum, i n
|
|
| танин
| Tanninum i n
|
|
| эфедрин
| Ephedrinum i n
|
№ 7 (7-8) Тапсырма Рецепте кездесетін сө йлемдер
|
| «Эфатин» аэрозолі
| Aerosolum " Ephatinum"
|
|
| Аминазин дражесі
| Dragee Aminazini
|
|
| " Ревит» дражесі
| Dragee " Revitum”
|
|
| Пилокарпин гидрохлориді мен кө з пленкалары; атропин сульфатымен; неомицин сульфатымен;
| membranulae (as) ophthalmicae (as) cum Pilocarpini hydrochlorido;
cum Atropini sulfate; cum Neomycini sulfate;
|
|
| «Анестезол» суппозиторийлер
| suppositoria " Anaesthesolum”
|
|
| «Анузол» су ппозиторийлер
| suppositoria " Anusolum”
|
|
| «Осарбон» вагинальды суппозиторийлер
| suppositoria vaginalia " Osarbonum"
|
|
| «Цефекон» суппозиторийлер
| suppositoria " Cefeconum"
|
|
| «Аскорутин» таблеткалары
| abulettae (as) " Ascorutinum"
|
|
| " Аскофен» таблеткалары
| tabulettae (as) " Ascophenun'
|
|
| Қ абық пен қ апталғ ан «Декамевит» таблеткалары
| tabulettae (as) " Decamevitum"
obductae (as)
|
|
| Ішекте еритін «Лиобил» таблеткалары
| tabulettae (as) " Liobilum” enterosolubiles
|
|
| Фенобарбиталы бар «Микройод» таблеткалары
| tabulettae (as) “Microiodum” cum Phenobarbitalo obductae (as)
|
|
| Қ абық пен қ апталғ ан «Пентовит» таблеткалары
| tabulettae (as) " Pentovitum” obductae (as)
|
Дә рі-дә рмектердің атаулары
| 1.
| дигитоксин
| Digitoxinum, i n
|
| 2.
| левомицетин
| Laevomycetinum, i n
|
| 3.
| леворин
| Levorinum, i n
|
| 4.
| ментол
| Mentholum, i n
|
| 5.
| нитроглицерин
| Nitroglycerinum, i n
|
| 6.
| фенацетин
| Phenacetinum, i n
|
Дә рі - Дә рмектердің атауында кездесетін анық тауыштар
|
| активтенген
| activatus, a, um
|
|
| антисептикалық
| antisepticus, a, um
|
|
| биологиялық
| biologicus, a, um
|
|
| асқ азан (дық)
| stomachicus, a, um
|
|
| сусыз
| anhydricus, a, um
|
|
| витамин қ осылғ ан
| vitaminisatus, a, um
|
|
| сү зілген
| filtratus, a, um
|
Рецепттегі қ ысқ артулар
Рецепті жазғ анда дә рігерлер қ ысқ артуларды қ олданады.
Дә рілік тү рдің, ө сімдік мү шелерінің жә не стандартты рецептуралық сө з тіркестері қ ысқ артылады. Дауыссыз дыбысты қ ысқ артады. Егер қ асында екі жә не бірнеше дауыссыз дыбыстар тұ рса, онда барлық дауыссыз дыбыстар қ ысқ артылады.
Мысалы: extr (extractum) – экстракт, сығ ынды
dep (depuratus a, um) – тазартылғ ан
NB! Дә рілік заттың, жә не ө сімдіктердің атаулары қ ысқ артылмайды.
Мысалы:
1. Rp: Sol. Thiamini bromidi 3 % 1 ml.
D.t.d. № 10 in amp
S
2. Rp.: Trichomonocidi 0, 25
Vaselini ad 50, 0
M.f. supp.
Steril.!
Da. S.
3. Rp.: Natrii chloridi 20, 0
Aq. destiill.q.s.ad solutionem
Lanolini 30, 0
Ol. Helianthi 100, 0
M.f.lin.
Da. S.
4. Rp.: Inf. herb. Serpylli 15, - 200, 0
Da. S.
Рецептегі қ ысқ артулар
| Қ ысқ артулар
| Толық атауы
|
| латын тілінде
| қ азақ тілінде
|
| aa
ac., acid.
ad us. ext.
ad us. int.
aq.
aq. dest.
comp., cps., cpt.
concentr.
cort.
D.
dec., det
dep
dil.
D. t. d.
empl.
emuls.
extr.
f.
fl.
fluid.
fol.
fr.
gel.
gran.
gtt., dtts.
h., hb.
in ampull.
in caps.
inf.
in obl.
in tab.
in vitr. nigr.
linim.
liq.
M.
mucil.
N.
obd.
ol.
past.
praec., pct., ppt.
pro inject.
pulv.
q. s.
r., rad.
Rp.:
rectif.
rhiz.
S.
sem.
simpl.
sir.
sol.
spec.
spir.
Steril.
supp.
supp. vagin.
susp.
tab.
t-ra, tinct.
ung.
| ana
acidum
ad usum externum
ad usum internum
aqua
aqua destillata
compositus
concentratus
cortex
Da. Detur. Dentur.
decoctum
depuratus, a, um
dilutus, a, um
Da (Dentur) tales doses
emplastrum
emulsum
extractum
fiat, fiant
flos
fluidus, a, um
folium
fructus
gelatinosus, a, um
granulum
guttam, guttas
herba
in ampullis
in capsulis
infusum
in oblatis
in tabulettis
in vitro nigro
linimentum
liquor
Misce. Misceatur
mucilago
numero
obductus, a, um
oleum
pasta
praecipitatus, a, um.
pro injectionibus
pulvis
quantum satis
radix
Recipe:
rectificatus, a, um
rhizoma
Signa. Signetur
semen
simplex
sirupus
solutio
species
spiritus
Sterilisa
Sterilisetur.
suppositorium
suppositorium vaginale
suspensio
tabuletta
tinctura
unguentum
| тепе-тең, бірдей.
қ ышқ ыл
сыртқ ы қ абылдауғ а арналғ ан
ішкі қ абылдауғ а арналғ ан
су
дестилденген су
кү рделі
концентратты
қ ыртыс
Бер.
қ айнатпа
тазартылғ ан
сұ йытылғ ан
Бер (Берілсін) осындай мө лшерімен.
пластыр
эмульсия
экстракт, сығ ынды
жасалсын
гү л
сұ йық
жапырақ
жеміс
желатинді
гранула
тамшы, тамшылар
шө п
ампуларда
капсулада
тұ ндырма
қ абық тарда
таблеткаларда
қ ара шыны ыдыста
линимент
сұ йық
Араластыр. Араластырылсын
қ оймалжың
саны
қ абық пен қ апталғ ан
май
паста
тұ ндырылғ ан
инъекцияғ а арналғ ан
ұ нтақ
қ анша керек
тамыр
Ал:
тазартылғ ан (спирт, скипидар)
тамырсабақ
Белгіле. Белгіленсін.
тұ қ ым
жай, қ арапайым.
сироп
ерітінді
қ оспа
спирт
Залалсыздандыр.
Залалсыздандырылсын.
суппозиторий
вагинальды суппозиторий
суспензия
таблетка
тұ нба
жағ атын май
|
Предлогы бар латын сө з тіркестері
|
| A priori
| Тә жірибеден бү рын
|
|
| A posteriori
| Тә жірибе негізінде
|
|
| Ab hoс et ab hac
| Қ алай болса солай
|
|
| Ab igne ignem
| Кө мекке кө мек
|
|
| Ab imo pectore
| Шын жү ректен
|
|
| Ad absurdum
| Мағ ынасыз қ ортындығ а келтіру
|
|
| Ad disputandum
| Талқ ылау ү шін
|
|
| Ad hoс
| Осы орайда
|
|
| Ad examplum
| Ү лгі бойынша
|
|
| Ad futura memoriam
| Естелік ү шін
|
|
| Ad infinitum
| Шексіз
|
|
| Ad libitum
| Еркімен
|
|
| Ad memorandum
| Еске сақ тауғ а
|
|
| Ad modum
| Ү лгі бойыша
|
|
| Ad multos annos
| Ү зақ жылдарғ а
|
|
| Ad oculos
| Кө рнекті
|
|
| Ad opus
| Жұ мысқ а
|
|
| Ad prima facie
| Бір кө ргеннен
|
|
| Ad rem
| іске
|
|
| De jure
| Заң бойынша
|
|
| Examino
| Шын ниетпен
|
|
| Ex dano
| Сыйғ а
|
|
| Ex juvantibus
| Сынай емдеу
|
|
| Ex libris
| Кітаптардан
|
|
| Ex necessitate
| Қ ажет болғ анда
|
|
| Ex promtu
| Алдын ала дайындық сыз
|
|
| Ex professo
| істі біліп істеу
|
|
| In brevi
| Қ ысқ аша
|
|
| In compacto
| Қ ысқ а тү рінде
|
|
| In dubio
| Кү діктену
|
|
| In extremis
| Ең болмағ анда
|
|
| In facto
| Іс жү зінде
|
|
| In medias res
| Істің тү п мә нінде
|
|
| In pleno
| Толық қ ұ рамында
|
|
| In spe
| Ү міттену
|
|
| In summa
| Қ орытындысында
|
|
| In toto
| Жалпы алғ анда
|
|
| In usum et abusum
| Пайдалы да зиянды
|
|
| Inter nos
| Арамызда
|
|
| Per occasionem
| Кезі келгенде
|
|
| Per domo suo
| Ө з пайдасына
|
|
| Pro forma
| Кө зге тү сіру
|
|
| Pro et contra
| Жақ тау жә не қ арсы бө лу
|
|
| Pro tempore
| Дер кезінде
|
|
| Post factum
| Істелгеннен кейін
|
|
| Post mortem
| Ө лгеннен соң
|
|
| Post scriptum
| Жазғ аннан соң
|
|
| Sub modo
| Болғ ан жағ дайда
|
|
| Sub ferula
| Мә жбү р болу
|
|
| Sub verbo
| Сө з жү зінде
|
|
| Sine causa
| Себепсіз
|
|
| Sine dubio
| Кү мә нсіз
|
|
| Sine mora
| кешеуілдемей
|
|
| Sine spe
| Ү мітсіз
|
| | | | |
Ә дебиеттер
1. Чернявский М.Н. Латинский язык и основы медицинской терминологии, М.: Медицина, 1997. – 352 c.
2. Чернявский М.Н. Латинский язык и основы фармацевтической терминологии, М.: Медицина, 1994. – 320 c.
3. Энциклопедический словарь медицинских терминов. М., 1982-1984,
т. 1-3.
Мазмұ ны
Латын алфавиті 3
№1 сабақ (§1-6)
§1. Фармацевтикалық терминология туралы тү сінік 4
§2. Фармацевтикалық терминологияның қ ұ рамы 4
§3. Кейбір фармацевтикалық терминдердің тү сініктемесі 4
§4. Дә рі-дә рмектердің тривиальді атаулары 5
§5. Тривиальді атаулардың жасалу моделі 7
§6. Сө з қ ұ рамында жиі кездесетін сө з бө лшектері 7
Жаттығ улар 7
№2 сабақ (§7-13)
§7. Етістік туралы жалпы тү сінік 9
§8. Етістіктін жіктелу тү рлері. Сө здіктегі тү рі 11
§9. Ашық рай 12
§10. Шартты рай 13
§11. Бұ йрық рай 14
§12. Рецепте кездесетін етістіктер 14
§13. Рецептте fieri деген етістіктің қ олдану мысалдары 15
№3 сабақ (§14-18)
§14. Химиялық элементтер 16
§15. Қ ышқ ылдар атаулары 16
§16. Оксидтердің атаулары 17
§17. Тұ здардың атаулары 18
§18. Эфирлердің атаулары 19
Жаттығ улар 20
№4 сабақ (§19-26)
§19. Рецепт 23
§20. Рецепттің қ ұ рамы 24
§21. Дә рі-дә рмектердің мө лшерін белгілеу жү йесі 24
Рецептің ү лгісі 26
Дә рігердің есіне 27
§22. Рецепте қ осымша қ ойылатын белгілер 28
§23. Рецептің латын тілінде жазу ережесі 28
§24. Кө п сө зді дә рі-дә рмектердің аттары 30
Жаттығ улар 33
§25. Рецепте кездесетін предлогы бар сө з тіркестері 38
§26. Таблеткалардың жә не суппозийторийлердің жазылу
ерекшеліктері 40
Жаттығ улар 42
Рецепт бойынша тапсырмалар 44
Фармацевтикалық терминологиядан қ ысқ аша сө здік
1 тапсырма 61
2 тапсырма 63
3 тапсырма 66
4 тапсырма 67
5 тапсырма 70
6 тапсырма 72
7 тапсырма 74
Рецепттегі қ ысқ артулар 77
Предлогы бар латын сө здері 79
Ә дебиеттер 81
