Аяқбасы артериялары

Аяқбасының сыртында a.dorsalis pedis – аяқбасының сыртқы артериясы өтеді, ол алдыңғы асық жілік артериясының жалғасы болып саналады да, сүйектер мен жалғамаларда орналасады.

Аяқбасы табанында екі табан артериясы – aa. plantaris medialis et lateralis бар, олар артқы асық жілік артериясының соңғы тармақтары болып саналады.

26.Иық өрімі(plexus brachialis) бесінші, алтыншы, жетінші ж/е сегізінші мойын жұлын нервтерінің алдыңғы тармақтарының, anteriores cervicalium V-VIII бірігуінен түзіледі.

Иық өрімін түзетін тармақтар сұр дәнекер тармақтар, communicantes grisei, көмегімен симпатикалық сабаумен, truncus symphaticus, ж/е оның түйіндерімен ортаңғы мойынтүйінімен, ganglion cervicale medium, төменгі мойын түйінімен, ganglion cervicale inferius, бірінші кеуде түйінімен, ganglion thoracicus primum, н/е төменгі мойын түйінімен, ganglion cervicale inferius, бірінші кеуде түйінімен, ganglion thoracicum primum, н\е төменгі мойын ж/е бірінші кеуде түйіндері біріккен мойын кеуде түйінімен, ganglion cervicothoracicum, н/е жұлдызды түйінмен ganglion stellatum, байланысады.

Өрімде бұғанаүсті(pars supraclavicularis) ж/е бұғанаасты(pars infraclavicularis) бөліктерін ажыратады. Шеткі тармақтар қысқа ж/е ұзын болып бөлінеді.Қысқа тармақтар өрімнің бұғанаүсті бөлігінің түрлі жерлерінен шығып, ішінара мойын, сондай ақ иық белдеу мен иық буыны бұлшықеттерін нервтендіреді. Ұзын тармақтар жоғарыда аталған үш будадан пайда болып, қолды бойлай өтіп, оның бұлшықеттері мен терісін нервтендіреді.

Қысқа тармақтар: 1. N.dorsalis scapulae, 2. N. thoracicus longus, 3.N. suprascapularis, 4. N. pectorales medialis et lateralis, 5. N. subclavius, 6. N. subscapularis, 7. N.axillaris(қолтық нерві)

Ұзын тармақтар: 1. N. musculocutaneus(бұлшықет тері нерві), 2. N. medianus(ортаңғы нерв), 3. N. ulnaris(шынтақ нерві), 4. N. cutaneus brachii medialis, 5. N. cutaneous antebrachii medialis, 6. N.radialis.

27.Бел өрімі (plexus lumbosacralis) үш жоғарғы бел нервтерінің алдыңғы тармақтарынан ж/е IV нервтің жоғарғы бөлігінен, сондай ақ XII қабырғааралық нерв тармақтарынан түзіледі. Бұл бел омыртқаларының көлденең өсінділеріалдында m.psoas major қабатында жайғасып, бірқатар тармақтар береді. Олардың бір бөлігі осы бұлшықеттің латералды жиегінен шығып, бір бөлігі оны тесіп өтіп, оның алдыңғы бетінен шығады. Бұл тармақтар: 1. Rami musculares, 2. N.iliohypogastricus, 3. N.ilioinguinalis, 4. N.genitofemoralis, 5. N.cutaneus femoris lateralis, 6. N.Femoralis(сан нерві), 7. N.obtoratorius(жапқыш нерв)

28.Сегізкөз өрімі -plexus sacralis-өрімдердің ішіндегі ең маңыздысы,IV ж\е V бел нерві алдыңғы тармақтарынан және сегізкөз алдыңғы тесіктерінен шығатын төрт сегізкөз нервтерінің дәл осындай тармақтарынан құралады.Өрім нервтері бір-бірімен қосылып,foramen infrapririforme арқылы жамбас қуысынан шығатын шонданай нервінің жуан сабауын түзеді.Сегізкөз өрімінен шығатын тармақтар қысқа және ұзын болып бөлінеді.Қысқа тармақтар аяқ-бел аймағын,ал ұзын тармақтар оның бел өрімі тармақтарымен жабдықталған бөлігін қоспағанда бүкіл аяқтарды нервтендіреді.Қысқы тармақтар: 1)rami muscularis-m.piriformis,mm7gemelli бұлшықеттерін нервтендіреді.2)N.gluteus superior жамбастан шығып жан-жағына таралады.3)N.gluteus inferior-жамбас-сан буыны капсуласын нервтендіреді.

Ұзын тармақтар:N.cutaneus femoris posterior-сан мен сирақтың артқы жағы терісінде таралатын коптеген тармақтар береді.2)N.ischiadicus-шонданай нерві бүкіл дене нервтерінің ең ірісі,сегізкөз өрімінің тікелей жалғасы.Ол тақым шұқырында жуан медиальді және жіңішке латеральді тармақтар береді.

Шонданай нерві тармақтары:1) rami muscularis санның артқы бұлшықеттеріне қарай таралады.2)N.tibialis-асық жілік нерві тақым шұқыры ортасында тақым тамырлары жолымен тік төмен түседі.