Билет № 9

1.Киіз үй (монолог)

1. Көшпенділердің үйі киіз үй. 2. Киіз үй сәулеттік құрылыс. 3. Киіз үй: қанқа, кереге, уық, шаңырақ, есіктен құрылады.4. Қазақта шаңырақтың маңызы ерекше 5. Қазақстан Республикасының елтаңбасында шаңырак бейнеленген. 6. Киіз үйде жазда ауасы таза, салқын. 7. Киіз үй 4, 6, 8, 10, 12 қанатты болып бөлінеді. 8. Киіз үйдің есігін ағаштан жасайды. 9. Сыртында әдемі жапқыш болады.

2.Үстеу.(мезгіл, мекен, мөлшер)

Үстеу – наречия – қимылдың түрлі белгісі, мезгілін, мекенін, мақсатын білдіретін сөз табы.

Үстеу мағынасына қарай 7 түрі бар.

Мекен - места – қайда? Где? қайдан?-откуда? төменде-внизу, жоғарда- на верху

Мезгіл – время - қашан? –когда? Кеше-вчера, бүгін –сегодня

Мөлшер – мера - қанша? Қаншама? Қаншалық? Қаншалап?

 

Етістік – глагол

Етістік- заттың қимылын білдіреді. Сұрақтары: не істеді? не істейді? қайтті?

Құрамына қарай: дара- келді, күрделі- келіп тұр

Тұлғасына қарай: негізгі- не производные- тұр, туынды- производные- биле

Мағынасына қарай: сабақты- переходные- Т.с. – қітапты оқы, салт- не переходные - үйін отыр.

3. Морфологиялық талдау жаса. Киіз үйдің ағаш қаңқасы үш бөліктен қ ұралады

Құралады - етістік, сұрақ не істейді? дара, негізгі, болымды, осы шақ.

 

Билет № 10

 

1. Ұлттық аспаптар. (диалог) -

1. Сен қазақ халқының аспаптарын білесің бе? Иә,мен қазақ халқының аспаптарын білемін.

2.Атап бер? 2. Олар: домбыра, қобыз, жетіген, қоңырау т.б.

3. Қазақ музыкасын зерттеушісі-кім? Қазақ музыкасын зерттеушісі- Затаевич.

4. Ақындар немен айтысады? Ақындар домбырамен айтысады.

5. Домбыраның неше шегі болады? Домбыраның екі, үш шегі болады.

6. Абайдың домбырасында неше шегі болыпты? Абайдың домбырасында 3 шегі болды.

7. Халық аспаптар музыкасының классигі-кім? Халық аспаптар музыкасының классигі- Құрманғазы.

8. Домбырамен ойнаған қандай әншілерді білесің? Домбырамен ойнаған Дина, Құрманғазы т.б. әншілерді білемін.

9. Қобызды кім жасаған? Қобызды Қорқыт ата жасаған.

 

2.Тұйық етістік.(инф., неопр.форма гл.)

у+кел – келу ю, сонғы й+ю – қойю

Сонғы п,к,қ,в,г + у Жап – жабу Таб - табу

 

3.”Ойнау, төгу” сөздерің құрамына қарай талдау жасау.

Ойнау

Ойн-түбір з.е

А-етістік тудырушы жұрнақ

у-тұйық етістіктің жұрнағы

Төгу

Төг-түбір, етістік

У-тұйық етістік жұрнағы

Билет № 11

1.Ахмет Байтұрсынұлы.(монолог)

 

1.А.Байтұрсынов 1873 жылы Торғай облысында туды.2.Ол ғалым, аудармашы, ағартушы, және оқу құралдарының авторы.3.Әкесі оны Торғайдағы орыс-қазақ мектебіне оқуға береді.4.Содан кейін Орынборда мұғалімдер даярлайтын мектепте оқиды.5.Ол Ақтөбе, Қостанай және Қарқаралыда балаларға сабақ берді.6.Ол қазақ тілінде тұңғыш әліппе жазды.7.Орынборда «Қазақ» газетін шығарды және тіл туралы өте көп кітап жазды.8.Оның атында Қостанайда көше және университет бар.9.Ол 1937 жылы қайтыс болды.

2.Етістік – глагол

Етістік- заттың қимылын білдіреді. Сұрақтары: не істеді? не істейді? қайтті?

Құрамына қарай: дара- келді, күрделі- келіп тұр

Тұлғасына қарай: негізгі- не производные- тұр, туынды- производные- биле

Мағынасына қарай: сабақты- переходные- Т.с. – қітапты оқы, салт- не переходные - үйін отыр.

Н А Қ Осы шақ	Нақ осы шақ Собств. наст-е	1. Отыр, түр, жүр, жатыр + ж/ж 2. Осн.глагол+ып,іп,а,е,и+4гл+ж/ж	Мен жатырмын Сен ойлап жүрсің
Ауспалы осы шақ Наст.перех время	1. Осн.глагола+суф: а,е,й+ж/ж	Мен ойнаймын

3.”Жазып отырмын, жазады” сөздеріне құрамына қарай талдау жасау.

Сөз құрамына талдау

Жазып отырмын

Жаз – түбір, етістік

Ып-күрделі нақ осы шақ

Отыр-түбір, етістік

Мын- жіктік жалғау

Билет № 12

1)Шоқан Уәлиханов. (монолог)

1. Шоқан Уәлиханов 1835 жылы Қостанай облысында туды.2.Оның шын аты – Мұхаммедханафия.3.Ол ауыл мектебінде мұсылманша хат таныды.4.Содан кейін Омбыдаға кадет корпусында оқиды.5.Шоқан өте жақсы оқыды.6.Ол суретші,ғалым,зерттеуші,саяхатшы болды.7.Ол Абайдың ұрпағы.8.Оның тамаша еңбектерінің бірі “Алты шаһар туралы”.9.Ол 1865 жылы қайтыс болды.

2) Етістіктің шақтары.

Етістіктің шақтары:- времена глаголов-іс-қимылдың уақытын білдіретін етістіктің тұлғасы. Қазақ тілінде 3 шақ бар. Олар: Осы шақ -Настоящее время, Келер шақ – будующие время, өткен шақ – прошедшее время.

 

Өткен шақ; –сөйлеп тұрған уақыттан бұрын біткен іс-қимылды білдіреді.

1.жедел өткен шақ – ды, -ді, -ты, -ті + Жіктік жалғау

М-ы: Кеше сабаққа бардым

2.бұрыңғы өткен шақ

а) с помощью суффиксов – қан, - кен,- ған,- ген + Ж.ж: Кеше сабаққа барғанмын.

ә) с помощью суффиксов – ып,-іп, -п + Ж.ж: Мен кеше сабаққа барыппын.

 

3.”Зерттеу” сөзін өткен шақта жіктеу.

	Жекеше	Көпше
	Мен	Зерттеді+м	Біз	Зерттедің
	Сен	Зерттеді+ң	Сендер	Зерттедіңдер
	Сіз	Зерттеді+ңіз	Сіздер	Зерттедіңіздер
	Ол	Зерттеді	Олар	Зерттеді