Кіріспе. Задание 20.Как-то молодой хирург, только что окончивший медицинский институт, оказался в группе учителей

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» тұжырымдамасында: Жас ұрпақты тәрбиелеу проблемаларына көңіл бөлуді күшейту, Қазақстан Республикасында балалар мен жастарға тәрбие беру міндеттерін шешудегі тәрбие үдірістеріне барлық субьектілердің іс-қимылдарын келістіру мақсаты тұрса, міндеттеріне жас ұрпақтың өзінің рухани-адамгершілік, инттеллектуалдық, өмірі мен өз денсаулықтары мен аман-есендігі үшін әлеуметтік құзыреттілік пен жауапкершілігін көтеруді ұйымдастыруға жағдай жасау деп қарастырған. [11]

Қазақ халқы-елін, жерін, оның табиғи, мәдени байлығын, өнері мен тілін, тарихын, салт-дәстүрі мен әдет - ғұрыпын сақтап, қорғап, рухани - адамгершілік тағылымдарын ұрпағына мұра етіп қалдырған.

Адамгершілік тәлімі жүрекке жан шуағын орнатып, бұрыннан бойында бар жақсы қасиеттерді дамытады. Жаман әдет пен теріс қылықты тазарып, жаны таза, көңілі ақ, рухани сезімге бай адам болып қалыптасу - өзекті мәселе. Саналы тәрбие болмаған жерде сапалы оқу мен білімнің болмайтындығы белгілі. Жеке тұлғаның рухани - адамгершілігін дамыта тәрбиелеу баланың мектеп табалдырығын аттаған сәттен бастап жүзеге асырылса, онда қоғамдық әлеуметтік қажетін өтейтін рухани бай тұлға қалыптасуына ықпал етеді.[4]

«Еліміздің күші - патшада, сәбидің күші - жылауында» демекші біздің күшіміз, сеніміміз, қорғанышымыз адамгершілігімізде болуы керек. Сондықтан адамзат баласы үшін рухани - адамгершілік тәрбиенің маңызы зор.

Рухани - адамгершілік білім беру - жас ұрпақтың бойына өмірінің мәні, бақыт, сыйластық, татулық, төзімділік сынды құндылықтарды дарыту арқылы адамгершіліктің қоғамда өз орнын табуына, қабілет - дарынының ашыла түсуіне, ақыл - парасатын дамытуына яғни сәнді де мәнді өмір сүруіне қызмет етеді. Демек, рухани - адамгершіліктегі басты мәселе - баланы құрметтеу. Сондықтан, әрбір оқушы өзін - өзі рухани жетілдіру үшін, өзіндік тәрбиеге, өздігінен білім алуға ұмтылуы қажет екенін түсінуі тиіс.Өзін жетілдіру үшін, өзіндік тәрбиеге, өздігінен білім мен тәрбие алуға үйретпеген мұғалім қазір түпкі нәтижеге қол жеткізе алмайтынын біледі. Бала ықпал ету обьектісі емес, ынтымақтаса қызмет ететін тұлғаға айналуы тиіс.

Ел басымыз Н.Ә.Назарбаев «рухани құндылық биік адамгершілік жоқ жерде үлкен өркениет орнату мүмкін емес»деген болатын. Ендеше, жеке тұлғаның адамды адам ете түсетін қасиетін атшып көрсету, яғни руханилығын дамыту - заман талабы. Рухани - адамгершілікке тәрбиелеу білім берумен ғана шектелмейді. Баланың сезіміне әсер ету арқылы ішкі жан дүниесін ояту нәтижесінде оның рухани - адамгершілік қасиеттері қалыптасады. Рухани -адамгершілік тәрбиені қалай іс жүзіне асырамыз? Олар мына қағидаларды сақтағанда нәтиже береді.

-Тәрбие үрдісі оқушының рухани адамгершілік қасиеттерді меңгеруіне бағытталса;

-Оқушылар рухани - адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру мақсатында әрекеттік, іскерлік дағдыларды игерсе;

-Оқушылар жеке тұлғалардың және әлеуметтік мәні бар рухани - адамгершілік қасиеттерді өз іс - әрекетінде, мінез - құлқы мен тіршілік әрекетіне көрсете алу мүмкіндігін ерікті таңдаса.[5]

Зерттеудің мақсаты: адамгершілік - рухани тәрбие беру туралы ой - пікірлерінің ерекшеліктерін жан - жақты ғылыми деректерге сүйене отырып зерттеп, оқушылардың адамгершілік сапаны қалыптастырудың маңызылығын анықтап, оны одан әрі дамытудың жолдарын қарастыру.

Зерттеу міндеттері:

-педагогикалық ғылыми әдебиеттерге, баспасөз құралдарына шолу;

-адамгершілік тәрбиесі туралы ой-пікірлерінің деңгейін анықтап;

-жинақталған материалдарды сұрыптау;

-іс-тәжірибе жұмыстарын жүргізу үшін материалдар даярлау,

-қорытындылау.

Зерттеу обьектісі: Мектептегі оқу - тәрбие процесі.

Зерттеудің ғылыми болжамы: адамгершілік - рухани тәрбиесін қоғам талабына сай жүзеге асыруымыз қажет болса, олардың ерекшеліктерін оқып қана қоймай, оқыту және тәрбие жұмыстарында ескерілсе, онда оқушыларының адамгершілік сапасы қалыптасар еді.

Зерттеу әдістері:

-адамгершілік тәрбиесіне сәйкес негізгі тірек түсініктердің мәнін ашып, мағынасын түсіну;

-адамгершілік тәрбиенің мақсаты мен нақты білуі;

-адамгершілік тәрбиесінің мазмұны мен құралдарын айқындай білуі;

-адамгершілік тәрбиесінің шарттары мен принциптерін және құралдарын жете түсінуі.