Азақстан тарихы» пәнінің семинар сабақтарының әдістемелік нұсқаулары

Семинар сабағы тақырып бойынша оқу материалдарын игерудің қорытынды кезеңі болып табылады. Сол себепті де мұндай сабақта студенттердің өздік жұмысы қорытылып, бағаланады.

Лекция сабағымен салыстырғанда семинарда салмақ толығымен студент жағына ауысады, студент бұл сабақтарда негізгі рөл атқарады. Семинар сабағында студенттер теориялық мәселелерді тереңінен қарастырып, оларды практикада қолдану дағдыларын қалыптастырады. Студенттер талқыланатын проблеманы түсіндіру, талқылау, талдау және бағалау әрекеттері арқылы өз пікірлерін, ұстанымдары мен позициясын келтіреді: семинар сабағын топтық талқылау мен пікірталас арқылы ұйымдастырған тиімді.

Семинар сабағының тағы да бір ерекшелігі келесідей: әр студент карастырылатын мәселелерді талқылауға тең құқылы және белсенді түрде қатыса алады. Ал оқытушы мұнда студенттердің пікірлерін қорытындылаушы, күрделі мәселелерді айқындаушы, кеңес-консультация беруші рөлдерін аткарады.

Семинар сабақтарында теориялық мәселелер практикалық тұрғыдан қолдану аясында қарастырылып, меңгеріледі. Ғылыми проблеманы талқылау практикада кездескен ситуацияларды мысал ретінде келтіру немесе кемшіліктерді сынау түріде ғана өтпейді, мұндай жұмыстар талдау (анализ) әрекеттерін қолдануды талап етеді. Сабақта студенттер жүйелі түрде ойлау, негізгі мәселелердің аясында нақты баяндау, логикалық тұжырымдау, басқалардың пікірін сыни тұрғыдан бағалау сияқты біліктерін көрсете білуі керек.

Семинар сабақтарында теориялық оқу материалын меңгерудің келесі тиімді нысандарын қолдануға болады: проблемалардың шешімін табу, ақпаратты (статистикалық көрсеткіштер, ғылыми көзқарас, тұжырым, заңнамалық ережелер, т.б.) талдау мен бағалау, практикалық ситуацияларды жан-жақты талқылау мен оларды шешу жолдарын қарастыру.

Семинарға дайындалу барысында студенттер силлабустарда келтірілген өздік жұмыс тапсырмаларын орындап, қосымша әдебиетпен (ғылыми журналдардағы мақалалар, Интернеттегі мәліметтер, жаңа ресми құжаттар, ғылыми басылымдар, т.б.) танысуы керек.

Семинар сабақтары белгілі бір ғылыми проблеманы немесе пәннің бір бөлімін тереңінен және жан-жақты қарастыру мен талқылауға арналып, студенттерде келесі тәжірибе, білік, дағды, машықтарды қалыптастыруға бағытталады:

- абстрактылық, логикалық және сыни ойлау қабілеттерін қалыптастыру;

- танымның методологиялық және әдістемелік тәсілдерін практикада қолдану мен оларды жетілдіру;

- бірлесе жұмыс жасау (топ ішінде, команда құрамында) дағдыларын жетілдіру;

- кез келген ақпаратты талдау қабілеттерін, таңдау жасау, қорытындылау мен шешім жасау біліктерін қалыптастыру мен жетілдіру;

- теориялық білімді практикада, өндірістік ситуацияларда қолдану біліктерін жетілдіру;

- қарастырылатын проблемалар бойынша өз ойы мен пікірін қысқа, айқын, дәлелді түрде жеткізу;

- кез келген білімді өздігімен игеріп, оның негізінде шығармашылық арқылы жаңа түсінік пен білім құрастыру.

 

1-тақырып:«Кіріспе» - бұл тақырыпта «Қазақстан тарихы» пәні бойынша жалпы сипаттама беріледі. Курс бойынша негізгі деректер, ғылыми зерттеулер және курстың мақсаты мен міндеттері айқындалады.

Әдебиеттер:

1. Кан Г.В.,Шаяхметов Н.У.Қазақстан тарихы.Алматы: 2007-264б.

2. Қазақстан тарихы: Лекциялар курсы. – Алматы: 2009. – 376 б.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 1-ші т.- Алматы: 1996.- 544бет.

4. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 2-ші т.- Алматы: 1998.- 640б.

5. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін): Бес томдық. 3-ші т.- Алматы:2002.- 768б.

6. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: Аруна, 2006. 768

7. Olcott M.B. The Kazakhs. Stanfort, California,1987.

8. Омарбеков Т. Омарбеков Ш. Қазақстан тарихна және тарихнамасына ұлттық көзқарас.А.,2004.

2-тақырып «Ежелгі замандағы Қазақстан» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударуы ұсынылады: Тас ғасыры дәуірінің кезеңдеріне,өзіндік ерекшеліктеріне, алғашқы адамдардың тұрақтары мен еңбек құралдарына, Қола дәуіріндегі Андронов мәдениетіне, Қазақстан территориясын темір дәуірінде мекендеген алғашқы тайпалық бірлестіктер: сақ тайпа бірлестігі, үйсін, қаңлы мемлекеттері,ғұн мемлекеті, адам өмірінде темірдің пайда болуы, қоғамдық қатынастардың шиеленісуі және халықтардың ұлы қоныс аудару мәселелерін оқып үйрену.

Әдебиеттер:

1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 1-ші т.- Алматы: 1996.- 544бет.

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 2-ші т.- Алматы: 1998.- 640б.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін): Бес томдық. 3-ші т.- Алматы:2002.- 768б.

4. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: Аруна, 2006. 768

5. Кан Г.В.,Шаяхметов Н.У.Қазақстан тарихы.Алматы: 2007-264б.

6. Қазақстан тарихы: Лекциялар курсы. – Алматы: 2009. – 376 б.

7. Olcott M.B. The Kazakhs. Stanfort, California,1987.

3-тақырып «Орта ғасырдағы Қазақстан» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударуы ұсынылады: Орта ғасырлық мемлекеттердің саяси тарихына, этникалық құрылымына, шаруашылығына және тұрмысы, әлеуметтік құрлысына жан-жақты талдау жасау. Орта ғасырлық қалалар, «Ұлы Жібек жолының» тарихына тоқталу.

Әдебиеттер:

1. Қазақтың көне тарихы.А.,1993.

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 1-ші т.- Алматы: 1996.- 544бет.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 2-ші т.- Алматы: 1998.- 640б.

4. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: Аруна, 2006. 768

5. Кан Г.В.,Шаяхметов Н.У.Қазақстан тарихы.Алматы: 2007-264б.

6. Қазақстан тарихы: Лекциялар курсы. – Алматы: 2009. – 376 б.

7. Olcott M.B. The Kazakhs. Stanfort, California,1987.

4-тақырып «Қазақстан моңғол үстемдігі дәуірінде» атты тақырып бойынша студент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударуы тиіс: ХІІІ ғасырдың басындағы Монғол империясының құрылуына, Шыңғысханның жеке тұлғасына, Қазақстан өлкесін монғолдардың жаулап алуы,Ұлыстардың құрылу тарихына, Монғол шапқыншылығының ауыр зардаптарына тоқталу қажет.

Әдебиеттер:

1. Қазақтың көне тарихы.А.,1993.

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 1-ші т.- Алматы: 1996.- 544бет.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 2-ші т.- Алматы: 1998.- 640б.

4. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: Аруна, 2006. 768

5. Кан Г.В.,Шаяхметов Н.У.Қазақстан тарихы.Алматы: 2007-264б.

6. Қазақстан тарихы: Лекциялар курсы. – Алматы: 2009. – 376 б.

7. Olcott M.B. The Kazakhs. Stanfort, California,1987.

5-тақырып «Қазақ хандығы дәуірі» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: Қазақстан территориясындағы этникалық мемлекеттердің заңды мұрагері ретінде қазақ хандығының пайда болуын, Қасым, Хақназар, Тәуекел, Есім хандар тұсындағы Қазақ хандығының ішкі – саяси экономикалық және сыртқы саясатына, хандардың қазақ қоғамындағы алар орнына тоқталу.

Әдебиеттер:

1. Қазақтың көне тарихы.А.,1993.

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 1-ші т.- Алматы: 1996.- 544бет.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгiнге дейiн): Бес томдық. 2-ші т.- Алматы: 1998.- 640б.

4. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: Аруна, 2006. 768

5. Кан Г.В.,Шаяхметов Н.У.Қазақстан тарихы.Алматы: 2007-264б.

6. Қазақстан тарихы: Лекциялар курсы. – Алматы: 2009. – 376 б.

7. Olcott M.B. The Kazakhs. Stanfort, California,1987.

6-тақырып «Қазақ жерін Ресей империясының отарлауы» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударуы ұсынылады: «Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама» жылдарының ауыр қасіретіне, Қазақ халқының жоңғарларға қарсы тәуелсіздік жолындағы күресіне «Аңырақай, Бұланты шайқастары», Қазақ елінің тәуелсіздігінен айырылуы, Кіші және Орта жүз хандарының Ресей бодандығын қабылдауы, Қазақ мемлекеттігін сақтап,оны нығайтуда қазақ ханы Абылайдың (1711-1781) дипломатиялық саясатына жан-жақты талдау жасау.

Әдебиеттер:

1. Қозыбаев М. Аңырақай шайқасы – Отан тарихының жарқын белесі.// Егемен Қазақстан. 1992 жылғы 25 тамыз.

2. Қозыбаев М. Қазқтың даңқын асырған.// Егемен Қазақстан. 2000 жылғы1 ақпан.

3. Мамырұлы Қ. Қазақ халқының жоңғар басқыншылығына қарсы күресі.Өскемен. 1994.

4. Үш пайғамбар. А., 1992.

5. Тынышпаев М. Великие бедствия.(Ақтабан-шұбырынды) История казахского народа.А., 1993.

6. Левшин А.И. Описание киргиз-казачьих, или киргиз-кайсацких орд и степи,т.1-.СПб., 1832. 1996.

7. Мұқаметханұлы Н. Тарихи зерттеулер.А., 1994.

8. Абылай хан. Тарихи жырлар.Т.1.А.,1994.

9. Қазақстан тарихы(Көне заманнан бүгінге дейін).Бес томдық. 3-том. Алматы.2002. – 768 б.

7-тақырып «XVIII ғасырдың аяғы мен XIX ғасырдың ортасындағы қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысы» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: патша өкіметінің отарлау саясатына қарсы Қазақстан территориясында болған ұлт-азаттық көтерілістердің негізгі себептерін, сылтауын, мерізімдік шеңберін, көтеріліс болған жерді, көтерілістің барысы, оның нәтижелері мен тарихи маңызына тоқталу.

Әдебиеттер:

1. Қойгелдиев М. Жетісудағы Ресей билігі. Астана.2005.

2. Бекмаханов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарында.А., 1994.

3. Вяткин М.П. Батыр Сырым.М-Л., 1947

4. Қойгелдиев М. Исатай старшын және Жәңгір хан. //Егемен Қазақстан.2003 жылғы 6-қыркүйек.

5. Касымбаев Ж. Государственные деятели казахских ханств ХҮІІІ-первой половины ХІХ вв Жангир хан. (1801-1845гг). Т.4.А., 2001

8-тақырып «XIX ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстан» атты тақырып бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: ХІХ ғасырдың 60-90 жылдарындағы Ресей патшалығы Қазақстанды отарлау саясатының соңғы сатысы, әкімшілік территориялық реформалар жүргізу арқылы қазақ жерін «мемлекеттік» меншік деп жариялап, патша өкіметінің отарлау саясатының нығая түскендігін жан-жақты талдау.

Әдебиеттер:

1. Қойгелдиев М. Жетісудағы Ресей билігі. Астана.2005.

2. Бекмаханов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарында.А., 1994.

3. Мұқанов М. Қазақ жерінің тарихы. А.,1994.

4. Мырзахметов М. Қазақ қалай орыстандырылды.А., 1993.

5. Уәлиханов Ш. Шығармалар. Т.1. А.,1984.

6. Есімов.Хакім Абай(даналық дүниетанымы) А.,1994.

7. Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы.А 2005

9-тақырып «XX ғасыр басындағы Қазақстан» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: ХХ ғасырдың басындағы қазақ ұлт зиялыларының қалыптасу тарихына және олардың мәдениет пен қоғамдық ойды дамытудағы роліне баса назар аудару.Бірінші дүниежүзілік соғыс, 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысқа қазақ зиялыларының көзқарасын тың деректермен жан-жақты талдау.

Әдебиеттер:

1. Қаһарлы 1916 жыл. Грозный 1916 г. Құжаттар мен материалдар жинағы. І-ІІ т.т.- Алматы:1998.

2. Тәкенов Ә.Он алтыншы жылғы ойран. //Қазақ тарихы. – 1993. №1.52-57 б.

3. Нурпейісов К.Н. Алаш һәм алашорда. Алматы.1995.

4. Нұрпейіс К. Тарихи тұлғалар. Алматы: 2007. 376б.

1. Бөкейхан Ә.Таңдамалы (избранное). – Алматы: 1995. – 477б.

2. Қойгелдиев М. Алаш қозғалысы. – Алматы: 2008. – 480 б.

3. Қойгелдиев М.К. Тұтас Түркістан идеясы және Мұстафа Шоқайұлы. А.,1992 ж.

4. Қазақстан тарихы(Көне заманнан бүгінге дейін).Бес томдық. 3-том. Алматы.2002

5. Бөкейханов Ә. Шығармалар. – Алматы: 1994. – 384 б.

6. Омарбеков Т. Омарбеков Ш. Қазақстан тарихна және тарихнамасына ұлттық көзқарас.А.,2004.

7. «Айқап» / Бас редактор Р.Нұрғалиев. – Алматы: 1995. – 336 б.

8. «Қазақ» құрастырушылар: Ү. Субханбердина, С. Дәуітов, Қ. Сахов. – Алматы: 1998. – 556 б.

9. Байтұрсынов А. Ақ жол. – Алматы: 1991. – 256 б.

10-тақырып «ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы Қазақстан» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: ХХ ғасырдың 20 жылдарының екінші жартысынан бастап жүргізілген сталиндік-голощекиндік реформалар атап айтқанда: Қазақстанға Голощекиннің келуі «Кіші Қазан идеясы» қазақ байларын тәркілеу, ет, астық дайындау науқандары, күштеп ұжымдастыру, көшпелі және жартылай көшпелі қазақ халқын зорлап отырықшыландыру, ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлі қазақ шаруашылығын күйрету қазақ халқын алапат ашаршылыққа алып келгендігін жаңа тың деректер негізінде талдау.

Әдебиеттер:

1. Нұрпейіс К. Тарихи тұлғалар. Алматы: 2007. 376б.

2. Қозыбаев М.К. Ақтаңдақтар ақиқаты. А., 1992 ж.

3. Қойгелдиев, Омарбеков Т. Тарих тағылымы не дейді.А,1997.

4. Омарбеков Т. ХХ ғасырдағы Қазақстан тарихының өзекті мәселелері.Алматы,2001,2002.

5. Омарбеков Т. 20-30 жылдардағы Қазақстан қасіреті.А.1997.

6. Омарбеков Т. Зобалаң. Алматы.1994

7. Тәтімов М.Б. Ауылдағы демографиялық ахуал.Алматы.1990.

8. Тәтімов М:Б: Халықнама. Сан мен сана. Алматы,1992.

9. Махат Д.А. Қазақ зиялыларының қасіреті.-Алматы,2001.

10. Махат Д.А. Қазақстандағы тоталитаризм және саяси қуғын- сүргін тарихы.-Астана: 2006.-208 бет.

11. Махат Д.А. Баспасөз: Сталиншілдіктің Қазақстанда орнығуы(1925-1956жж.)-Астана: 2007.-528 бет.

12. Махат Д.А. Тіл мен діл тағдыры: тарихи деректер, уақыт бедері және ақиқат (мақалалар мен зерттеулер)-Астана: 2007.-192 бет.

13. Сантаева К.Т. Дәстүрлі шаруашылықты күйрету саясаты.–Астана: 2007.

14. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 4-том.-Алматы: «Атамұра», 2010

11-тақырып «Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады:Ұлы Отан соғысы және екінші дүниежүзілік соғыстың Қазақстан тарихында алатын орнын анықтау, экономиканың әскери жағдайға бейімделіп қайта құрылуы, әскери бөлімшелердің ұйымдастырылып майданға жіберілуі, Қазақстан майдан арсеналы, қазақтардың тылдағы, майдандағы ерен еңбектері. Қазақстандық Кеңес Одағының батырлары кімдер деген сауалдарға жауап іздеу.

Әдебиеттер:

1. Алдажуманов К. Депортация народов - преступление тоталитарного режима Алматы, 1997.- 150с.

2. Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы.А 2005

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 4-том.-Алматы: «Атамұра», 2010

12-тақырып «Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстан» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: Соғыстан кейінгі экономиканы қайта құру, Әлеуметтік өмірдегі өзгерістер. Республиканың қоғамдық өміріндегі қарама-қайшылықтар.Ұлт зиялыларын қуғын-сүргінге ұшырату және бөгеде ойлармен күрес.Жазықсыз жаланың құрбандары: Е.Бекмаханов, Б.Сүлейменов, Қ.Сатпаев, М.Әуезов т.б.тағдыры

Әдебиеттер:

1. Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы.А 2005

2. Верт Н. История Советского Государство.// М.,2002.-544с.

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 4-том.-Алматы: «Атамұра», 2010

4. Омарбеков Т. ХХ ғасырдағы Қазақстан тарихының өзекті мәселелері.Алматы,2001,2002.

5. Аяған Б., Әбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы.Алматы: 2010.448б.

13-тақырып «Қазақстан тоқырау жылдарында» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: Тоқырау жылдарындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық, саяси қоғамдық және ұлт аралық қатынастардың дамуына, Қазақстанда қоғамдық ұйымдардың пайда болуына және мәдениеттің даму процестеріне талдау жасау.

Әдебиеттер:

1. Верт Н. История Советского Государство.// М.,2002.-544с.

2. Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы.А 2005

3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 4-том.-Алматы: «Атамұра», 2010

4. Аяған Б., Әбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы.Алматы: 2010.448б.

14-тақырып «Қазақстан қайта құру жылдарында» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: Кеңес өкіметіндегі қайта құру саясаты және қоғамды демократияландыру, жариялылықтың нығая түсуі, қайта-құру процесінің қарама –қайшылықтары. 1986 жылығы Алматыдағы желтоқсан оқиғасының саяси салдары мен тарихи маңызына тоқталу.

Әдебиеттер:

1. Верт Н. История Советского Государство.// М.,2002.-544с.

2. Қозыбаев М.Қ. Тарих зердесі (Замана асуы). 1-кітап, А -1998

3. Қозыбаев М.К. Казахстан на рубеже веков: размышления и поиски. В двух книгах. Книга первая. А, 2000

4. Қозыбаев М.К.«Өркениет және ұлт». А, 2001

5. Спанова Р. Біз білетін желтоқсан. Алматы: 2000.

6. Қойгелдиев М.Қ. Тоталитаризмді тұңғыш рет тітіреткен //Егемен Қазақстан 2001жыл, 17 желтоқсан

7. Алма-Ата. Декабрь. Книга-хроника (вторая). Алма-Ата, 1992. 17 с.

8. Горбачев М.С. Перестройка и новое мышление для нашей страны и для всего мира. Москва: Политиздат. 1998. 271 с.

9. Гурский А.С. Твердая поступь страны. К 10-летию Стратегии развития Казахстана до 2030 года.Астана:Институт системных исследований, 2007.440 с.

10. Қонаев.Д. Ақиқаттан аттауға болмайды (Естелік-эссе). Алматы:1994.512 6.

11. Қозыбаев М. Декабрь 1986 года: факты и размышления. Алматы, 1997.

12. Табеев Қ.Т. Қазақтың Желтоқсаны (Деректі хикаяттар мен мақалалар. Алматы: Дайк-Пресс, 2006. 328 б.

13. Аяған Б., Әбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы.Алматы: 2010.448б.

15-тақырып «Тәуелсіз Қазақстан» тақырыбы бойыншастудент дайындық барысында мына мәселелерге назар аударады: Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы және экономиканың нарыққа көшуіне байланысты туындаған қиыншылықтар. Мәскеудегі төңкерістің әрекеті. (тамыз 1991 жыл) КСРО ның құлауы және ТМД-ң құрылуы. ҚР тәуелсіздігін жариялауы. Тәуелсіздікке жету. Президент сайлауы.Мемлекеттік рәміздер.Егеменді Қазақстанның Ата заңы (1993-1995).Н.Назарбаевтың «Қазақстан -2030» саяси, әлеуметтік-экономикалық дамуының бағдарламасына баса назар аудару қажет.

Әдебиеттер:

1. Назарбаев Н. Ә. Әділеттің ақ жолы. — Алматы: Қазақстан, 1991.

2. Назарбаев Н.Ә. Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы.— Алматы: РГЖИ Дәуір, 1992.

3. Назарбаев Н.Ә. Тарих толқынында. — Алматы: Атамұра, 1999.

4. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан жолы — Астана: 2007 -372 б.

5. Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. — Алматы: Атамұра, 2003.

6. Назарбаев Н. Еуразия жүрегінде. Алматы: Атамұра, 2005.

7. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында. Астана: Елорда, 2005

8. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 5-том.-Алматы: «Атамұра», 2010.

9. Аяған Б., Әбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы.Алматы: 2010.448б.

10. Абенов Е.Е., Арынов Е.М., Тасмаганбетов И.Н. Казахстан: эволюция государства и общества. А.,1996г.

11. Бабакумаров Е., Булуктаев Ю., Кушербаев К. Казахстан сегодня: Мир политических партии. А.,1995г.

12. Токаев К.К. Под стягом независимости. А.,2001г.

13. Сейдін Н. Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы: қалыптасуы, мәселелері жөне айқыңдалу барысы. Алматы, 2006. 172 б.