Гістарычнае чаргаваньне гукаў
1. Першая група чаргаваньня зычных: - губнога са спалучэньнем губны+Л’ б(б’) – бл’ (работа-раблю) п(п’) – пл’ (сыпаць – сыплю) М (м’) – мл’ (корм – кармлю) в (в’) –ўл’ (слава – слаўлю) (графа-графлю)
2. Чаргаваньне зубных з шыпячымі д( т(ц’) –ч з (з’) –ж С(с’) –ш
3. Чаргаваньне заднезычных з шыпячымі γ –ж к –ч (клікаць – клічу) х-ш (сьмех – сьмешны) 4. Заднезычных са сьвісьцячымі
У дзеясловах прошлага часу м.роду. Гістарычнае чаргаваньне галосных: 1. э-о (везьці – воз) 2. э’-а’ (лезьці – лазаць) у-о-ы (сухі – сохнуць –высыхаць) а-і-о- (бяру, зьбіраць, збор, сабраць) у- ав (кую- каваць а- у (вязаць – вузел) о, э –
Параходства П – [п]- выбухны, зычны, глухі, парны, губны, цьвёрды а [а] – галосны, ненаціскны, сярэдні рад, ніжні пад'ём, нелабіязаваны р [р] –зычны, пярэднеязычны-зубны, дрыжачы, санорны, зацьвярдзелы, а [а] – галосны, ненаціскны, сярэдні рад, ніжні пад'ём, нелабіязаваны х [х] – зычны, парны, глухі, шчылінны о [о] – галосны, націскны, лабілізаваны, задні рад, сярэдні пад’ём дс [ц] – пярэднеязычны, глухі, няпарны, цьвёрды т [т] – пярэднеязычны, зубны, цьвёрды, глухі в [в] – губна-зубны, зычны, шчылінны, санорны, цьвёрды, а [а] – галосны, ненаціскны, сярэдні рад, ніжні пад'ём, нелабіязаваны
Узмор’е у[у] – галосны, ненаціскны, задні рад, лабілізаваны, пад’ём верхні з [з] – зычны, звонкі, цьвёрды, пярэднеязычны, шчылінны, пярэднеязычны, зубны м [м] – зычны, звонкі, губна-губны, цьвёрды, змычна-праходны, насавы, санорны, цьвёрды о [о] – галосны, націскны, задні рад, сярэдні пад’ём, лабіязаваны р [р] - зычны, зацьвярдзелы, звонкі, няпарны, е [йэ] – галосны, сярэдні пад’ём, рад пярэдні, нелабіязаваны
Пясчынка П [п’] – зычны, глухі, мяккі, губна-губны, змычны, я [а] – галосны, непалабіязаваны, не пад націскам, сярэдні рад сч [ш] – зычны, пярэднепаднябенны, шумны, глухі, ч[ч] – зычны, пярэдняязычны, змычнашчылінны, глухі, цьвёрды ы [ы] – галосны, пад націскам н [н] к [к] а [а]
Іхтыялогія І [і] – галосны, ненаціскны, нелабіязаваны, пярэдні рад, верхні пад'ём х[х] – зычны, цьвёрды т[т] ы[ы] – галосны, нелабіязаваны, ненаціскны, сярэдні рад, пярэдні пад’ём я[jа] л[л] о[о] г [ і [і] я [йа]
Ісьціна І[і] С[с’] ц[ц] і [і] н [н] а [а] Табліца ст.32, 34
Насьмешліва
, мядзьведзь, бяз сьпёкі, ежце
В,в’ [в] – санорны, шчылінны, губны, губна-зубны, цьвёрды [в’] - санорны, шчылінны, губны, губна-зубны, мяккі. j, л j – зычны шчылінны, санорны, сярэднепаднябенны, сярэднеязычны, санорны, шчылінны л – змычна-праходны плаўны, пярэднеязычны зубны, цьвёрды с’, ш с’ – пярэднепаднябенны мяккі ш - с, ж с,с’ к,х’ л,л’ й,м о, а э,у Табліца с. 32, 34
Мінулі ўжо лютаўскія завеі. Зямля ачышчалася ад сьнегу й сьвежыя маладыя ручаіны зь вясёлым звонам шумелі па ёй. Здавалася, што й сонца глядзіць зь сіняга неба мілей і ласкавей. [м’ .іноу.’л’.і ўж Прачытаць фанэтчыныя працыэсы! Радасны [радасны] – дыярэза, выпадае гук казацкі [казацк’і]- галосны набывае больш пярэднюю артыкуляцыю ў фазе экскурсыі, кантракцыя месны [м’эсны] – дыярэза, галосны набывае больш пярэднюю артыкуляцыю ў фазе экскурсыі пухавіцкі [поухав’.іцк’і] – кантракцыя – Пухавічы-Пухавіцкі, галосны набывае больш пярэднюю артыкуляцыю ў фазе экскурсыі. Агубленьне
, расьліна – акамадацыя, дыярэза, с’-а, л’-і,, мноства – кантракцыя многа-мноства, акамадацыя, агубленьне , вясельле – працэс акамадацыя, асіміляцыя п мяккасьці, навобмацак – акамадацыя, в-агублены, в –устаўны - эпінтэза , навука – акамадацыя, в – агубленае, в – устаўны – эпінтэза. , Орша – акамадацыя, о - , шчасьлівы, імгла – пратэза, і-прыстаўны, матроскі – акамадацыя і, агубленьне о на р, сьцяжэньне (кантракцыя), сьцежка – асіміляцыя па глухасьці ж –ш, асіміляцыя па мяккасьці с-ц, акамадацыя, ц-е, разьезд [разjэзд] – акамадацыя j на э, асіміляцыя па глухасьці радасьць – асіміляцыя па мяккасьці с-ц, бясшумны – асіміляцыя, ш - агублены, асіміляцыя с-ш вакзал – асіміляцыя па звонкасьці , сьнег – асіміляцыя па мяккасьці й аглушэньне, акамадацыя , спадчына – спаччына – асіміляцыя выбухнога да , езджу [jэжzу] - , у лодцы -, адчай – асіміляцыя па прыпадабненьне выбухнога да афрыката, акамадацыя. , шматзарадны – асіміляцыя па звонкасьці – т-д, сьпецгандль – акамадацыя j, асіміляцыя па мяккасьці с-п і па звонкасьці.
Чаргаваньне Цэ’ны –цана’ – зьмена ад націску – пазыцыйнае ч-не Вада – вадзе – в’-м’ – пазыцыйнае,знаходзіцца перад ётавай галоснай Сухі – суш – гістарычнае сохнуць – высыхаць – гістарычнае Сьмех – сьмяшыць – э – а - пазыцыйнае, залежыць ад месца націску, х-ш - гістарычнае Насіць – ноша – а-о - пазыцыйнае, с,ш- Злы – зьліцца - пазыцыйнае Любіць – люблю – гістарычнае Сьнягі – сьнежны – пазыцыйнае, г’-ж- гістарычнае Пісаць – пішу – гістарычнае Сотня –сто - гістарычнае Просты – спрашчэньне – о-а-пазыцыйнае, с-ш – гістарычнае, т-ч -гістарычнае Калыхаць – калыска – х-с-гістарычнае чаргаваньне Глотка – глытаць – ло-лы - гістарычнае Дровы – дрывотня – гістарычна-пазыцыйны ро-ры Бегчы – бяжы – э-а-пазыцыйнае, г-ж - гістарычнае Ільвы – леў - гістар Пісала – пісаў – л-ў – гістарычнае
Фанэтычны складападзел Кроўны – кроў-ны Імшара – ім-ша-ра Водбліск – во-дбліск Антэна – ан-тэ-на – непрыкрыты-закрыты – адкрыты-прыкрыты – адкрыты-прыкрыты
Практыкаваньне – пра-кты-ка-ва-ньне – прыкрыты-адкрыты… Сымфанічны – сым-фа-ні-чны – прыкрытызакрыты –фа- прыкрытыадкрыты Алфавіт – ал-фа-віт – непрыкрыты-закрыты- з-пр Прыкладны – пры-кла-дны Мысьленьне- мы-сьле-ньне Густы- гу-сты - прыкрыта-адкрыты – прыкрыты-адкрыты Вайна – ва-йна – прыкрыты-закрыты- Вогнішча – во-гні-шча (прыкрыта-адкрытыя) с.63 Пер-шы – прыкрыта-адкрыты -прыкрытазакрыты Кантроль – кан-троль (закрыты-прыкрыты 2р) Буквар – бу-квар (прыкрыты-адкрыты, закрыты-прыкрыты Чорны – чор-ны (прыкрыта-адкрыты Елка – ел-ка (прыкрытызакрыты, прыкрытаадкрыты Аддача – а- дда-ча (непрыкрыты-адкрыты, прыкрытыадкрыты 2р) Унівэрсытэт –у-ні-вэр-сы-тэт (непрыкрытыадкрыты Айзберг – ай-зберг ( с.62-63 49 аўдыторыя –везьці КР У сістэме university – першая КР
|
) – 
-з’
-с’
−ц
– ў
’ ло’у’таўск’.іjа за.в’. 
’jі//з’.амл’а ачышча’лас’а а 
’н’э’ 
оу j с’в’.э’ж.ыj.a маладыj.a роучаj.i’ны 
'ас'о'лым зво’нам шум’.э’л’.і п 
oj//здавалас’.а/што j cоонца гл’аziц’ 
.і.н’а 
аска’в’эй]
