Глоссарий. Сабақ 4.Репродуктивті жүйеСабақ 4.Репродуктивті жүйе. Репродуктиті құқық. Сексуалды құқық. Жанұяны жоспарлау жайлы түсінік. Контрацепция. Аборттың алдын алу.
1. Репродуктивті денсаулық- адамның ұрпақ жалғастыруға деген қабілетін айқындаушы толық физикалық, психикалық денсаулығының және қоғамдық әл-ауқатының күйі. Репродуктивное здоровье - состояние полного физического, психического здоровья и социального благополучия человека, определяющее его способность к воспроизводству потомства; Reproductive health - a condition of full physical, mental health and social wellbeing of the person, defining his ability to posterity reproduction; 2. Репродуктивті құқық; – ер мен әйел адамдардың бала тууы мен туылуын реттеу жайлы сапалы,қауіпсіз,эффективті,қол жетімді ақпаратты алуға, жүкті әйелге қауіпсіз босануға, денсаулық сақтау мекемесін таңдауға, ерлі-зайыптыларға барынша жақсы жағдайда нәрестелі болуын талап етуіне құқығының болуы. Репродуктивное право - право мужчин и женщин на получение информации и на доступ к качественным,безопасным, эффективным, недорогим и доступным способам регулирования рождаемости, в соответствии с их выбором, а также право на доступ к надлежащим службам здравоохранения, которые могут обеспечить для женщин безопасные беременность и роды, а также создать для супружеских пар наилучшие возможности для того, чтобы иметь здорового ребенка Reproductive rights - the right of men and women to obtaining information and on access to quality, safe, effective, inexpensive and available ways of regulation of birth rate, according to their choice, and also the right to access to appropriate health services which can provide for women safe pregnancy and childbirth, and also to create the best opportunities for married couples to have the healthy child. 3.Репродуктивті денсаулықты қорғау –репродуктивті денсаулықты демеп, отбасының не жеке адамның әл-ауқатын профилактика жолымен жақсартуға бағытталған факторлардың, тәсілдер мен қызметтердің жиынтығы. Охрана репродуктивного здоровья — это совокупность факторов, методов, процедур и услуг, которые оказывают поддержку репродуктивному здоровью и содействуют благосостоянию семьи или отдельного человека, путем профилактики и решения проблем, связанных с репродуктивным здоровьем. Protection of reproductive health — is set of factors, methods, procedures and services which give support to reproductive health and promote welfare of a family or the certain person, by prevention and the solution of the problems connected with reproductive health. 4. Сексуалдық денсаулық- адамға толық жыныстық қызығушылық танытып, оны жүзеге асыруға және ләззат алуға рұқсат етілетін жағдай. С ексуальное здоровье — состояние, позволяющее человеку в полной мере испытывать половое влечение и реализовывать его, получая при этом удовлетворение. Sexual health — the condition allowing the person fully to feel a sexual attraction and to realize it, having thus satisfaction. 5.Сексуалдық құқық;- сексуалдықпен байланысты, жыныстық өмірінде еркіндікке, теңдікке, автономиялыққа, мызғымастық пен тиіспеушілік сияқты нормалардан тұратын адам құқығы. Сексуальные права образованы сводом разрешительных норм, связанных с сексуальностью, которые вытекают из права на свободу, равенство, личную жизнь, автономию, неприкосновенность и достоинство для всех людей. Sexual rights formed by the arch of the allowing norms connected with sexuality which follow from the right to freedom, equality, private life, an autonomy, inviolability and advantage for all people. 6.Жанұяны жоспарлау - жеке адамдардың немесе жанұялардың керек емес жүктіліктен сақтануына көмектесетін, сонымен қатар дүниеге армандаған баланы тууға, балалардың санын реттеуге, босанудың арасын қадағалауға арналған қоғамдық, медициналық және құқықтық шаралардың жиынтығы. Планирование семьи - система социальных, медицинских и правовых мер, направленных на осознанный выбор гражданами рождения и воспитания определенного количества детей, соблюдения интервалов между их рождением, а также сохранение репродуктивного здоровья граждан. Family planning - system of the social, medical and legal measures directed on a conscious choice by citizens of the birth and education of a certain number of children, observance of intervals between their birth, and also preservation of reproductive health of citizens. 7.Жасанды ұрықтандыру - ұрықтандырудың кей кезеңдерінде эмбрионды организмнен тыс дамуын жүзеге асыратын бедеулікті емдеуде қолданылатын әдіс болып табылады. Искусственное оплодотворение - методы лечения бесплодия, применяемые при осуществлении отдельных или всех этапов зачатия и раннего развития эмбриона вне организма; Artificial insemination - methods of treatment the infertility applied at implementation of separate or all stages of conception and early development of an embryo out of an organism; neniye of reproductive health of citizens; 8.Суррогат ана - өз жатырында донорлық эмбрионды көтеруші әйел. Суррогатная мать - женщина, вынашивающая плод донорского эмбриона, перенесенного в полость ее матки; Substitute mother - the woman bearing a fruit of a donor embryo, transferred to a cavity of her uterus; 9.Инсеминация – еркектің жыныс жасушаларын жатыр қуысына жасанды түрде енгізу. Инсеминация - искусственное введение мужских половых клеток в полость матки. Insemination - artificial introduction of man's sexual cages in a uterus cavity. 10. Имплантаци я- ұрықтандырылған жұмыртқа жасушасын жатыр қуысына енгізу Имплантация - введение в полость матки оплодотворенной яйцеклетки. Implantation - introduction in a cavity of a uterus of the impregnated ovum. 11. Қосалқы репродуктивті технологиялар - адамның репродуктивті қызметін коррекциялауға бағытталған медициналық іс-шаралардың жиынтығы. Вспомогательные репродуктивные технологии - комплекс медицинских мероприятий, направленных на коррекцию репродуктивной деятельности (функции) человека; Auxiliary reproductive technologies - a complex of the medical actions directed on correction of reproductive activity (function) of the person. 12. Контрацепция - Жүктіліктен сақтану, жүктіліктен механикалық (мүшеқап, жатыр мойындық қалпақтар), химиялық (қынаптық шариктер, грамицидиндік паста) және т.б. әдістер мен жолдар арқылы сақтану болып табылады. Контрацепция (от новолат. contraceptio — букв. — противозачатие) —предохранение от зачатия, предупреждение беременности механическими (презервативы, шеечные колпачки и др.), химическими (напр., влагалищные шарики, грамицидиновая паста) и др. противозачаточными средствами и способами. Kontraseption (from new armor. contraceptio — letters. — anticonception) — protection from conception, the prevention of pregnancy mechanical (condoms, cervical caps, etc.), chemical (e.g., vaginal balls, gramitsidinovy paste), etc. contraceptives and in the ways. 13. Лактациялық аменорея әдісі - Әйелдің босанғаннан кейінгі 6 ай ішінде баласын тек қана емшекпен емізуінен овуляцияның болмауына негізделген табиғи контрацепция болып табылады. Метод лактационной аменореи (МЛА) — естественный способ контрацепции, основанный на использовании периода отсутствия овуляции в течение исключительного грудного вскармливания в течение первых 6 месяцев после рождения ребенка. Lactational amenorrhea -the natural way of contraception based on use of the period of lack of an ovulation during exclusive chest feeding within the first 6 months after the birth of the child. 14. Жатырішілік контрацепция - жатыр қуысына енгізіледі, олар сперматозоидтарды жояды және белсенділігін төмендетеді. Внутриматочная контрацепция - это контрацепция с помощью средств, введенных в полость матки, они снижает активность или обеспечивает гибель сперматозоидов в полости матки. Intrauterine contraception is a contraception by means of the means entered into a cavity of a uterus, they reduces activity or provides death of spermatozoa in a uterus cavity. 15.Гормональды контрацепция - құрылымы эстрогенді- гестогенді не тек қана гестогенді компонент болады және сол гормондар әйел организміне түскен соң овуляция процесінің алдын алады. Гормональная контрацепция - состоят из эстрогенного и гестагенного или только гестогенного компонентов, гормоны, попадая в организм женщины, предотвращают процесс овуляции. Hormonal contraception - hormones consist from estrogenny and gestagenny or only gestogenny components, getting to an organism of the woman, prevent ovulation process. 16.Мүшеқап - еркек жыныс мүшесіне киіледі, ол жұқа резинадан көбіне латекстен жасалады,эякуляциядан кейін сперма қалады. Презерватив -Чехол из тонкой резины (чаще латекса), надеваемый на пенис, в котором остаётся сперма после эякуляции. Condom - Chekhol from thin rubber (is more often than latex), put on a penis in which there is a sperm after an ejaculation. 17. Фемидом - Қынапқа қойылатын полиуретан не латекстен жасалған түтікше, АИВ-дан қорғайды. Женский презерватив (Фемидом) - Вставляемая во влагалище трубка из полиуретана или латекса; защищает от ВИЧ и ЗППП Female condom (Femid) - a tube Inserted into a vagina from polyurethane or latex; protects from HIV and STD. 18.Мойындық қалпақша- Жатыр мойнын жабатын силикон не латекстен жасалған қалпақша. Маточный колпачок - Колпачок из латекса или силикона, прикрывающий шейку матки; более надёжен при одновременном использовании спермицидов. Uterine cap - the сap from latex or the silicone, covering a uterus neck. 19.Түсік (жасанды түсік латын тілінен abortus)- Жүктілікті жасанды жолмен үзу. Аборт (искусственный аборт, от лат. abortus — «выкидыш») — искусственное прерывание беременности Abortion (artificial abortion, from armor. abortus — "abortion") — artificial interruption of pregnancy.
|
