III. 1930 жылдардағы қоғамдық-саяси өмір

Ø Индустрияландыруға бағыт алу және оның барысы

1. Ф.И.Голощекин Қазақстанда билік басында болған жылдар: 1925-1933 жж.
2. Ф.И.Голощекинның насихаттаған идеясы: «Кіші Қазан».

v Ф.И.Голощекин: «Ауыл Қазан төңкерісінің лебін сезінген жоқ», «1925 жылдың күзіне дейін бізде болған жағдайларды Қазақстан оның партия ұйымдары тарихының алғы шарттары деп атауға болатындығын», дәлелдеді.

• И.В.Сталин: «Голощекиннің ұсынысы «бірден-бір дұрыс саясат», - деп мәлімдеді.

1. «Кіші Қазан» саясатына қарсы шыққан Қазақстанның қоғам қайраткерлері: С.Сәдуақасов, Ж.Мыңбаев.
2. «Кіші Қазан» саясатына қарсы шыққан жақтың талабы: Өнеркәсіпті шикізат көзіне жақын орналастыру.
3. Қазақстандағы индустрияландыру ісі уақыты жағынан тұстас келді: Бірінші бесжылдықпен (1928-1932 жж.).
4. Қазақстанда индустрияландыру ісі басталды: Табиғи байлықтарды зерттеуден.
5. Индустрияландыру кезінде Орал-Ембі мұнайлы ауданын зерттеген академик: И.М.Губкин.
6. И.М.Губкиннің «Бұл кен орын елдегі мұнайға аса бай облыстардың бірі» деп меңзеген өңір: Орал-Ембі.
7. Орталық Қазақстанның минерал-шикізат байлықтарын зерттеген академик: Н.С.Курнаков.
8. Қазақ Республикасы «Кеңес Одағының тұтас металлогенді аймағы болып табылады» деген тұжырым жасаған: Курнаков.
9. Жезқазған мыс кенін зерттеген, жас инженер-геолог: Қ.И.Сәтбаев.
10. Бірінші бесжылдықтағы халықтық екпінді құрылыстардың бірі: Түрксіб теміржолы.
11. Түркістан-Сібір темір жолы салына бастады: 1927 жылы.
12. Түркістан-Сібір темір жол құрылысында еңбек еткен адамдар саны: 100 мың;.
13. Түрксіб темір жолында қатардағы жұмысшы болған, кейіннен «Қазақкөлікқұрылыс» тресінің басшысына дейін көтерілген тұлға: Т.Қазыбеков.
14. Қатардағы жұмысшыдан, Түркісіб темір жолының бастығына дейін көтерілді: Д.Омаров.
15. Түрксіб темір жолы жоспарда белгіленген бес жылдың; орнына салынып бітті: Үш жылда.
16. Түрксібтің солтүстік және оңтүстік учаскелері 1930 жылғы 28 сәуірде түйіскен станция: Айнабұлақ;.
17. Түркістан-Сібір темір жол құрылысы пайдалануға берілді: 1931 жылғы қантар.
18. Түрксіб темір жолы жалғастырды: Орта Азия мен Сібірді.
19. Индустрияландыру жылдарында республика индустриясының дамуына үлес салмағы зор болған өңір: Ертіс өңірі.
20. КСРО-да мырыш, мыс, қорғасын және басқа да стратегиялық металдар өндіру жөнінен жетекші орын алған «үшбұрыш»: Орал – Сібір – Қазақстан.
21. Индустрияландыру жылдарында Қазақстанда салынған «Екінші Баку» аталған жаңа мұнай базасы: Эмбі мұнай кәсіпорыны.
22. Индустрияландыру жылдарында елдің қаржы жүйесін нығайтуға қомақты үлес қосқан: Алтын өндіру.
23. Индустрияландыруды жүзеге асыруда қолданылған әдіс: Әміршіл-әкімшіл жүйеде басқару.
24. Индустрияландыру жылдарында Қазақстанда негізінен қарқынды жүргізілді: Шикізат көздерін игеру.

v Республика зауыттары мен фабрикалары дайын өнім шығармады.

1. Индустрияландыру жылдары білікті жұмысшы кадрлар, инженер-техник мамандар көбінесе әкелінді: Ресей мен Украинадан.

v Жергілікті кадрлар әлі де ұзақ жылдар бойы мамандығы жоқ жұмысшылар болып қала берді.

1. 1939 жылы қалаларда тұрған қазақтардың саны: 375 мың;.

v Бұл 1926 жылғымен салыстырғанда бес есе көп болуына қарамастан, Қазақстан қалалары одан әрі еуропалық сипат ала берді. Қала халқы Мәскеу, Ленинград, Киев, Харьков, Свердловск, Әзірбайжаннан келген жұмысшылар, инженерлер мен техниктер есебінен көбейді.

1. Соғыс қарсаңында қалаларда және қала үлгісіндегі елді мекендердегі қазақстардың үлесі: 16%.

v Индустрияландыру қарсаңында халықтың 90% ауылды жерлерде тұрды.

1. «Қазақстан отар болып келді және солай болып қалды» деп айтқан қайраткер: С.Садуақасов.

Ø Қазақстанда ауыл шаруашылығын ұжымдастыру

1. Ауылшаруашылығын ұжымдастыру бағыты жарияланды: 1927 жылғы ХV съезде.
2. Орталық комитет Қазақ АКСР-інде ұжымдастыруды негізінен аяқтауды белгіледі: 1932 жылдың көктеміне қарай.
3. Ф.Голощекиннің «ауылды кеңестендіру» идеясына наразылық білдірген ұлт зиялылары (С.Сәдуақасов, С.Сейфуллин, С.Қожанов, Ж.Мыңбаев) тағылған айып: «ұлтшыл».
4. 1928-1929 жылдары астық дайындау барысында жазаланған шаруалар саны: 31 мыңдай.
5. Ұжымдастыруға дейінгі республикадағы мал саны: 40,5 млн.
6. Қазақстан ОАК мен ХКК «Аса ірі бай шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды тәркілеу және жер аудару туралы» декрет шығарды: 1928 жылы.

v Олар «өздерінің мүліктік және қоғамдық ықпалымен ауылды кеңестендіруге кедергі жасайды» деп саналды.

v Жартылай феодалдар байларды тәркілеу заңсыз жүзеге асырылды.

1. 1928 жылы жер аударылған жартылай феодалдар мен байлардың саны: 657

v Ұжымдастыру жылдары ірі байлардан алынып, ұжымшарларға берілген ірі қара малдың саны: 145 000.

1. Қазақстанның мал шаруашылығы аудандарында колхоз құрылысының негізгі формасы: Жерді бірлесіп өңдеу мен шөп шабу жөніндегі серіктестік (ТОЗ).
2. Қазақстанның астықты аудандарында колхоз құрылысының негізгі формасы: Ауыл шаруашылық артелі.
3. Республикада ұжымшар құрылысы жедел дамыды: 1929 жылдың екінші жартысынан бастап.
4. Алғашқы машина-трактор станциялары (МТС) құрылды: 1929 жылы.
5. 1932 жылдың ақпанында аумағы 150 км жерден көшіріп әкеліп, 400 киіз үйден «қала үлгісіндегі поселке» жасалған аудан: Шу.

v Жәнібек ауданында барлық шаруашылықтың 95% ұжымдастырылды.

v Абыралы ауданында – 70%, Жымпиты ауданында – 60%.

1. Егер 1928 жылы Қазақстанда барлық шаруашылықтың 2% ұжымдастырылған болса, 1931 жылы: 65% ұжымдастырылды.
2. 1931-1932 жылдары малдың 80 пайызын етке өткізген аудан: Шұбартау.
3. Торғайлық; асыра сілтеушілер «Асыра сілтеу болмасын,аша тұяқ қалмасын!» деген ұран тастап, онда млн-ға жуық малдың не бары: 98 мыңы қалды
4. Ұжымдастыру басталардан бұрын республикада 40,5 млн мал болса, 1933 жылы қалғаны: 4,5 млн.
5. Ұжымдастыру кезіндегі «Ұлы жұт» жылдары: 1930-1932 ж.ж.
6. 1931-1933 жылдары аштықтан қырылған халық саны: 6,2 млн адам болды, 2,1 млн-ы адам қаза тапты.
7. 1931-1933 жылдары аштықтан қырылғандардың ішінде, қазақтан басқа халықтың шығыны: 0,4 млн.
8. 1930-1932 жылдары аштықтан,түрлі індеттерден халықтың: 40% қырылды.
9. Ұжымдастыру жылдарында республикадан тыс жерлерге көшіп кеткен халық саны: 1 млн аса.

v Оның 616 мыңы қайтып оралған жоқ.

1. Ұжымдастыру кезінде, 1929 жылы жауапқа тартылған шаруалар саны: 56 498

v Олардың 34 мыңнан астамы сотталды.

1. Күшпен ұжымдастыруға қарсы Қазақстанда қарулы қарсылықтар болды: 1929-1931 жж.
2. 1930 жылдың ақпан айынан мамыр айына дейін күшпен ұжымдастыруға қарсы халық наразылығының ірі ошағына айналған: Семей округі.
3. «Қазақ өлкелік комитеті бандиттік- басмашы қозғалысының көрінісі», деп бағалаған Торғай шаруаларының көтерілісі: Батпаққара.

v Батпаққара көтерілісі 1929 жылы 1 қарашада басталды.

1. Ұжымдастыруға қарсылық ошағы, Оңтүстік, Орталық, Батыс Қазақстаннан 5 мың шаруа біріккен Қарақұм көтерілісін Орынборда орналастырылған: 8-дивизия басып тастады.
2. Жаппай ұжымдастыруға қарсы халық наразылықтары кезінде көтерілісшілер басып алған аудан орталығы: Созақ;.

v Көтеріліс табандалығы мен шебер ұйымдастырылуымен ерекшеленді.

1. Ұжымдастыру жылдарында халқы Иран мен Ауғанстанға көшіп кетуге мәжбүр болған аудандар: Маңғыстау, Ойыл, Табын, Жылқосын.
2. 1931 жылдың көктемінде көтеріліс жасаған шаруалар түгелдей қырылып тасталған аудандар: Абыралы, Шыңғыстау, Шұбартау.
3. 1930-1932 жылдары ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыруға қарсы өткен толқулар мен көтерілістер саны: 372
4. 1929-1933 жылдар аралығында Қазақстан жөніндегі Біріккен Мемлекеттік Саяси басқарма (БМСБ) өкілдігінің үштігі ату жазасына кескен адамдар саны: 3 386.

v 3 жылдан 10 жылға дейінгі мерзімге концентрациялық лагерьге қамауға алынғандар саны: 13 151.

1. 1933 жылы Қазақстан Біріккен Мемлекеттік Саяси басқарма (БМСБ) өкілдерінің қамауға алған адамдар саны: 21 мыңнан астам.
2. 1932 жылғы шілдеде БК(б)П өлкелік комитетіне, Ф.Голощекинге жазылған ашық хат: «Бесеудің хаты».

v Ашық хат жазғандар: Ғ.Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев.

1. 1933 жылы наурызда И.В.Сталинге ашық хат жазған қайраткер: Т.Рысқұлов.
2. Ұжымдастыру барысында компартия Қазақстанның ауыл шаруашылығы туралы қаулы қабылдады: 1932 жылы

v Жасанды жолмен құрылған ұжымшарлар таратылды. Астықты аудандарда коммуналардың орнына ауыл шаруашылығы артельдер (еңбек бірлестіктері) ұйымдастырылды, халыққа күштеп қоғамдастырылған мал-мүлкі қайтарылып берілді.

1. Екпінді ұжымшар мүшелерінің съезі болып, онда ауыл шаруашылығы артелінің жаңа үлгі Жарғысы қабылданды: 1935 жыл ақпан.
2. Ұжымдастырудан кейін Қазақстанның ұжымшарлары мен кеңшарлары қайта бас көтере бастады: Екінші бесжылдық кезінде.
3. Қазақтардың көшпелі өмір салтынан отырықшылыққа көшуі, негізінен аяқталды: Екінші бесжылдық кезінде.
4. Ұжымдастырудан кезеңінен кейін ауылда өзекті тұлғаға айналған: Механизатор.
5. 1938 жылы Қиыр Шығыстан Қазақстанға көшіріліп әкелінді: Корейлер.
6. 1938 жылы Қиыр Шығыстан Қазақстанға көшірілген корейлер саны: 100 мыңнан астам адам.
7. 1938 жылы Қиыр Шығыстан Қазақстанға қоныс аударушы корейлерден тұратын 57 ұжымшар құрылды Алматы, Қызылорда облыстарында.