III. Жаңа экономикалық саясат

Ø ҚазАКСР-нің құрылуы

1. Қазақ өлкесін басқару жөніндегі революциялық комитеті құрылды: 1919 жылы 10-шілде.
2. 1919-1920 жылдары Қазревком Қазақстанда қолына алған билік: Әскери-азаматтық билікті.
3. Қазақ Революциялық Комитетінің басшысы болып тағайындалған, ұлты поляк, 1902 жылдан Компартия мүшесі: С.Пестковский.
4. Қазақ Революциялық Комитетінің органы болған баспасөз: «Ұшқын» газеті.
5. Қазақ өлкесін басқару жөніндегі революциялық комитеттің міндеттерінің бірі: Қазақ автономиясын құруға дайындық;.
6. 1920 жылы 9 наурызда қабылданған шешім «Алашорданы» тарату туралы.
7. 1920 жылдың наурыз айында өз жақындағылардың үлкен тобымен кеңес билігі жағына өткен Алаш-Орда жетекшілерінің бірі: А.Байтұрсынұлы.
8. Қазақ АКСР-н құру туралы декрет шықты: 1920 жылы 20-тамыз.
9. Қазақ АКСР-ның құрылғанын жариялаған құжат: «Қазақ АКСР-ның құрылуы жөніндегі» декрет.
10. Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы жарияланды: Орынбор қаласында 1920 жылы 4 қазанда.
11. Қазақ АКСР Орталық Атқару Комитетінің; алғашқы төрағасы: С.Меңдешев.
12. Қазақ АКСР Халық Комиссарлары Кеңесінің; төрағасы: В.Радус-Зенькович.
13. 1920 жылы 4 қазанда Орынбор қаласында Қазақ АКСР Кеңестерінің Құрылтай съезінде қабылданған құжат: «Қазақ АКСР еңбекшілері құқықтарының Декларациясы».

v Декларация Қазақ АКСР-інің конституциялық жолмен жарияланғаны аталды. «Әрбір ұлттың, - деп жарияланды Декларацияда, - ана тілін пайдалануға бірдей құқығы бар және оған толық мүмкіндік қамтамасыз етуге тиіс».

1. Қазақ АКСР-інің тұңғыш астанасы: Орынбор (1920-1924 жж.).
2. А.Байтұрсынов пен М.Сералин өз жазбаларында Қазақстанға қосу қажет деп дәлелдеген аймақ: Қостанай.
3. Қазақ жерлерін біріктіруде Қазақстан мүддесін жақтаған тұлға: В.И.Ленин.
4. Ақмола және Семей облыстары Сібір ревкомы қарамағынан ҚазАКСР-іне берілді: 1921 жылы.
5. 1926 жылғы Қазақ АКСР-і құрамына қазақ жерлерінің бірігуі нәтижесінде республика аумағы: 2,7 млн км2 жетті.
6. 1926 жылғы Қазақ АКСР-інің халық саны: 5 миллион 230 мың;.
7. 1926 жылғы Қазақстандағы қазақ халқының үлес салмағы: 61,3%.
8. 1924 жылы Қазақстан астанасы көшірілген қала: Қызылорда.
9. 1929 жылы Қазақстан астанасы көшірілген қала: Алматы.

 

Ø Республикадағы қоғамдық-саяси өмір

1. Кеңестердің бүкілқазақстандық V съезі Қырғыз халқының тарихи дұрыс атауын қалпына келтіру үшін «Алдағы уақыттарда қырғыз-қазақтар деп аталсын» деген қаулы қабылдады: 1925 жылы.
2. 1925 жылы ақпан айында Қырғыз облыстық партия ұйымы өзгертілді: Өлкелік партия ұйымы деп.
3. Қазақстан комсомолының І съезі өтті: 1921 жылғы шілдеде Орынборда.
4. Түркістан комсомолы Орталық Комитеті Қырғыз (Қазақ) бюросының тұңғыш төрағасы: Ғани Мұратбаев.
5. Ғани Мұратбаевтың өмір сүрген жылдары: 1902-1924 жж.
6. ХХ ғасырдың 20-ші жылдары әйелдер қозғалысының көрнекті қайраткерлері: А.Оразбаева, Н.Құлжанова, С.Есова, Ш.Иманбаева.
7. Ауылдардағы ағарту жұмысының орталықтары: «Қызыл отаулар».
8. Қазақ АКСР Халық Комиссарлар Кеңесі «Қырғыз (қазақ) және орыс тілдерін қолдану тәртібі туралы» декрет қабылдады: 1921 жылғы қантарда.
9. Қазақстан Орталық Атқару Комитеті «Қырғыз (қазақ) тілінде іс жүргізуді енгізу туралы» декрет қабылдады: 1923 жылғы 22 қарашада.
10. 1921 жылдың жазында республиканың едәуір бөлігін қуаншылық жайлады, республика халқының аштыққа ұшыраған бөлігі: 1/3 бөлігін.
11. 1922 жылдың маусымына қарай Батыс Қазақстанда аштыққа ұшырағандар мен аурулардың үлесі (саны): 82%.

v Қазақстанның солтүстік-батыс аудандарында аштық апаттардың салдарынан ғана болып қойған жоқ. Астық мол болған Семей және Ақмола губернияларында орталықтың азық отрядтары ауыл шаруашылығы өнімдерінің «артығын» алып кетті.

1. 1921 жылғы аштыққа қарсы күрес шараларының бірі: БОАК-інің декретімен республиканың егін шықпаған аудандарының халқы азық салығынан босатылды.
2. 1921 жылы 14 маусымда енгізілген «Нақты ет салығы туралы» декреті бойынша көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруалары ет салығынан босатылды.
3. Кеңес үкіметі Қазақстанға егін шықпау салдарынан зардап шеккен шаруаларға қаражат бөлді: мал сатып алу үшін.
4. 1921 жылғы жер-су реформасының; негізгі мақсаты: Патша өкіметі тартып алған жерлерді қазақ еңбекшілеріне қайтару.

38. Патша үкіметінің Сібір және Орал казак әскерлеріне берген жерді қазақ еңбекшілеріне қайтару туралы декрет шығарылды: 1921 жылғы сәуір.

1. Жер-су реформасын жүзеге асыруда үлкен рөл атқарған кедейлер ұйымы: «Қосшы одағы».
2. Кедейлер ұйымы «Қосшы одағы» құрылды: 1921 жылы.
3. Жер-су реформасы кезінде Жетісу және Оңтүстік Қазақстанның қазақ және орыс халқына жер беру үшін құрылған жер қорының көлемі: 1 млн десятинадан астам.

 

Ø Жаңа экономикалық саясат

1. Кеңестік биліктің 1921 жылы наурыз айында РК(б)П-ның Х съезінде енгізген экономикалық саясаты: Жаңа экономикалық саясат (ЖЭС).
2. 1921 жылғы наурызда азық салғырты алмастырылды: Азық салығымен.
3. Жаңа экономикалық саясаттың енгізілуіне байланысты рұқсат етілді: Жерді жалға беруге және алуға, жалдама еңбекті қолдануға, ұсақ кәсіпорындарының жеке адамдарға немесе кооперативтерге жалға берілуіне.
4. Жаңа экономикалық саясат кезінде сауда, тауар айырбасы саласында рұқсат етілді: Жеке саудаға.
5. 1927 жылы республикадағы жәрмеңкелердің құраған сауда айналымының мөлшері: 30 млн сом.

v 1927 республикада 75 жергілікті, 13 губерниялық, 7 өлкелік жәрмеңке жұмыс істеді.

1. Жаңа экономикалық саясаттың енгізілуіне байланысты жойылды: еңбек міндеткерлігі мен еңбекке жұмылдыру.
2. ЖЭС енгізілгеннен кейін мал өсірумен айналысатын, ірі қарасы алтыға жетпейтін қожалықтар салықтан босатылды.
3. 1924 жылдың 1 қантарынан бастап үкіметтің шешіміне сәйкес енгізілген салықтың түрі: Тек ақшалай.
4. 1924 жылдың 1 қаңтарынан бастап енгізілген ақшалай үдемелі салығының негізгі қиындығы түсті: Кулак пен байларға.
5. Жаңа экономикалық саясат жылдарында кеңінен дамыған ауыл шаруашылығын қалпына келтіру мақсатында құрылған қоғам: «Қосшы одағы».
6. «Қосшы одағының» 1930 жылдан кейінгі атауы: «Кедей одағы».
7. Ауыл шаруашылығын ұйымдастыру үшін құрылған: ауыл шаруашылығы несие қоғамы.

R 1924 жылдың 4 тамыздағы қаулы бойынша ҚазАКСР-іне ауыл шаруашылық машиналары мен құралдар сатып алуға 25 млн сом бөлінді.

1. 1924-1925 жылдан бастап республикаға әкеліне бастаған ауылшаруашылық техникасы: тракторлар.

v Оларды кооперативтер мен коммуналар сатып алды.

1. Қазақ АСКР-інің егіс көлемі 1928 жылы 1913 жылғы деңгейіне жетті: 4,4 млн га.
2. ЖЭС кезеңіндегі мал шаруашылығындағы өзгерістер: мал басының өсуі.
3. 1928 жылғы Қазақ АКСР-дегі мал саны: 41 млн.

v 1924 жылғы мал саны 24,8 млн.

1. 1920 жылы пайдалануға берілген Шымкенттегі зауыт: Шымкент сантонин (дермене) зауыты.
2. Жаңа экономикалық саясат жылдарында дамытуға көбірек көңіл бөлінген өнеркәсіп саласы: Түсті металлургия.
3. Жаңа экономикалық саясат жылдарында республиканың түсті металлургияның басты ауданы: Кенді Алтай.
4. Жаңа экономикалық саясат жылдары пайдалануға беріліп, 1923 жылға қарай одақта өндірілетін қорғасынның 40%-ын берген өнеркәсіп: Риддер қорғасын зауыты.
5. 1927 жылдан бастап мыс өндіре бастаған комбинат: Қарсақбай комбинаты.