Пра прэстыж настаўніка і дагавор з вучнямі

Гэтыя думкі пра ацэньванне сучасных школьнікаў – не адзінае, над чым сёння разважае і шукае іншыя шляхі малады педагог. Яго думкі, падыходы часта не супадаюць з меркаваннем большасці, тым не менш Сяргей Бародзіч не адмаўляецца ад іх – спрачаецца, даказвае, паказвае на рэальных прыкладах.

- Сёння галоўная школьная тэма - гэта аўтарытэт настаўніка. Не праблема пакаленняў, не камп'ютэрызацыя насельніцтва, а менавіта ўнікальнае зніжэнне аўтарытэтнасці педагога. Многія кажуць: прчына ў зарабатнай плаце, прахадных балах ў педагагічных ВНУ. Цалкам не згодны: прычыны гэтыя дзясятага, а то і дваццатага парадку. Чалавек, які лічыць, што павінен працаваць добра толькі таму, што яму плацяць добра, элементарна кепска выхаваны. Я не разумею пазіцыю: плаціце мне больш, тады і рабіць буду лепш. Ты не можаш працаваць дрэнна, бо цябе так выхавалі. А колькі плацяць – гэта ўжо справа іншая: ты першапачаткова пагаджаешся на гэтыя ўмовы ці не. Ісціна, на мой погляд, цалкам не тут, - перакананы спецыяліст. - Любы настаўнік, на мой погляд, павінен адвыкнуць ад думкі, што паважаць яго павінны толькі за тое, што ён настаўнік. Маўляў, я ўвайшоў у клас - паважайце мяне, “трепещите предо мной”, бо я ў гордым статусе педагога. А што ў гэтым статусе гордага, давайце падумаем? З чаго мы ўзялі, што настаўнікі - гэта апрыёрная эліта грамадства? Так, пакаленне дзяцей змянілася, можа, яно стала менш сентыментальным і больш цынічным. Гэта не добра і не дрэнна - гэта дадзенасць, і нелагічна на гэты факт наракаць. З любым пакаленнем можна працаваць і трэба працаваць. Таму перакананы, што кожны, хто хоча мець права быць прылічаным да эліты, штодня і кожны ўрок павінен даказваць (і самому сабе, і сваім падапечным) сваю значнасць як прафесіянала, павінен пацвярджаць права быць паважаным. Тады і пра прэстыж прафесіі не трэба будзе задумвацца.

Гэтыя словы Сяргей Бародзіч поўнасцю адносіць і да сябе самога: штодня працуе на тое, каб заваяваць павагу і аўтарытэт у дзяцей. Найперш – цікавымі, нестандартнымі ўрокамі, разнастайнымі агульнымі справамі, а таксма шчырай увагай да вучня, да яго праблем, інтарэсаў, захапленняў. Проста, але дзейсна, упэўнены спецыяліст.

- Кожную вольную хвіліну ты павінен прысвячаць дзецям – на ўроку, на перапынку. “Майстар і Маргарыта” ў 11 класе зараз чыталі. Кароўеў Маргарыце на бале кажа: “Хоть улыбочку, если не будет времени бросить слово, хоть малюсенький поворот головы. Все, что угодно, но только не невнимание. От этого они захиреют”, - звяртаецца да класікі настаўнік. - Тое ж і з дзецьмі адбываецца. Мяне часам папракаюць калегі тым, што ў мяне на занятках не заўсёды захоўваецца дысцыпліна ў звыклым разуменні слова. Мы з дзецьмі можам дазволіць сабе нестанадртные крокі. Часам даводзіцца чуць, што гэта разбэшчвае дзяцей. Але што ў такім выпадку супрацьпастаўляецца дысцыпліне? Калі анархія, тады, безумоўна, дысцыпліна - са знакам плюс. Але ў школе процівага дысцыпліне не анархія, а любоў і павага. І тады дысцыпліна выходзіць са знакам мінус. Чалавека любіць трэба. І тады ён будзе імкнуцца не парушыць нейкія каноны не таму, што цябе баіцца, а таму, што не жадае цябе падвесці.

Нам з калегай кажуць часам: “Вы – педагогі-наватары. Мы ж працуем па класічнай схеме”. Пачакайце, але што лічыць класікай. Мы нічога не прыдумалі. Адкрыйце любую савецкую кнігу па педагогіцы: дзе там не напісана, што да вучня трэба адносіцца з увагай? Гэта класіка. Таму і імкнёмся прыслухоўвацца да кожнага і спрабуем дамаўляцца. Напрыклад, калі я атрымаў класнае кіраўніцтва ў пятым класе, то, паназіраўшы за дзецьмі першы час, прыйшоў да некалькіх не вельмі суцяшальных высноў: ва ўзаземаадносінах дзяцей былі моманты, якія трэба было тэрмінова ліквідаваць. Я прапанаваў ім дамову: прапісаў пяць пунктаў, чаго яны рабіць не павінны, а ў адказ абавязаўся выконваць тое, што яны папросяць. Шчыра кажучы, чакаў звычайнага “не задаваць хатняе заданне”, а атрымаў “праводзіць 5-6 гульняў на тыдзень, хаця б раз у тыдзень знаходзіць час гуляць у спартыўныя гульні толькі са сваім класам, святкаваць дні нараджэння кожнага, дапамагаць з хатнімі заданнямі”. Мы гэты дагавор замацавалі подпісамі і пячаткамі і вось ўжо некалькі месяцаў спраўна выконваем.