1.Уроки Кирилла и Мефодия. Окружающий мир. 3 класс. Издатель и эксклюзивный дистрибутор продукции компании «Кирилл и Мефодий» ООО «Нью Медиа» - Дженерейшн. – Москва, 2009.
2. Электронное учебное пособие для начальной школы «Человек, природа, общество». – ООО «ДОС», 2004
Хирургиялық аурулар кафедрасы
Клиникалық базасым - №7 қалалық клиникалық ауруханасы
Тәжірибелік сабақтың тақырыптық жоспары, 9-10 семестр – 45 сағат
БЛОК №1
КРЕДИТ
№
Тәжірибелік сабақ тақырыбы
Өткізу түрі
сағаты
1.
Интраабдоминалды хирургиялық ауруларында пайда іштегі болатын ауру сезімінде дифференциалды диагностика жүргізу: Жедел аппендицит белгілері - жасына және физиологиялық жағдайына (жас балалар мен егде жастағылар), жүкті әйелдер, анатомиялық орналасу ерекшелігіне байланысты.
Мак Бурней, Кюммель, Ланц нүктелерінің, Образцов, Ровзинг, Ситковский симптомдарының диагностикалық маңызы. Щеткин - Блюмберг белгісінің және іш қабырғасының қатаюы (құрт тәрізді өсіндінің орналасуына байланысты) өзгеруі.
Дифференциалды диагностика. Жедел аппендицитке күмәнді болғанда дәрігер тактикасы. Гинекологиялық тексерулер, тік ішекті саусақпен тексеру, арнайы урологиялық тексерулердің маңызы. Асқынған жедел аппендициттің ағым ерекшеліктері (аппендикулярлы инфильтрат, периаппендикулярлы абсцесс, ішек аралық, көкетастылық, кіші астау іріңдіктері, пилефлебит, қосарланған түрлері) кезінде дәрігер тактикасы. Сәулелік тексерулер - УДЗ, КТ - және лапароскопиялық әдістердің жедел аппендициттің әртүрлі ағымын диагностикасында, емдеуде маңызы.
Асқазан мен он екі елі ішек ойық жарасы тесілуінің анықтамасы. Диагностика, дифференциалды диагностика: іш қуысының шолу Р-скопиясы, ЭФГДС, пневмогастрография, УДЗ, КТ. Жараның пенетрациясы. Тесілген жараның сатылары: біріншілік шок, жалған жақсару сатысы, жайылған перитонит сатысы. Науқастың жасына, серіктес ауруларына, тесілу немесе пенетрация уақытына қарай даму ерекшеліктері.
Жедел холециститтің жіктелуі. Калькулезді, тассыз холецистит. Этиологиясы, патогенезі. Клиникалық көрінісі және диагностикасы. Кәрі және егде жастағы адамдарда, жүкті әйелдердегі (мерзіміне қарай) жедел холециститтің даму ерекшеліктері. Дифференциалды диагностикасы. Операцияға дейінгі тексеру әдістері: УДЗ, КТ, MRCP.
Жедел панкреатиттің, асқынуларының қазіргі заманғы жіктелуі (Атланта). Ауру ағымының және науқас жағдайының ауырлық дәрежесін болжау. Этиологиясы, патогенезі. Клиникалық көрінісі. Қазіргі заманғы диагностикалық әдістер: УДЗ, компьютерлік томография, МРТ маңызы. Дифференциалды диагностика. Емі. Ұйқы безі секрециясын басу. Лапароскопияға және оперативті емге көрсеткіш.
Бейспецификалық ойық жаралы колиттің асқынуларының жіктелуі мен клиникалық көріністері. БОЖК ауырлық критериі. Жергілікті асқынулары- тоқ ішектің жедел токсикалық дилятациясы (немесе токсикалық мегаколон), тоқ ішектің тесілуі, ішектен массивті қан кету, малигнизация.
Рентгенологиялық, эндоскопиялық тексеру әдістері.
Крон ауруы. Ойық жаралы колиттен айырмашылығы. Жалпы және жергілікті белгілері. Хирургиялық емі.
2.
Асқорыту жолдарының өтімділігінің бұзылуы
Өңеш өтімсізділігінің себебі (бөгде зат, тыртықты тарылулар, кардиоспазм, қатерсіз және қатерлі ісіктер).
Дисфагияның белгілері, түрлері. Өңешті тексерудің негізгі түрлері (рентген-контрастты тексеру, эзофагоскопия, гастроскопия).
Асқазанның шығар бөлігінің тарылуы –жара болуынан,ісіктен, күйіктен: белгілері, диагностикалық әдістер, оперативті емге көрсеткіштер.
Жедел ішек түйілуі. Классификация. Динамикалық және механикалық түйілу. Клиника, диагностика, дифференциалды диагностикасы және емі. Консервативті ем принциптері, операцияға көрсеткіш.
Қысылған жарықтың жіктелуі (эластикалық және нәжістік). Странгуляциялық ішек түйілуінде қысылу салдарынан дамыған жедел венозды және артериалды бұзылыстардың патогенетикалық ерекшеліктері. Қысылған жарықтардың ерекше түрлері (Рихтерлік және ретроградты қысылу). Типтік қысылған жарықтарда клиникалық өзгерістер. Диагностикалық әдістер: іш қуысының ренгенографиясы, УДЗ, диафаноскопия. Дифференциалды диагностика.
Жедел перитонит. Жіктелуі. Этиологиясы. Эндогенді интоксикация туралы түсінік. Ауру ағымының сатылары. Динамикалық ішек түйілуі. Эндогенді интоксикацияның ішектік компоненті. Арнайы болжамдық шкала бойынша науқас жағдайының ауырлығын және болжамын бағалау. Жайылған және жергілікті перитониттің клиникалық көрінісі. Қазіргі заманғы диагностикалық әдістер: УДЗ, лапароскопиия, компьютерлік томографияның маңызы. Дифференциалды диагностика. Лапароскопияға және оперативті емге көрсеткіш.
Экстраабдоминалды патологияларда пайда болатын іштегі ауру сезімі. Іш қуысында ауру сезімімен көрінетін экстраабдоминалды патологиялар: бүйрек коликасы, уремиялық кома, миокард инфарктінің абдоминалды түрі, аортаның асқынған (ыдыратушы) аневризмасы – клиникасы, диагностикасы. Дифференциалды диагностика. Медикаментозды ем алгоритмі. Щұғыл және жоспарлы оперативті емге көрсеткіш. Эндоскопиялық және миниинвазивтіоперациялар. Жақын арадағы және кейінгі ем нәтижелері.
Іштің жабық және ашық жарақаты.
Жіктелуі. Іш қуысына енген жаралар. Паренхиматозды ағзалар жарақатындағы клиникалық белгілер. Қуысты ағзалар (асқазан, ішек) жарақатының белгілері. Клиникасы, диагностикасы, асқынуы, болжамы, өлім себебі. Ішкі ағзалар жарақатындағы клиникалық синдромдар. Диагностикалық әдістер (рентгенография, УДЗ, СКТ, ангиография, лапароцентез, лапароскопия, вульнерография). Іш жарақатында қолданатын хирургиялық және консервативті тактика. Жараны біріншілік хирургиялық өңдеу.
Бүйректің жабық зақымдалуы және жарақаты.Клиникасы, диагностикасы. Қуықтың ішастар ішілік және ішастардан тыс бөлігінің зақымдалуы, жарақаты. Клиникасы, диагностикасы, асқынуы.
«Қосарланған жарақат» түсінігі және оның ерекшелігі. «Бір бірін ауырлату» синдромының феномені. Қосарланған жарақаттың ауырлығын бағалаудың халықаралық стандарты – Injury Severity Score (ISS). Іш қуысы ағзаларының және ішастардан тыс орналасқан кеңістіктің мүмкіндігі болатын зақымдалулары.
Әртүрлі анатомо-функционалды жүйелер зақымдалуларында байқалатын клиникалық синдромдар. Қосымша диагностикалық әдістер. Қосарланған жарақат алған науқастарға хирургиялық емнің ерекшелігі. Іріңді септикалық асқынулардың алдын алу.
3.
Кеуде қуысының ауру сезімінде дифференциалды диагноз жүргізу. Өкпе мен плевраның созылмалы іріңді ауруларында тыныс жолдарының обструктивті синдромы.
Өкпе мен плевраның созылмалы іріңді ауруларының жіктелуі. Өкпенің жедел абсцессі. Өкпе гангренасы. Науқастың жасына, иммунды-биологиялық ерекшелігіне, алкоголизмге, иммун-жетіспеушілігіне шалдыққандарда осы аурулардың клиникалық ағымының ерекшеліктері. Өкпе абсцессінің асқынулары (бронхқа жарылу және бронхқа жарылмау сатыларының ререкшелңгң, пиопневмоторакс, қан кету, сепсис).
Іріңді плеврит және созылмалы плевра эмпиемасы, диф. диагностикасы. Таралуына, ағзаның реактивтілігіне, микрофлораға байланысты клиникалық көрінісінің ерекшелігі.
Бронхоэктатикалық ауру. Бронхоэктаздардың жіктелуі. Бронхоэктатикалық аурудың патоморфологиясы. Бронхоэктаздың кіші түрі. Клиникасы. Дифференциалды диагностиканың қазіргі заманғы әдісі. Селективті ангиопульмонография, радионуклидті сцинтиграфия. Бронхоэктатикалық аурудың асқынулары – спонтанды пневмоторакс, өкпеден қан кету, іріңдіктер, сепсис дамуы.
Өкпенің эхинококкозы мен альвеококкозы. Ауру туралы жалпы түсінік, эпидемиология. Клиникасы. Өкпе мен басқа ағзалардың қатар зақымдалуы. Дифференциалды диагностика, серологиялық зерттеудің маңызы, алдын алк шаралары.
Көкірек аралықтың, кеңірдектің, кеуде қуысының қосарланған жарақатында тыныс жолдарының обструктивті синдромы.
Көкірек аралықтың кисталары және ісіктерінің жіктелуі (қатерсіз, қатерлі ісіктер, кеудеішілік, төсартылық жемсау, бронхогенді және энтерогенді туа пайда болған кисталары). Клиникасы мен асқынулары. Дифференциалды диагностиканың қазіргі әдістері, спиралды компьютерлік томография, магнитті-резонансты томография.
Кеңірдектің ашық және жабық жарақаты, тыртықтық тарылуы. Клиникасы, асқынулары. Қазіргі заманғы диагностика әдістері: СКТ, МРТ, трахео-бронхоскопия, сыртқы тыныс алудың функционалдық зерттеуі, биопсиямен қоса медиастиноскопия, прескаленді биопсия, сүйектік сцинтиграфия.
Кеуденің ашық және жабық жарақаты.
Травматикалық пневмоторакс, оның түрлері. Ашық пневмоторакс, түрлері. Патогенезі. Клиникасы. Дифференциалды диагностика. Клапанды пневмоторакс. Патогенезі. Гемо-, пневмоторакстың симптоматологиясы.
Кеуденің зақымдалуы мен жарақаты, гематоракс. Патогенезі. Симптомдары Асқынуы.
4.
Анемиялық синдром. Ойық жарадан қан кету, жіктелуі – жедел, созылмалы, жасырын және айқын, бірреттік және қайталамалы. Қан кетудің ауырлық дәрежесі (А.И.Горбашко), геморрагиялық шок дамығанда полиоргандық жетіспеушіліктің патофизиологиялық механизмі, компенсаторлық механизмнің маңызы (гидремиялық реакция, тамылардың тарылуы, қан реологиясының бұзылуы, пререналды олигоурия, тахикардия, тахипное, орталық қанайналымның бұзылуы). Қазіргі заманғы диагностика әдістері, ойық жарадан қан кетудің диагностикасында, емдеуде эндоскопияның маңызы. Қазіргі заманғы консервативті ем негізі, диспансерлік бақылау, пациенттерді алдын ала тексерудің маңызы. Форрест бойынша жіктелу (қан кету көзін белсенді түрде бақылау). Консервативті терапия бағдарламасы. Гемокомпонентті терапияның орны мен маңызы, антацидті терапия.
Асқазан ішек жолдарының ісікті ауруларында жедел қан кету. Асқорыту ағзаларының қатерлі, қатерсіз ісіктері. Кіші синдромдар жиынтығы. Дифференциалды диагноз.
Бауыр циррозының, бауырдың диффузды ауруларының жіктелуі, асқынулары, асқазан мен өңештің варикозды кеңейген тамырларынан қан кетуінде науқастарды жүргізу. Клиникасы, дифференциалды диагностика. Бауыр ішілік, бауырдан тыс порталды гипертензия. Sengstaken-Blakemor зондын қолданып жедел қан кетуді тоқтату. Диагностикалық, емдік эндоскопия (склероздау, өңеш пен асқазан веналарын байлау).
Геморроидалды қан кету.
5.
Тамыр жетіспеушілігі синдромы. Тіндер мен ағзалар ишемиясы.
Жедел артериялық окклюзиясы.
Түсінігі. Жедел тромбоз. Эмболия. Жіктелуі, Клиникалық көрінісі. Диагностикасы. Дифференциалды диагностика. Жедел ишемия сатысына байланысты науқастарды емдеу тактикасы. Асқынулары. Хирургиялық емнің жақын арадағы және кейінгі нәтижелері, диспансеризация.
Каротидті, вертебро-базиллярлы жетіспеушіліктің клиникалық көрінісі. Бас миының ишемиясы. Аорта доғасы тармақтарының патологиясында қазіргі заманғы диагностика әдісі (УД-ангиосканирлеу, СКТ, МРТ контрастпен, және онсыз, контрасты ангиография).
Созылмалы абдоминалды ишемия. Дәрежесіне байланысты клиникалық ағым ерекшелігі. Негізгі зерттеу әдісі. Дифференциалды диагноз. СКТ, МРТ, радионуклидті сцинтиграфия, іш қуысы, ішпердеден тыс ағзалардың УДЗ. Мезентериалды қан айналымының жедел бұзылуының анықтамасы. Негізгі түрі, даму механизмі, ауру сатысы (ишемия, ішек инфаркті, перитонит). Клиникалық көрінісі. Диагностикасы. Дифференциалды диагностика. Аспаптық тексеру (ангиография, УДЗ, лапароскопия). Диагнозды негіздеуде лапароскопияның маңызы.
Вазореналды гипертензия. Диагностикасы мен емінің қазіргі заманғы әдісі. Бүйрек артерияларының рентгенангиопластикасының маңызы, қан шығармай жасалатын медициналық техниканың жетістіктері. Ауру сатысына байланысты дәрігер тактикасы.
Аяқтың созылмалы ишемиясы. Аяқ артерияларының зақымдалуының негізгі типтері. Атеросклерозды өзгерістің ерекшеліктері. Лериш синдромы. Аяқ артерияларының диффузды зақымдалуы. Клиникалық көрінісі. Аяқтың созылмалы ишемиясының жіктелуі. Дифференциалды диагностика.
Диабеттік ангиопатия. Диагностикалық хаттама. Современные возможности УДЗ, СКТ, МРТ қазіргі мүмкіндіктері. Диабеттік табан. Консервативті ем әдісі.
Созылмалы лимфо-венозды жетіспеушілік синдромы. Тромбофлебиттен кейінгі синдром.
Жіктелуі. Клиникалық, инструменталды тексеру әдісі. Дифференциалды диагноз. Созылмалы венозды жетіспеушілік (СВЖ) кезінде емдеу тәсілі. Консервативті емнің негізгі принциптері. Флебосклероздау. Көрсеткіштері, қарсы көрсеткіштері, асқынулары.
Венозды тромбоздың патогенезі. Төменгі және жоғарғы қуыс венаның тромбозы. Өкпе артериясының тромбэмболиясы. Емнің принциптері. Профилактикасы.
Тромбофлебиттен кейінгі ауру. Дифференциалды диагноз. Емінің патогенетикалық жолдары.
№
СОБЖ тақырыбы
сағаты
1.
Деструктивті холециститте миниинвазивті емге көрсеткіш - лапароскопиялық холецистэктомия.
Жедел панкреатиттің хирургиялық ем әдістері. Инфицирленген, инфицирленбеген, іріңді панкреатитте азинвазивті ем әдістері. Қабыну үдерісінің әртүрлі сатысында насқастарды қоректендіру. Операциядан кейінгі кезеңде жүргізу. Операциядан кейінгі асқынулар. Іріңді асқынулардың алдын алу.
Дивертикулиттер, Меккель дивертикулының қабынуы. Тоқ ішек дивертикулының перфорациясы. Клиникасы. Диагнозы, дифференциалды диагноз. Хирургиялық емге көрсеткіш.
2.
Күйіктен кейінгі өңеш тарылуында консервативті (буж арқылы кеңейту, кардиодилатация) және хирургиялық емге көрсеткіш. Өңешті ішек, асқазан аутотрансплантантымен ауыстыру.
Өңеш тесілуі. Медиастинит. Диагностикасы, емі.
Қысылған жарықтарда хирургиялық емге көрсеткіш. Странгуляциялық із болғанда ішектің өмір қабілеттілігін бағалау. Ішек түйілуінің сатысына байланысты некроздалған ішеккке жасалатын резекция деңгейі. Ішекке декомпрессия жасауға көрсеткіш. Лапароскопиялық динамикалық бақылау және адгезиолизис жасауға көрсеткіш. Қысылған жарықтың асқынуы.Жарық флегмонасы. Хирургиялық ем ерекшелігі. Флегмона дамығанда операциялық ашу жолы.
Перитонитте хирургиялық ем әдісі. Операция көлемін анықтау. Динамикалық ішек тү.йілуінңің айқындылығына байланысты хирургиялық тактика. Миниинвазивті ем әдісі. Перитонит емінде ашық және жабық лапароскопияның маңызы.Науқастарды қоректендіру. Операциядан кейінгі кезеңде жүргізу. Операциядан кейінгі асқынулар. Іріңді асқынулардың алдын алу.
Қанды аутореинфузиялау сұрақтары, Sel-Sever аппаратын қолдану, іш қуысын дренаждау. Абдоминалды зақымдалудың әсері: гематома пайда болу, қан кету, перитонит, ішқуысы іріңдіктері, ішперде артылық флегмона, ағзааралық жыланкөз.
3.
Өкпе іріңдіктерінің асқынуында бронх артериясын тамырішілік эмболизациялауға көрсеткіш, бронхоскопиялық әдіспен қан кетуді тоқтату. Хирургиялық емге көрсеткіш: аурудың ағымына, орналасына, патологиялық ошақтың жайылуына, функционалдық өзгеріске байланысты өкпе резекциясы Торакоабсцессостомия. Операциядан кейінгі кезеңде жүргізу.
Іріңді плевритте хирургиялық ем (плевралды пункциясы, торакоцентез, белсенді аспирациямен дренаждау, плевралды лаваж, торакотомия, өкпе декортикациясы, торакопластика).
Кеңірдек зақымдалуында хирургиялық емге көрсеткіш: трахеостомия, трахеопластика, кеңірдекке циркулярлы резекция жасау, эндотрахеобронхоскопиялық хирургия.
Осы аурулардың атипті дамуы, науқастың жасына, жынысына, кәсібіне, қосымша ауруына байланысты ағым түрлері.
4.
Ойық жарадан қан кетуде хирургиялық тактика: щұғыл және тез жасалатын операциялар. Операцияны таңдау (жараны кесіп алу, пилоропластика жасау, бағаналы ваготомия, антрумэктомия селективті ваготомиямен бірге, асқазанға дисталды резекция Бильрот-1 және Бильрот –2, гастротомия арқылы жараны тігу). Операциядан кейінгі кезеңде жүргізу инфузионды терапия, антибактериалды терапия.
Өңештің, асқазанның, ішектің ісіктерінде хирургиялық емге көрсеткіш. Асқазан ішек жолдарының қатерсіз ісіктері (лейомиома, аденоматозды полиптер, түкті полип, түкті ісік, асқазан мен тоқ ішек). Эрозивті геморрагиялық гастрит. Эрозивті гастрит дамуында тағамдық, дәрі-дәрмек қабылдаудың әсері. Эндоскопиялық зерттеудің диагностикалық және емдік маңызы.
Асқазан мен өңешітің варикозды кеңіген тамырларынан қан кеткенде хирургиялық емге көрсеткіш: Пациора операциясы, порто-кавалды шунт салу.
Бауыр циррозының асқынуларында әртүрлі ем жасау үшін науқастарды іріктеу – эндоскопиялық, эндоваскулярлы, хирургиялық ем, бауыр трансплантациясына (есепке алу және «күту қағазы»). Эндоскопиялық ем әдістері: эндоскопиялық байлау, эндоскопиялық склероздау, асқынулары, асқынуларының емі.
5.
Кеуделік синдром- тамыр-жүйкелік қысылу. Аорта доғасының тармақтарына жасалатын операция кезінде бас миын қорау ерекшеліктері. Каротидті эндартерэктомия. Бұғана астылық-ұйқы артериясына анастомоз. Аорта доғасының тармақтарының қан жүруін қалпына келтірудің альтернативті түрлері (мойын қабырғасын алып тастау, экстра-, интракраниалды микроанастомоз).
Созылмалы артериялық ишемияда (САИ) хирургиялық емге көрсеткіш. Основные методы Хирургиялық ем әдістері. Жұпсыз висцералды тармақтардың рентгенангиопластикасы. Құрсақ аортасы тармақтарының хирургиялық емі, алдын алу мақсатындағы реконструкция. Жедел мезентериалды тромбоз. Мезентериалды тамырлардың артериалды және венозды тромбозында ауру дамуының ерекшелігі, сатысына байланысты хирургиялық тактика. Операциядан кейінгі кезеңде ауруханада және амбулаторлық жағдайда жүргізу.
Терең веналардың клапандық жетіспеушілігінде реконструктивті қалпына келтіру операциялары. Операциядан кейінгі кезеңде созылмалы венозды жетіспеушікте науқастарды жүргізу ерекшеліктері.
Барлығы
СӨЖ тақырыптық жоспар
№
СӨЖ тақырыптық жоспар
Өткізу түрі
сағаты
1.
Тақырып бойынша науқас сырқатнамасын толтыру
Тақырып бойынша науқас сырқатнамасын жазу
2.
Функционалды кабинеттер жұмысына қатысу: эзофагогастродуоденоскопия, фиброколоноскопия
Реферат. Функц. диагностика бөлімінде эзофагогастродуоденоскопия, фиброколоноскопия жүргізуге қатысу, көргендерін талдау
Подкожное введение сывороток по методу Безредки. С целью предупреждения развития анафилактического шока и других аллергических реакций при введении иммунных сывороток используют метод Безредки для определения реакции больного на введение сыворотки...
Принципы и методы управления в таможенных органах Под принципами управления понимаются идеи, правила, основные положения и нормы поведения, которыми руководствуются общие, частные и организационно-технологические принципы...
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ САМОВОСПИТАНИЕ И САМООБРАЗОВАНИЕ ПЕДАГОГА Воспитывать сегодня подрастающее поколение на современном уровне требований общества нельзя без постоянного обновления и обогащения своего профессионального педагогического потенциала...
