Табыстар мен шығыстарды мойындау әдістері мен өлшемдері
Кез келген кә сіпкерлік қ ызметтің ең маң ызды мақ саты – табыс табу болып табылады. Сонымен қ атар бухгалтерлік есептің ең басты қ ызметі – осы мақ саттарғ а жету жолындағ ы банктің жетістіктері мен сә тсіздіктерін анық тау жә не есептілікті кө рсету. Пайда – шаруашылық қ ызметті жү ргізу нә тижесіндегі капитал ө сімі; бұ л толық табыстан толық шығ ыстарды шегергенге тең. Таза табыс = табыс – шығ ыс Шығ ындар – бұ л шаруашылық жү ргізуші субъектіге киесілі келісімшарттар жә не оқ иғ алардың нә тижесінде, сонымен қ атар шығ ынның немесе акционерлік капиталды ү лестірудің нә тижесі болып табылатындарын қ оспағ андағ ы субъектіге ә серін тигізетін барлық басқ а да мә мілелер, оқ иғ алар мен жағ дайлар нә тижесінен капиталдың азаюы. Табыс – есепті кезең аралығ ындағ ы активтер ағ ымы немесе ө суі немесе банк қ ызметінің табыс алуғ а бағ ытталғ ан жә не капиталды ө згерте алатын тү рлерінің нә тижесінде орын алғ ан, жалпы қ абылданғ ан есептілік қ ағ идаларына сә йкес ө лшенген жә не мойындалғ ан несиелік қ арыздың азаюы нысанындағ ы экономикалық пайданың кө беюі. Шығ ыс –есепті кезең арлығ ындағ ы экономикалық табыстың активтердің кері ағ ыны немесе пайдалануы тү ріндегі азаюына ә келетін қ арыздардың пайда болуы, бұ лар меншікті капитал ү лесінің иелері арасында бө летіндерінен басқ асы. Табыстар екі тү рге бө лінеді: негізгі жә не негізгі емес қ ызмет тү рлеріне байланысты. Табыс жә не шығ ыс баптарын қ анағ аттандыру ө лшемдері мынадай: - бап ө лшеу ү шін сә йкес негізге жә не іске қ осылғ ан сомағ а саналы бағ алау жү ргізу мү мкіндігіне ие; - болашақ та экономикалық пайда алуғ а немесе жоғ алтуғ а негізделген баптар ү шін осындай пайдалар алынуы немесе алынбай қ алуы мү мкін ық тималдық кездеседі. Ө німді ө ткізгенге дейін танылғ ан табыс. Екі ә діс арқ ылы жү зеге асырылады: 1) аяқ талғ ан келісімшарт, яғ ни мә міле аяқ талғ ан кезде табыс жә не шығ ыс шоттармен бірге барлық шоттар жабылады жә не жиынтық табыс мойындалады (ә детте қ ұ рылыс кезінде); 2) аяқ талу пайызымен –табыс, шығ ыс, жиынтық табыс ә р есепті кезең де қ ұ рылыс жобасының аяқ талуын бағ алау пайызы негізінде мойындалады. Ө ткізу кезінде мойындалғ ан табыс. Табысты мойындау ү шін жағ дайлар –мә мілені орындау жә не тү сім алу мү мкіндігі ә детте ө німді немесе қ ызметті ө ткізген кезде орындалуы мү мкін. Бұ л сату кезең і деп аталатын ә діс. Ө ткізгеннен кейін танылғ ан табыс. Бұ л жерде екі ә діс қ олданылады: ақ ысын біртіндеп тө лейтіндей етіп сату жә не шығ ындардың орнын жабу. Бірінші жағ дайда табыс сату кезінде емес, тек ақ ша алынғ ан жағ дайда ғ ана мойындалады. Екіншісі табыстардың немесе пайдалардың ақ ырғ ы ө ткізуін мойындауғ а болмайтын жағ дайда. Табысты қ ызмет кө рсетілуі бойынша мойындау келесі ә дістермен жү зеге асады: - нақ ты орындалу (бір операцияны орындау кезінде қ ызмет кө рсеткені ү шін алынғ ан табыстар есепке алу ү шін қ олданылады); - ү йлесімді орындалу (кө п сатылы табыстарды мойындау ү шін қ олданылады); - аяқ талғ ан орындалу (қ ызмет кө рсетуден тү сетін табысты есепке алу ү шін қ олданылады –орындалудың бірдей немесе бірдей емес кезең дер сериясы, олардың қ орытынды актісіқ ызмет кө рсету бойынша жалпы операцияларғ а байланысты айтарлық тай маң ызды); - инкассолау (табыс ақ шалай қ аражат алынғ ан кезде мойындалады, себебі белгісіздік ө те жоғ ары). Табыстар жә не шығ ыстар баптарын бө лек ашып қ арастыруғ а алып келген жағ дайлар мыналарды қ амтиды: тауарлы – материалдық қ орлар қ ұ нының ө ткізуінің таза қ ұ нына дейін, ғ имараттар мен қ ұ рал – жабдық тар қ ұ нының – қ алпына келтіру қ ұ нына дейін тө мендеуі, сонымен қ атар осындай тө мендеуді қ айта реверсиялау; банк қ ызметі қ ұ рылымының ө згеруі бойынша шығ ындарғ а арналғ ан кез келген резервтерді жою; жылжымайтын мү лік жә не қ ұ рал – жабдық баптарының істен шығ уы; ұ зақ мерзімді инвестициялардың істен шығ уы; ү зілген операциялар; сот ү рдістерін реттеу; резервтердің кү шінжоюдың басқ а да жағ дайлары. Ә рбір ү зілген операция ү шін келісідей ашылулар жү ргізіледі: - ү зілген операция сипаттамасы; - есепке алу мақ сатында операциялардың нақ ты ү зілу кү ні; - ү зу ә дісі (сату немесе бас тарту); - операцияны ү зуден тү скен табыс немесе шығ ын жә не оларды ө лшеу ү шін қ олданатын есептілік саясаты; - ә р есепті кезең де кү нделікті қ ызметпен сә йкес сомалармен тү сетін тү сім, табыс немесе шығ ын. Банк шығ ындары – бұ л есепті кезең ішінде меншікті капитал (девиденттен басқ а) ү лесінің иелері арасында бө лінетін тү рінен ө згеше, капиталдың азаюына алып келетін активтердің жылыстауы немесе пайдалануы не болмаса қ арыздардың пайда болуы тү рінде экономикалық тиімділіктің азаюы. Экономикалық шығ ындарды табыс алу ү рдісінде банк қ ызметтерін жә не ө німдерін пайдалану жә не тұ тыну ретінде анық тауғ а болады. Банк табыстары есептеу ә дісі бойынша тең гемен есептеледі жә не мыналардан тұ рады: - тө мендегілер бойынша сыйақ ы (мү дде) алумен байланысты: ● Ұ лттық жә не басқ а банктердегі корреспонденттік шоттар; ● Ұ лттық жә не басқ а банктерде орналастырылғ ан депозиттер; ● Ұ лттық банк қ айта қ аржыландыруы ү шін жарамды қ азынашылық міндеттемелер мен басқ а да ө тімділігі жоғ ары бағ алы қ ағ аздар; ● сатуғ а арналғ ан бағ алы қ ағ аздар; ● басқ а да бағ алы қ ағ аздар; ● басқ а банктерге орналастырылғ ан салымдар; ● басқ а банктер ұ сынғ ан қ арыздар; ● клиенттерге берілген қ арыздар; ● капиталғ а жә не бағ ынышты юорышқ а инвестиция; - банктің келесі қ ызметтері бойынша коммисиялық табыстары: ● аударым операциялары; ● бағ алы қ ағ аздарды сату –сатып алу; ● шетел валюталарын сату –сатып алу; ● сақ тандыру операциялары; ● сенімгерлік операциялары; ● берілген кепілдіктер; ● шоттарды жә не клиенттердің салымдарын жү ргізу; ● басқ алары; - пай, акция жә не басқ а да бағ алы қ ағ аздар бойынша девиденттер; - клиенттердің банкке есеп айырысу жә не кассалық қ ызмет кө рсеткені ү шін тө лемдері, клиенттердің телеграфтық (пошталық) жә не тағ ы басқ а шығ ындардың орнын жабуы; - шетел валютасын, бағ алы қ ағ аздарды сату –сатып алудан тү сім; - шетел валютасын, бағ алы металдарды жә не бағ алы қ ағ аздарды қ айта бағ алаудан тү скен табыс; - кә сіпорындарғ а, ұ йымдарғ а, банктерге халық қ а кө рсетілген басқ а да қ ызметтер ү шін, соның ішінде инкассация ү шін тө лем; - банк активін сатудан тү скен тү сім; - банк шығ ындарының орнын жабу сомалары; - есепті кезең де шық қ ан ө ткен кезең дер табыстары (ө ткен жылдар қ ателерін анық тау нә тижесінде): ө ткен жылдарда алынғ ан алдын ала есептелінген пайыздар жә не комиссия, ө ткен жылдары банктің клиенттерге артық тө ленген талап етуге дейінгі сыйақ ы жә не комиссиялық ақ ы, алдында ү мітсіз деп есептен шығ арылғ ан қ арыздардың келіп тү суі, егер олар кү мә нді қ арыздар бойынша резервті кө бейтуге бағ ытталмаса; - банк қ ызметкерлерінің олардың кінә сі есебінен банктің тө ленген айыппұ лдарының орнын жабуғ а тү сімдердің тү суі; - алынғ ан айыппұ лдар, ө сімпұ л, тұ рақ сыздық тө лемі жә не басқ а да экономикалық санкциялар, соның ішінде есеп айырысу операцияларын орындау ережелерін бұ зғ аны ү шін клиенттерден алынатын айыппұ лдар, сонымен қ атар, мерзімінде жеткізбеу, корреспонденцияны жоғ алтқ аны ү шін байланыс кә сіпорынынан алынғ ан айыппұ лдар; - банк меншігіндегі мү лікті жалғ а беруден тү сетін табыс, сонымен қ атар мә мілеге сә йкес факторингтік жә не форфейтингтік операцияларды жү зеге асырудан тү сетін тү сім; - банк алатын басқ а да тү сімдер: сатылғ ан макулатура, металл сынығ ы, ө ң делген пломба, банк кө лігін пайдалану, істен шық қ ан материалдарды қ алдық заттар ретінде ө ткізуден тү скен табыс, негізгі қ орларды жоюдан тү сімдер, жұ мысшыларғ аең бек кітапшасын жә не оларғ а қ осымша бет беруден алынатын сомалар, тү гендеу кезінде анық талғ ан артық негізгі қ орлар, баланстан балансқ а ауыстыру тә ртібі бойынша қ абылданғ ан инвентарь қ ұ ны (сыйғ а тарту) жә не т.с.с. - кү тілмеген жағ дайлар салдарынан туындағ ан басқ а да тө тенше табыстар. Банк шығ ыстары есептеу ә дісі бойынша тең гемен есептеледі жә не мыналардан тұ рады: - алынғ ан несиелер, депозиттер, бағ алы қ ағ аздар мен форвардтық, лизингтік операциялар бойынша сыйақ ы тө леумен жә не комиссиялық тө лемдермен байланысты, соның ішінде: ● клиенттердің есеп айырысу, ағ ымдағ ы жә не басқ а да шоттары бойынша; ● кә сіпорындардың, ұ йымдардың, кооперативтердің депозиттері жә не салымдары бойынша, азаматтардың жә не ә скери қ ызметкерлердің салымдары бойынша; ● шетел корреспонденттерінің, фирмалардың, басқ а да ұ йымдар мен шетел азаматтарының шетел валютасындағ ы шоттары бойынша; ● азаматтардың, ұ йымдардың, ортақ меншіктегі кә сіпорындардың ағ ымдағ ы шоттары жә не салымдары бойынша; ● басқ а банктерден уақ ытша пайдалануғ а алынғ ан несиелік ресурстары ү шін; - шетел валютасын жә не бағ алы қ ағ аздарды қ айта бағ алаудан; - басқ а тұ лғ алар кө рсеткен ә р тү рлі қ ызмет кө рсетулерден; - банктің есеп айырысу –кассалық операциялары қ ызмет кө рсетуі бойынша басқ а да қ ызметтеріне тө лемдер; - банктің есеп айырысу –кассалық операциялары қ ызмет кө рсетуі бойынша қ ызметтеріне комиссиялық ақ ы; - клиент операциялары бойынша нақ ты пошталық жә не телеграфтық шығ ындар; - шетел валютасын, бағ алы қ ағ аздарды сату –сатып алу жоғ алтулары; - банк активтерін сату кезіндегі жоғ алтулар; - банк активтерін сатудан шеккен шығ ындары; - басқ а тұ лғ алардың шығ ындарының орнын жабу шығ ындары; - есепті кезең де анық талғ ан ө ткен кезең шығ ындары (кеткен қ атені табу нә тижесінде), соның ішінде; ● ө ткен жылдары клиенттерден артығ ымен алынғ ан, қ айтарылғ ан сыйақ ы мен комиссиялық ақ ылар; ● ө ткен жылдар операциялары бойынша алдын ала есептелінген сыйақ ы мен комиссиялық ақ ылар; - банк қ ызметін қ амтамасыз етумен байланысты ә р тү рлі шығ ындардан, мыналарды қ оса: ● ә р тү рлі қ осымша тө лемдерді қ оса алғ андағ ы банк қ ызметкерлерінің ең бекақ ысы; ● жыл сайынғ ы жә не қ осымша демалысты (пайдаланылмағ ан демалыс айына ө темақ ы) заң ғ а сә йкес тө леу; ● банк жұ мысшыларына оның қ айта қ ұ рылуы, жұ мысшылар санын қ ысқ артуына байланысты босатылатын қ ызметкерлеріне тө ленетін тө лемдері; ● қ ызметкерлерге заң ғ а сә йкес берілетін оқ у мақ сатында босату тө лемдері; ● кадрларды даярлау; ● белгіленген нормалар шегіндегі іс –сапар шығ ындарының орнын жабу; ● банк штабында тіркелмеген жұ мысшылардың келісілген азаматтық –қ ұ қ ық тық сипаттағ ы мә мілелері бойынша орындағ ан жұ мыстары ү шін; ● мә жбү рлі бос жү рген уақ ытына ақ ы тө леу; ● негізгі қ орлар бойынша амортизациялық аударымдар, материалдық емес активтердің тозуы, негізгі қ орлардың жалғ а берілген бө лек объектілері бойынша амортизациялық аударымдар, егер мә міле шарттарына сә йкес амортизациялық аударымдарды жалғ а беруші жү зеге асыратын болса, онда негізгі қ орлардың жеке объектілерінің жалына есептелген сома жалғ а берушіге тиесілі; ● қ ызмет ғ имараттарның, қ ұ рал –жабдық тың барлық жө ндеу тү ріне кеткен шығ ындарды қ осқ андағ ы банк қ ұ рал –саймандарының істен шығ уы; ● жылуғ а, жарық қ а, ө рттен қ орғ ау жә не кү зетті қ амтамасыз ету тө лемдері; ● активтердің жіктелуіне жә не банктің баланстық емес міндеттемелеріне сә йкес мә жбү рлі шығ ындар қ ұ ру; - бланкілерді дайындау, сатып алу жә не аударып жіберу шығ ындары, соның ішінде магниттік ленталардың қ атаң есептілік бланкілері, есептеу техникаларына шығ ысталатын материалдар, қ ағ аздар, қ ораптау материалдары; - қ ұ жаттарды жә не қ ұ ндылық тарды тасымалдау жә не сақ тау ү шін қ олданылатын сө мкелерді, қ аптарды сатып алу, жө ндеу жә не жаң арту шығ ындары; - ақ ша қ аражаттарын, қ ұ ндылық тарды, банк қ ұ жаттарын тасымалдау жә не сақ таумен, сонымен қ атаро басқ а да банктің негізгі қ ызметін жү зеге асыруғ а байланысты шығ ындары; - жұ мысшылар жинауды ұ йымдастыру бойынша кө терме шығ ындары; - кепілдік жө ндеу жұ мыстарын жү ргізу жә не банктің жарғ ылық қ ызметін жү зеге асыру ү шін қ олданылатын негізгі қ орларғ а қ ызмет кө рсетулер, байланыс қ ызметтеріне жә не есептеу орталық тарының қ ызметтеріне ақ ы тө леу; - жарнамағ а кететін; - ө ндірістік қ ызмет пен кең се пошталық –телеграфтық, операциялық, іс –сапар шығ ындары; - кең ес беру, ақ параттық жә не аудиторлық қ ызметтерге ақ ы тө леу; - банк қ ызметімен байланысты ө кілеттілік шығ ындары: ● шетел банктерін, ұ йымдарын қ оса алғ андағ ы басқ а банктер мен ұ йымдарды ресми қ абылдауды жү ргізу шығ ындары; ● банк штабында тіркелмеген аудармашылар қ ызметіне ақ ы тө леу; ● мә ден, ойын –сауық іс шараларғ а бару жә не жұ мыс бабына байланысты болғ ан: - қ ызмет автокө лігін ұ стау шығ ындары жә не қ ызмет бабына байланысты іссапарларғ а ө з кө лігін пайдаланғ аны ү шін ө темақ ылық тө лемдер; - акцияларды, облигацияларды жә не басқ а да бағ алы қ ағ аздарды шығ арумен жә не орналастырумен байланысты шығ ындар; - салық тардан, алымдардан жә не қ олданыстағ ы заң ғ а сә йкес бекітілген басқ а да міндетті тө лемдер; - тауар, қ ор, валюта биржалар қ ызметінің қ ұ нынан, брокерлік, дилерлік, маркетингтік қ ызметтерді, кеден баждарын қ оса есептегенде; - мү лікті, несиелерді жә не басқ а да сақ тандыру тө лемдерін сақ тандыру, егер сақ тандыру тө лемдері сақ тандыру мерзімі аяқ талғ аннан кейін міндетті тү рде қ айтарылуғ а жатпаса; - айыппұ лдар, ө сімпұ лдар, тұ рақ сыздық айыбы жә не басқ а да тө ленуі тиісті экономикалық санкциялар; - кү тілмеген жағ дайлардан туындағ ан басқ а да кү тілмеген шығ ындар. Соң ғ ы қ аржылық нә тиже – пайда немесе шығ ын – есепті кезең аралығ ында банк алғ ан шығ ыстар мен табыстарды салыстыру арқ ылы анық талады. Іс жү зінде есепті кезең дегі таза табысты немесе шығ ынды анық тауда қ олданылатын барлық кіріс жә не шығ ыс баптары банктің кү нделікті қ ызметі барысында пайда болады. Сондық тан тек кейбір жағ дайларда ғ ана шаруашылық қ ызмет немесе операция тө тенше баптың пайда болуына ә келеді. Тө тенше баптар = кә сіпорынның кү нделікті қ ызметінен айқ ын ерекшеленетін шаруашылық қ ызмет немесе операциялардың жү зеге асуы нә тижесінде пайда болатын табыстар немесе шығ ындар, сондық тан олар жиі жә не ылғ и да пайда болады деп кү тілмейді. Тоқ татылғ ан операциялар нә тижелері ә детте кү нделікті қ ызметтен тү сетін пайдағ а немесе шығ ынғ а енгізіледі. Банк пайдасын макрореттеу оны тө мендету ү шін қ ызмет етеді жә не баланстық пайда мен таза пайдағ а қ атысты болып келеді. Микрореттеу мақ саты баланстық жә не ә р уақ ытта максималдау кезіндегі салық салынатын табыстың азаюы болып табылады. Табысты микрореттеу ә дістері: несие бойынша пайыздарды тө мендету, депозиттер бойынша пайыздарды есептеу жолымен қ ызметкерлердің ең бекақ ысын тө леу, несиелеу ә дісі бойынша қ ұ рал –жабдық тарды жә не басқ а да негізгі қ ұ ралдарды сатып алу жә не т.б. Сонымен қ атар пайданы микрореттеу кө п дә режеде табысты банк операцияларын кең ейтетін жә не шығ ынды операцияларын қ ысқ арту жолымен жү зеге асырылады. Табыстар, пайдалар, шығ ыстар жә не шығ ындар шоттарының ерекшеліктері –олардың қ аржылық –шаруашылық қ ызметінің нә тижелері жайында есеп беру шоттары болып табылатындығ ында. Оларды уақ ытша шоттар деп атайды. Себебі, мә ліметтерді тек ағ ымдағ ы кезең ү шін ғ ана жинақ тауғ а қ олданылады. Бухгалтерлік баланс шоттары (активтер, міндеттемелер, меншікті капитал) кезең аралығ ында жабылмайды, сондық тан оларды тұ рақ ты шоттар деп атайды. Шотты жабу –оның қ алдығ ын келесі шотта ө ткізбе жолымен ауыстырып жазуды білдіреді. Табыстар жә не шығ ыстар шоттарын жабу ү дерісінде арнайы «Салық қ а дейінгі табыс» деп аталатын 4999 біріктірілген шоты қ олданылады. Осылайша, табыс шоттары жабылғ ан кезде келесідей корреспонденциялар қ ұ растырылады: - Дт 4050 «Банктің корреспонденттік есепшоттары бойынша сыйақ ы алумен байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4100 «Банктің Қ азақ стан Республикасының Ұ лттық банкінде орналастырылғ ан салымдары бойынша сыйақ ы алумен байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4200 «Бағ алы қ ағ аздар бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4250 «Басқ а банктерде орналастырылғ ан салымдар бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4300 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4350 «Банктің филиалдарымен есеп айырысу бойынша кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4400 «Клиенттерге берілген қ арыздар бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4450 «Ө зге бағ алы қ ағ аздар бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4510 «Бағ алы қ ағ аздарды сатып алу –сату бойынша кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4500 «Дилинг операциялары бойынша кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4600 «Комиссиялық кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4850 «Сатудан кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімпұ л)» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4920 «Ө зге кірістер» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5020 «Корреспонденттік есепшоттар бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5050 «Басқ а банктерден алынғ ан қ арыздар бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты басқ а шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5090 «Сыйақ ы тө леуге байланысты басқ а шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5110 «Овернайт қ арыздары бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5120 «Басқ а банктердің салымдары бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5150 «Банктің филиалдарымен есеп айырысуы бойынша шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5200 «Клиенттердің талаптары бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5300 «Бағ алы қ ағ аздар бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5400 «Реттелген борыш бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5450 «Қ амтамасыз етуге ақ ша бө лу» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5500 «Дилинг операциялары бойынша шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5600 «Комиссиялық шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5720 «Ең бекке ақ ы тө леу жә не міндетті аударымдар бойынша шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5740 «Жалпы шаруашылық шығ ыстары» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5760 «Салық тар, алымдар жә не табыс салығ ын қ оспағ анда бюджетке тө ленетін басқ а міндетті тө лемдер» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5780 «Амортизациялық аударымдар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5800 «Ө зге операциялық шығ ыстар» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5850 «Сату шығ ыстароы» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімпұ л)» - Дт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Кт 5920 «Ө зге шығ ыстар» - Дт 5940 «Тө тенше шығ ыстар» Кт 4999 «Салық қ а дейінгі кірістер» Бақ ылау сұ рақ тар:
Ә дебиеттер:
|
