Шығутегі бактериялар токсиндер

Патогенді бактериялармен продуцирленетін, кө птеген токсиндердің арасында, токсиколог-аналитиктер асакү штіү ш бактериалды токсиндерге кө ң іл аударды: тетанус-токсин, ботулизм токсині жә не веротоксин.

Микотоксиндер - ә ртү рлі саң ырауқ ұ лақ тар тү рі бө летін токсикалық заттар.

Фитотоксиндер - ә ртү рлі ө сімдіктердің қ ұ рамында болады.

Зоотоксиндер – кө птеген зоотоксиндер жоғ ары токсикалық дә режеге ие болады, адамдар жә не жануарлар ү шін ү лкен қ ауіп тө ндіреді.

 

Таблица 1. Кейбір токсиндердің салыстырмалы улылығ ы.

Токсин жә не оның шығ у кө зі	LD50 (тышқ андар) Мг/кг
Мускарин (мухоморлардың ал-колойды) Зоман (соғ ыстауландыратынзат) Кобраның нейротоксині Скорпионның нейрооксині Сакситоксин (динофлагелаттан) Тетродотоксин (фугубалығ ынан) Батрахотоксин (амфибияның терісінің уы)	0, 1 0, 075 0, 009 0, 008 0, 008 0, 002

 

Ескерту. Салыстыру ү шін - LD₅₀ калийцианид 10 Мг/кг қ ұ райды. Бұ л бө лімде тек кейбіреулері ғ ана талқ ыланады, оның ішінде клиника-токсикологиялық жә не криминалдық мағ ынасы барлары.

Біріншілік-улы жануарлар улы секреттерді арнайы бездерде ө ндіреді, айырмашылығ ы ө ндіру тү рінде жә не уды қ олдануында. Екіншілік улы жануарлар басқ а организмдердің уларын қ олданады (мысалы, улы ө сімдіктерде мекендейтін жә ндіктер). Активті улы жануарлардың арнайы аппараты бар, қ арулы жануарларда жарақ аттандыратын қ ұ ралмен қ амтамасыз етілген (жыланда тіс, жә ндіктерде жало, балық тарда тікендер). Қ арусыз жануарлар жарақ аттандыратын қ ұ ралдан айырылғ ан (амфибияның терібездері) жә не транс дермальді қ атынаста токсикалық ә сер кө рсетеді.

Пассивті улы жануарлар метаболизм ө німдерін ә ртү рлі мү шелермен ұ лпаларда жинайды жә не басқ а организмнің асқ орыту жү йесіне тү скен кезде қ ауіп тө ндіреді.

Зоотоксиндердің ә сері жергілікті жә не резорбтивті болуы мү мкін.

Орындау тү рі: тақ ырыпты ө зіндік оқ у, реферат.

Орындау критерилері:

· Берілген тақ ырып бойынша ә дебиет сұ рақ тарымен жұ мыс.

· Реферат дайындау жә не график бойынша тапсыру

· Максималды баллды алу

Тапсыру мерзімі: 2-апта

Ә дебиет:

1. Токсикологическаяхимия: метаболизм и анализтоксикантов: учебноепособие + CD/под Ред. Н.И. Калетиной. –М., 2008. -1016 с.Переплет.

2. Токсикологическаяхимия: учебник / подред. Т.В. Плетеневой. -2-ое изд. – М,. 2008. -512 с.Переплет.

3. КрамаренкоВ.Ф. токсикологическаяхимия/В.Ф. Крамаренко. Киев, «Высшая школа”, 1989.-272c.

 

Бақ ылау (сұ рақ тар):

1. Табиғ итоксиндер: шығ укө зі, классификация

2. Табиғ и токсиндердің токсикалық жә нефармакологиялық ә сері

3. Токсиндердіпродуцирлейтінорганизмдер, классификация.

4. Зоотоксиндер, сипаттамасы

5. химико-токсикологиялық талдауерекшеліктері

Тақ ырып 2 Радиацияның токсикалық ә сері.

 

Мақ саты: Радиацияның организмге тигізетін токсикалық ә серімен танысу.

Міндеті: тақ ырып бойынша ә дебиетті оқ у.

Радиацияның токсикалық ә сері.

Негізгі кезең дері:

· Радиоактивті қ ұ былыс, радиоактивті ыдыраудың негізгі сипаттамасы

· Ионизирленетін сә улені ө лшеу ә дістері

· Ионизирленетін сә уленің биологиялы қ ұ лпағ а ә серету механизмі

· Радиациялық ә сердің медициналық нә тижелері

· Табиғ и радиациялық фон

· Техногенді радиациялық фон

· Медициналық сә улелену

· Радиациялық қ ауіп қ атермә селесі

Радиоактивті материалдар ә лемнің табиғ и ортасының барлық обьектілеріне кіреді. Адам ағ засында радиоактивті заттардың маң ызды емес саны бар. Табиғ и радиациялық фонтірі организмдердің дамуының ұ дайы факторы болып табылады.

Радиоактивтілік қ ұ былысынашқ ан кү ннен бастап100 жылдан астам уақ ыт ө тті. 1896 ж. Француз ғ алымы Анри Беккерель фотопластинкада белгісіз сә улеленудің орнын тапты. Минералқ ұ рамындағ ы уран сә улеленуі, уран бө ліктерімен басылып қ алғ андеп болжамдады. Осы қ ұ былыстың терең жә не мұ қ ият зерттеуін жү ргізген, “радиоактивность” кү нделікті сө зін енгізген Мари жә не Пьер Кюри жұ байылары болды.

“Ионизирленген сә уле” (радиация) термині сә улелену тү рі, заттан ө ткендегі иондардың тү зілуін білдіреді. Ионизирленген сә уле (ИС) адаммен жасалғ ан қ ондырғ ыларды болуы мү мкін, (мысалы, рентгендітү тіктер, жылдамдатқ ыштар, реакторлар) немесе радиоактивті элементтердің табиғ и жә не синтетикалық туындылардың ыдырауынан болады. Жоғ ары бастапқ ы энергияғ а ие болып, ИС заттан ө ткен кезде атомқ ұ рылысын ө згертеді: электронның атомнанбө лінуі (ионизация) жү реді, жақ ын арадағ ы ядроқ абығ ынан электрон қ ашық орналасқ анғ а ауысады. ИС энергия бірлігі электрон – вольт (ЭВ) болып табылады. Градиент напряжениесі 1 вольт қ атең электрлік жү йеден электрон ө ткенк езде, энергия алынады. Сандық ЭВ энергияғ атең. Радиоактивтілік негізгі сипаттамасы болып оның активтіліг іжә н сә улелену дозасының қ уаты б.т. радиоактивті заттың активтілігі уақ ыт бірлігіне, радионуклейдтердің кенеттен ыдырау саны. Радиоактивті заттың ө лшем бірлігі беккерель (Бк), халық аралық жү йеде бірлік СИ жә не Кюри (Кu) жү йесізбілік: 1Бк=1 ыдырау/с; 1Ku=3, 7*10¹⁰ ыдырау/с; 1Ku=3, 7*10¹⁰ Бк

 

Жү ргізу ү лгісі: тақ ырыпты ө зіндік оқ у, реферат.

Сынжү ргізу:

· Берілген тақ ырып бойынша ә дебиет сұ рақ тарымен жұ мыс.

· Реферат дайындау жә не график бойынша тапсыру

· Максималды баллды алу