Жоғары вольтті оқшауламалы конструкциялар

Жоғ ары вольтті оқ шаулатқ ыштардың жіктелуі. Оқ шаулатқ ыш деп электр қ ондырғ ылардың ә р тү рлі потенциалды бө ліктерін оқ шаулау ү шін, яғ ни электр қ ондырғ ылардың осы бө ліктерінің арасынан электр тогын ө ткізбеу ү шін жә не ток ө ткізгіш бө ліктерді механикалық бекіту ү шін арналғ ан электр техникалық ө німді айтады.

Оқ шаулатқ ыштарды электр техникалық материалдан, шың далғ ан электр техникалық шыныдан жә не полимерлі материалдардан (кремний органикалық резинадан, шыныпластиктен, фторопласттан) жасайды.

Ток ө ткізгіш бө ліктердің орналасуына байланысты тіректік, ө тпелі жә не аспалы оқ шаулатқ ыш деп бө леді.

Конструктивті орындалуы бойынша оқ шаулатқ ыштар былай бө лінеді:

- табақ шалы (оқ шауламалық бө лігі табақ ша тү рінде);

- ө зекшелі (оқ шауламалық бө лігі ө зекше немесе цилиндр тү рінде);

- штырьлі (негізгі механикалық жү ктемені кө теретін металлдық қ азығ ы бар оқ шаулатқ ыш).

Орнатылғ ан орны бойынша оқ шаулатқ ыштар былай бө лінеді:

- электр беріліс желілері мен тү йіспелі тораптардың сымдарының асылғ ылары ү шін қ олданылатын желілік оқ шаулатқ ыштар;

- электр станцияларында, қ осалқ ы станцияларда (соның ішінде тартылым қ осалқ ы станцияларында) жә не секциялау посттарында қ олданылатын станциялық оқ шаулатқ ыштар.

Оқ шаулатқ ыштардың негізгі сипаттамаларына келесі сипаттамалары жатады:

- разрядтық кернеулері;

- геометриялық параметрлері;

- механикалық сипаттамалары;

- электр қ ондырғ ының номиналды кернеуі.

Оқ шаулатқ ыштың разрядты кернеулеріне ү ш бө геттік кернеу жә не бір тескіш кернеу жатады.

- қ ұ рғ ақ разрядты кернеу U _{қ ұ р.р} - 50 Гц жиілікті кернеуде (эффективті кернеуде) таза кептірілген оқ шаулатқ ыштың бө геттік кернеуі;

- дымқ ыл разрядты кернеу U _дым.р - 50 Гц жиілікті кернеуде (эффективті кернеуде) 45⁰ бұ рышпен вертикалды жауатын жаң бырмен дымқ ылданғ ан, таза оқ шаулатқ ыштың бө геттік кернеуі;

- импульсті разрядты кернеу U _имп.р - елу пайызды найзағ айлы стандартты импульсті бө геттік кернеу (оқ шаулатқ ышқ а берілген он импульстердің бесеуі бө геттік, ал қ алғ ан бесеуі бө гей алмайтын импульстердің амплитудасы);

- тескіш кернеу U _тес - 50 Гц жиілікте оқ шаулатқ ыштың оқ шауламалық денесін тесетін кернеу; ө те сирек қ олданылатын сипаттама, себебі тесілу оқ шаулатқ ыштың қ айтымсыз ақ аулануын болдырады жә не бө геттік кернеу тескіш кернеуден аз болуы керек.

Аспалы табақ шалы оқ шаулатқ ыштың дымқ ыл разрядты кернеуі қ ұ рғ ақ разрядты кернеуден 8-2 есе аз болады, ө зекшелі оқ шаулатқ ыш-тарда айырмашылық ө те ү лкен емес шамамен 15-20 пайыздай болады. Импульсті разрядты кернеу оқ шаулатқ ыштың ластануынан жә не дымқ ылдануынан тә уелді болмайды жә не қ ұ рғ ақ разрядты кернеудің амплитудасынан 20 % ү лкен болады.

Геометриялық параметрлерге мыналар жатады:

- қ ұ рылыстық биіктігі Н_с, яғ ни оқ шаулатқ ышты орналас-тырғ аннан кейін оның конструкцияда алатын мө лшері (габариті); кейбір оқ шаулатқ ыштардың, мысалы аспалы табақ шалы оқ шаулатқ ыштардың биіктігі реалды оқ шаулатқ ыштардың қ ұ рылыстық биіктігінен аз болады;

- оқ шаулатқ ыштың ең ү лкен диаметрі D;

- оқ шаулатқ ыштың бетіндегі (ү стіндегі) жылыстау жолының ұ зындығ ы l _жыл;

- қ ұ рғ ақ разрядты кернеу тә уелді болатын оқ шаулатқ ыштардың арасындағ ы ауа арқ ылы ең қ ысқ а қ ашық тығ ы (қ ұ рғ ақ разрядты қ ашық тық) l _кебу.р;

45⁰ бұ рышпен вертикалды жауатын жаң бырдың ә серінен оқ шаулатқ ыштың бетінің бір бө лігі ө ткізгіш деп ұ йғ арылып анық талатын дымқ ыл разрядты қ ашық тығ ы l _дым.р. Оқ шаулатқ ыштың жылыстау жолының ұ зындығ ы атмосфераның ластану дә режесіне байланысты орындалудың ә ртү рлі категориялары ү шін МСТ 9920-75 нормаланады (2.2-кесте).

 

2.2-кесте.