Кіріспе

Молекулалық биология нуклеин қ ышқ ылдары мен белоктардың қ ұ рылысы мен қ асиеттерін, матрицалық синтезді, генетикалық материалдардың қ ұ рылымы мен қ ызмет атқ аруын, сонымен қ атар жасушалардың қ ұ рылысы мен қ ызметін оның органеллаларын, жасушалардың ө су, даму, бө ліну жә не ө лу процесстерінің молекулалық негіздерін зерттейді.

Медициналық генетика тұ қ ым қ уалайтын аурулардың пайда болу себептері мен дамуын, оларды диагностикалау, алдын алу жә не емдеудің ә дістерін зерттейді.

Медициналық жоғ арғ ы оқ у орындарында молекулалық биологияны оқ ытудың интеграциялық бағ ыты жасушалардың қ ұ рлысы мен қ ызметінің, гендер экспрессиясының реттелуі мен матрицалдық синтездердің, сигнал берудің молекулалық негіздерін тү сінуге мү мкіндік береді. Мұ ның ө зі қ алыпты тіршілік ә рекеттерін жә не олардың бұ зылуына байлынысты қ алыптасатын ауруларды, соның ішінде гендік жә не хромосомалық мутациалардың себебінен туындайтын тұ қ ым қ уалайтын ауруларды тү сініп білудің негізгі базасы- медициналық генетиканы қ ұ райды.

Мұ ндай фундаментальдық даярлық бірінші курстан бастап студенттердің классикалық ойлау қ абылетін қ алыптастыруғ а мү мкіндік береді. Молекулалық биология мен медициналық генетиканы оқ у барысында тіршілік процестерінің молекулалық жә не жасушалық қ ұ рылымы бұ зылуының механизмдерін, патологлық, ө згерістердің қ алыптасуы мен кө рінуіндегі рө лін, сонымен қ атар диагностикалау мен алдын алудың негіздерін тү сінеді.

Сонымен молекулалық биология жә не медициналық генетика пә нін оқ у арқ ылы білім алушылар биологиялық химия, гистология, физиология, патологиялық физиология, жалпы иммунология, фармакология, педиатрия, неврология, акушерлік жә не гинекологияны оқ ып білу ү шін теориялық базаны қ алыптастырады.

2.2 Пә ннің мақ саты:

Молекулалық биология жә не генетиканы зерттеу ү дерісінде қ ұ зыреттілікке бағ ытталғ ан медициналық білімнің жаң а моделін қ олдану, бұ л:

- студенттерде ағ за қ ызметтерінің негізгі молекулалық -генетикалық жә не жасушалық механизмдері туралы заманауи білімді (когнитивтік қ ұ зырлылық ты) қ алыптастыру

- молекулалық биология мен генетикадан алғ ан білімді клиникалық практикада (практикалық дағ дыларды) тиімді қ олдану

- коммуникативтік қ ұ зыреттіліктің бастапқ ы дең гейдегі дағ дыларына ү йрету: басқ а адамдармен қ арым – қ атынас қ ұ ра білуді, топтастарымен қ атынас қ ұ руды, сабақ тың мақ сатына жетуге жағ ымды атмосфераны қ олдау

- Қ Р-ының денсаулық сақ тау мен фармациядағ ы нормативтік-қ ұ қ ық тық қ ұ жаттарды (қ ұ қ ық тық қ ұ зырлылық ты) білу

- ө зінің портфолиосын жасау арқ ылы ө зін-ө зі жетілдіру.

2.3 Пә ннің міндеттері:

· кең інен таралғ ан ауруларды нақ ты диагностикалау, алдын алу жә не емдеу ү шін ағ заның қ алыпты жә не патологиялық жағ дайдағ ы қ ызметтеріндегі молекулалық - генетикалық жә не жасушалық механизмдердің ролін тү сіндіру;

· теориялық жә не практикалық медицинада қ азіргі молекулалық генетикалық ә дістер мен технологиялардың негізгі принциптері жайлы пікір қ алыптастыру;

· тұ қ ым қ уалайтын ауруларды дер кезінде диагностикалау жә не алдын алу ү шін олардың негізгі белгілерін тани білуге ү йрету.

· молекулалық –генетикалық зерттеулердің жетістіктерін медицинада қ олданудың этикалық жә не қ ұ қ ық тық нормалары жайлы тү сінік беру.

· ғ ылыми ә дебиеттер мен электрондық базалардың тұ қ ым қ уалайтын аурулар бойынша мә ліметтерімен жұ мыс істеу дағ дыландырын ү йрету.

2.4 Оқ ытудың тү пкі нә тижелері:

Студент ө зінің нақ ты жетістіктерін кө рсетуі қ ажет– бұ л білімдер, ұ ғ ымдар, дағ дылар, шеберліктер жиынтық тары:

- когнитивтік қ ұ зырлылық ты қ алыптастыру - білімдер мен ұ станымдар, басқ а да қ ұ зырлылық тар:

· ағ за қ ызметтеріндегі негізгі молекулалық -генетикалық жә не жасушалық механизмдері, тұ қ ым қ уалайтын материалдың молекулалық дең гейдегі (ДНҚ) қ ұ рылымдық -функциялық ұ йымдасуы туралы;

· тірі жү йелердегі тұ қ ым қ уалайтын ақ параттардың берілу бағ ыттары мен механизмдері, олардың тірі ағ залардың қ алыпты жә не патологиялық жағ дайлардағ ы қ ызметтеріндегі ролі мен маң ыздары туралы;

· тұ қ ым қ уалайтын ақ параттың жү зеге асырылуының молекулалық механизмдері туралы;

· тұ қ ым қ уалайтын материалдың гендік, хромосомдық жә не геномдық дең гейлердегі қ ұ рылымдық -функциялық ұ йымдасуы туралы;

· тұ қ ым қ уалайтын ө згергіштіктің пайда болуының себептері мен механизмдері жә не адамның тұ қ ым қ уалайтын аурулары мен дамудағ ы туа біткен ақ аулық тардың қ алыптасуындағ ы олардың ролі туралы;

· гендермен бақ ыланатын тұ қ ым қ уалаушылық ты, белгілердің (аурулардың) тұ қ ым қ уалау типтерінің, жә не практикалық дә рігерлер қ ызметінде аурулардың тұ қ ым қ уалау сипатын анық таудағ ы олардың қ олданылуы туралы;

· организмнің дә рілік препараттарғ а реакцияларының тұ қ ым қ уалаушылық пен анық талатын полиморфизмінің жасушалық механизмдері туралы;

· дә рілік препараттардың синтезделуі мен қ олданылуының молекулалық негіздері туралы;

· халық аралық тілдегі молекулалық -биологиялық жә не генетикалық терминалогиялар туралы;

· тұ қ ым қ уалайтын патологиялардың, дамудың туа біткен ақ ауларының алдын алудың қ ұ қ ық тық аспектеріндегі проблемалар туралы;

 

Шеберлік жә не дағ дыларды қ алыптастыру – практикалық дағ дыларды, коммуникативтік дағ дыларды, қ ұ қ ық тық қ ұ зырлылық ты жә не ө зін-ө зі жетілдіру дағ дылары:

· аурулардың пайда болу механизмдерін тү сіндіруде молекулалық –генетикалық ү дерістер біліктілігін қ олдануды;

· адамның кең таралғ ан тұ қ ым қ уалайтын негізгі ауруларын анық тауды;

· хромосомалардың тү рлі типтері мен адамның қ алыпты жә не патологиялық кариотиптерін ажырата білуді;

· аурудың тұ қ ым қ уалайтын сипатын анық тауда генеалогиялық ә дісті қ олдануды;

· арнайы анық тамалық материалды, молекулалық биологиялық жә не генетикалық базалар мә ліметтерін жә не т.б. рефераттар, эсселер, тезистер, баяндамалардың презентацияларын даярлауда жә не аудитория алдында сө йлеу қ абілетін жетілдіруде қ олдануды;

· когнитивтік (біліктілік), практикалық, коммуникативтік, қ ұ қ ық тық жә не ө зін-ө зі жетілдіруді, топтасып, жұ мыс істеу жә не лидерлік дағ дыларды, шешендік жә не ұ йымдастырушылық қ абілеттілікті игеруді.