ИП № 6 УМС при Каз ГМА

 

Кафедра отырысында талқыланды және бекітілді.

 

Кафедра меңгерушісі,м.ғ.д. профессор __________C.К. Жаугашева

 

 

Тақырыбы: Ас қорыту мүшелерінің функциясына әсер ететін дәрілер (1 бөлім)

Дәрістің мақсаты:Асқазан диспепсиясында қолданылатын дәрілік заттардың фармакокинетикалық және фармакодинамикалық ерекшеліктерімен таныстыру.

 

Дәрістің жоспары:

 

1. Антисекреторлы заттар. Аңықтамасы. Механизм әсері. Қолданылуы. Кері әсерлері.

2. м-холинолитиктер. аңықтамасы. механизм әсері. қолданылуы. кері әсерлері.

3. н2-гистаминді блокторлар. аңықтамасы. механизм әсері. қолданылуы. кері әсерлері.

4. гастроцитопротекторлар аңықтамасы. механизм әсері. қолданылуы. кері әсерлері.

 

 

 

 

АҚ ЖҮЙЕСІНЕ ӘСЕРІН БЕРЕТІН ДӘРІЛІК ЗАТТАР

 

Антисекреторлы заттар.

1. Холиолитиктер – жасушалық мембранадағы беткейлі орналасқан холинорецеп-

торларды тежейді.

2. Н 2 –гистаминді рецепторларды тежейді.

3. Гастринді тежейді.

4. Н түзулі деңгейінде антисекреторлы әсер карбоангидразаны тежеуінде жүреді.

5. Протон помпасының ингибиторлары асқазан сөліне сутегінің түсуіне кедергі жасайды.

6. Антацидтер.

 

5. М-ХОЛИНОЛИТИКТЕР.

А). Селективті емес – атропин, метацин, платифиллин, меңдуана экстрактісі ұзақ емес антисекреторлы әсер көрсетеді.

Антацидты заттармен біріктіру қажет.

 

Б). Селективті – гастроцепин (пирензепин), телензепин, М 1-холинорецепторларды тежейді, базамды секрецияны тежейді. Микроциркуляцияны жақсартаты. Терензепин 10-25 есе гастроцепиннен артық, ауырсынуды жазылуына тез әрекет жасайды.

 

 

6. Н 2 гистаминді рецепторларды тежеуші 1 ұрпақты ЦИМЕТИДИН (гистодил) асқазан онық жараларда қышқылдың жоғары деңгейінде қолданылады.

Кері әсерлер: гиперпролактинемия, антиандрогенді әсер «рикошет синдромы».

2). Ұрпақты РАНИТИДИН (зонтак) 4-5 әсері артық циметидиннен әсері ұзақ

(10-12сағ.).

3). Қты ФАМОТИДИН (ульфамид) - ранитидиннен 9 есе, циметидиннен 32 есе артық.

4). Ұрпақты НИЗАТИДИН (аксид).

5). Ұрпақты РОКСАЦИДИН.

4,5 ұрпақты препараттардың кері жағымсыз әсере жоқ..

Н 2- гистаминді блокаторлар гастропротекторлы әсер көрсетеді.

 

7. Гастринді рецепторлардың антагнистері.

НС1 қышқылының азайтады асқазан шырышты қабатының резистентілігін арытады.

ПРОГЛЮМИД (МИЛИД) – 0,2 және 0,4 таблетка түрінде бір күндік мөлшері 1,2.

Әсеріне байланысты Н 2 гистаминді рецепторларды тежеуші заттарға ұқсас, жергілікті қорғаныш қызмет атқарады.

 

8. Карбоангидраза (диакарб) антисекреторлы әсері 3-7сынуды тежейді. Медиогастральды онық жаралардың жазылуына әсерін тигізеді.

9. Ферментті Н-К АТФ-аза ның катысуымен «протонды насостын» қызметі жүреді. Асқазан бүріндегі каналдарда секрет түзіледі ол НС1 қышқылының синтезін қамтамасыз етеді.

ОМЕПРАЗОЛ (лосек) – антисекреторлы әсері НС1 синтезіне әсері бар. Омепразол химиялық құрылысына қарағанда әлсіз негіз болып табылады. НС1 қышқылы омепразолды әлсіз түрінен, активті түрге айналдырады (сульфенамид) ол Н-К АТФ-азаны тежейді соның нәтижесінде НС1 дереу төмендейді онық жоралардың жазылуына әсері зор байқалады.

Н 2 гистаминді блокаторлардан әсері жоғары.

 

10. Антацидтер – асқазанда бірден НС1 қышқылымен байланысып – инактивацияға ұшыратады.

Жіктелуі;

1. Сіңірілетін (тез еритін қысқа мерзімді тез әсер беретін. NаНСО 3, магния карбонат, кальция карбонат.

2. Сіңірілмейтіндер (еритін, ұзақ әсерлі) алюминидің гидроксиді, альфогель, альмагель, маалокс.

3. Адсорбциялаушы: висмут нитрат негізгі викалин.

 

 

ГАСТРОЦИТОПРОТЕКТОРЛАР.

 

1. Шырыштың пайда болуын қарқындататын карбеноксолон, синтетикалық простогландин энпростил, сантотек (мизопростол).

2. Қорғаушы пленка түзетің сукралфат, де-нол, смекта.

3. Қаптағыш, тұтастырғыш заттар. Висмут препараттары, викалин, викаир.

 

Мизопростол шырышты қабаттан бикарбонаттар түзеді, эпителиалды жасушалармен фосфолипидтерді түзуді соның нәтижесінде шырышты қабатта қан айцналымы реттеледі НС1 қышқылының бөлінуін тежейді, шырыш арқылы су тегінің қайтымды диффузиясын төмендетеді, эрозияны емдеуге ойық жараларды емдеуге алдын алу үшін.

 

Сукралфат (вентер) - әсер ету механизмі зақымдалған шырыштың белоктарымен комплекс түзеді соның нәтижесінде қорғаушы пленка пайда болады. Ол НС1 қышқылын тежейді пепсиннің әсерің төмендетеді. Су тегінің қайтымды диффузиясын күшейтеді.

 

Де-нол- коллоидты висмут рН 10 ақ қөпірікті қабат пайда болады шырыштың санымен саласын жоғарылатады асқазандық муциннің пайда болуын күшейтеді.

 

 

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Reilly M.A Pharmacology.- Philadelphia, 1977 p. 325
2. Harvey R.A., Champe P.C. Pharmacology.- Philadelphia, 1977 p. 514
3. Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.- Edinburgh. 1999, p 830
4. Katzung B. C. Basik and Clinikal Pharmacology.- New- Jork, 2003, 1215
5. Закусов В.В. Фармакология центральных синапсов.М.: Медицина 1973
6. Харкевич Д.А. Фармакология. 4-е изд. М.: Медицина 1993
7. Баранов Н.П., Баранова Г.В. Интерпритация важнейщих биохимических показателей. Караганда, 1995,160с.
8. Каркищенко Н.Н. Фармакологическое основы терапии. М.:Медицина,1996
9. Сергеев П. В., Галенко –Ярошевский П.А.. Шимановский Н.А. Очерки биохимической фармакологии.М.: Фармединфо,1996
10. Крыжановский С.А., Вититнова М. Б. Современные лекарственные препеараты. М., 1998
11. Бертрам Г. Катцунг Базисная и клиническая фармакология. Санкт-Петербург, 1998
12. Машковский М. Д. Лекарства ХХ века. М.: Изд. “Новая волна ”. 1998

 

Бақылау сұрақтары (қайтымды байланыс):

1. Фармакотерапияның қандай түрлерін білесіз?

ИП № 6 УМС при Каз ГМА