Паналау ғимараттары

Паналау ғимараттары дегеніміз – тұрғындарды ядролық жарлыстың барлық зақымдаушы факторларынан, уландарғыш және бактериалды заттардан, жоғарғы температуралардан, газдардан, ғимараттардың сынықтарынан сенімді түрде қорғай алатын қорғаныс ғимараттары.

Барлық қорғаныс ғимараттары тығылатындарды соққы толқынының фронтындағы артық қысым -100кПа - дан қорғайтындай дәрежеде және радиацияны әлсірету дәрежесі – 1000-ға тең болу қажет.

Баспананың тіршілікті қамтамасыз ету жүйелері тұрғындарды үздіксіз екі тәулік бойы қамтамасыз ете алатындай дәрежеде болу керек.

Сиымдылығы бойынша баспана бөлінеді:

-сиымдылығы кішілеу – 300 адамға дейін

-орташа сиымдылықты – 300-6000 адам

-сиымдылығы үлкен- - 600 адамнан көп

 

Баспана негізгі және көмекші бөлмелерден тұрады.

Негізгі бөлмелерге жататындар:

-тығылатындар үшін бөлме

-басқару пункті

-санитарлық пост(дәрігерлік пункт)

 

Көмекші бөлмелерге жататындар:

-сүзгіліжелдеткіш бөлмесі

-санитарлық торлар

-дизелдіэлектр станциясын орналастыратын бөлме

-азық-түлік сақтайтын бөлме

-тамбур-шлюз

-тамбурлар

Паналаушыларды орналастыратын бөлме белгілі бір адам санына есептеліп, отырғыштармен және жататын орындармен жабдықталады. Паналау ғимараттарының ішінде әрбір адам тәулігіне 7-8 сағат тыныға алатындай мөлшерде жататын орын жасалынады.

Паналаушыларды орналастыратын бөлме саңылаусыз, радиоактивті, уландырғыш және бактериалды заттар кіре алмайтындай етіп бітейді.

Екі ярусты жағдайда тығылатын бөлменің ауданы бір адамға 0,5кв.м, ал үш ярустыда 0,4 кв. м нормада болу керек. Бөлме көлемі бір адамға -1,5куб.м келу кажет.

Бөлменің биіктігі 2,15-3,5метрге дейін болады. Жататын орындар саны екі ярусты үшін – сиымдыдықтың 20% және үш ярусты үшін – 30% құрайды.

Сүзгілі финтиляция екі режимде жұмыс істейді:

-таза желдету-ауа шаңдардан, радиоактивті шаңдардан тазартылады

-сүзгілі желдету- радиоактивті шаңдардан, уландырғыш және бактериалды заттардан тазартылады.

Бір адамға берілетін ауа мөлшері:

-таза желдету режимі бойынша- 13куб.м дейін;

-сүзгілі желдеткіш режимі бойынша- 3куб.м дейін

Санитарлық торлар екеуден аз емес.

Жылу беру тығлатындар орналастырылғаннан кейін өшіріліп тасталады.

Судың аварийялық қоры- тәулігіне бір адамға 3литрден.

Үлкен және орташа сиымдылықты баспаналарда дизельді электр станцияларын орналастыру қарастырылады.

Баспананың шығатын жерлері екіден аз болмау керек және оның біреуі аварийялық шығатын жер ретінде қолданылады. Сыртқы есіктері қорғағыш-герметикалы, ішкісі-герметикалы болау қажет.

Паналау ғимараттары сумен, канализация, жылыту, жарық жүйелерімен жабдықталады,сондай-ақ родио, телефон болуы тиіс. Сонымен қатар құралдар комплектісімен (қорғағыш киім, радиациялық және химиялық барлау приборлары, әр түрлі инвентарлармен, (паналау ғимараттарының бітеліп қалған шығатын жерін ашатын, өртке қарсы инвентарлармен) аварийялық жарық беру құралдарымен жабдықталады.

Кең тараған қорғаныс ғимараттары жалғасқан паналау ғимараттары. Әдетте жалғасқан паналау ғимараттары ретінде қоғамдық, тұрғын үй және өндіріс ғимараттарының тереңдетілген, жартылай тереңдетілген қабаттарын пайдаланады.

Оқшау тұратын паналау ғимараттары жалғасқан паналау ғимараттарын салу мүмкін болмаған жағдайда салынады.

Мұндай ғимараттар жартылай немесе толық тереңдетіліп, жоғары және бүйір жақтары топырақ үйіндісімен жабылады. Бұларға жер асты өткелдерін, шахталарды, кендері қазылып алынған жерлерді икемдеуге болады.Оқшау тұрған паналау ғимараттарын халық көп жиналатын жерлерге орналастырады.