Көмірсулар

36. Көмірсулар. Моносахаридтер. Стереоизомерия. Моносахаридтердің жіктелуі. Альдоздар, кетоздар; триоздар, тетроздар, пентоздар, гексоздар.

37. Моносахаридтердің стереоизомериясы. D және L-стереохимиялық қатары. Ашық және циклді формалары. Фишердің формулалары және Хеуорстың формулалары. Фуранозалар және пиранозалар; a- және b-аномерлер. Цикло-оксо-таутомерия. Моносахаридтердің пиранозалық формаларының конформациясы. Пентоздардың (рибоза, ксилоза); гексоздардың (глюкоза, манноза, галактоза, фруктоза); дезоксисахаралардың (2-дезоксирибоза); аминосахаралардың (глюкозамин, маннозамин, галактозамин) маңызды өкілдерінің құрылысы.

38. Моносахаридтердің циклді формаларындағы аномерлі орталықтың нуклеофилді орынбасуы. O- және N- гликозидтер. Гликозидтердің гидролизі. Моносахаридтердің фосфаттары. Аминосахарларды ацилирлеу.

39. Моносахаридтердің тотығуы. Альдоздардың тотықсыздану қасиеттері. Гликон, гликар, гликурон қышқылдары.

40. Моносахаридтердің тотықсыздануы (ксилит, сорбит, маннит, дульцит). Альдоздар мен кетоздардың өзара айналымы (эпимеризация).

41. Олигосахаридтер. Дисахаридтер: мальтоза, целлобиоза, лактоза, сахароза. Құрылысы, цикло-оксо-таутомерия. Тотықтырғыштық қасиеттері. Гидролиз.

42. Гомополисахаридтер: крахмал (амилоза және амилопектин), гликоген, целлюлоза. Екіншілік құрылым туралы түсінік (амилоза).

43. Гетерополисахаридтер: гиалурон қышқылы, хондроитинсульфаттар. Біріншілік құрылым. Гепариннің құрылысы туралы ұғым. Аралас көмірсу құрамды биополимерлер туралы түсінік. Гликопротеиндер.

44. Гексоздардың пиранозалық формаларының конформациясы. О и N-гликозидтер. Гликозидтердің гидролизі. Аминосахарлардың ацилирленуі.

 

Липидтер. Сабындалатын және сабындалмайтын липидтер.

45. Сабындалатын липидтер. Табиғи майлар триацилглицериндердің қоспасы ретінде. Липидтердің құрамына кіретін негізгі табиғи жоғары май қышқылдары: пальмитин, стеарин, олеин, линол, линолен, арахидон қышқылдары. Липидтердің балқу температурасының шамасымен қышқылдардың қанығу дәрежесінің өзара байланысы.

46. Фосфолипидтер. Фосфатидті қышқылдар. Фосфатидилэтаноламиндеры (коламинкефалиндер), фосфатидилсериндер (серинкефалиндер), фосфатидилхолиндер (лецитиндер) – клеткалық мембраналардың құрылымдық компоненттері. Гликолипидтер, түсінігі.

47. Стероидтар. Олардың биологиялық ролі туралы түсінік. Стериндер. Холестерин. Эргостерин. Олардың Д тобының витаминдеріне айналуы. Өт қышқылдары. Хол қышқылы. Гликохол қышқылы. Таурохол қышқылы. Стероидты гормондар (эстрон, тестостерон, кортикостерон, преднизолон) туралы түсінік.

Биологиялық маңызды гетероциклді қосылыстар. Бес – және шалты мүшелі бір және екі гетероатомды гетероциклдер. Алкалоидтар. Нуклеотидтер және олардың туындылары. Нуклеин қышқылдары. Алкалоидтар.

48. Бір гетероатомды гетероциклдер. Пиррол, индол, пиридин, хинолин. Ароматтылық. Қышқылдық-негіздік қасиеттері. Пирролдық және пиридиндік азот атомының злектрондық құрылысы.

49. Бірнеше гетероатомды гетероциклдер. Пиразол, имидазол, пиримидин, пурин. Мысалға имидазолдың таутомериясы. Гидроксипуриндер (гипоксантин, ксантин, несеп қышқылы). Бес – және шалты мүшелі бір және екі гетероатомды гетероциклдердің химиялық қасиеттері. Пиррол, пиразолон туындылары. Пиридиннің биологиялық маңызды туындылары – никотинамид, пиридоксаль.

50. Конденсирленген гетероциклдер. Нуклеин қышқылының құрамына кіретін нуклеиндік негіщздер. Пиримидиндік (урацил, тимин, цитозин) және пуриндік (аденин, гуанин) негіздер. Ароматты қасиеттері. Лактим-лактамды таутомерия. Дезаминдеу реакциялары.

51. Нуклеозидтер. Нуклеидік негіздің көмірсу қалдығымен байланысының сипаты, гликозидті орталықтың конфигурациясы. Нуклеозидтердің гидролизі.

52. Нуклеотидтер. Нуклеин қышқылдарын түзетін мононуклеотидтердің құрылысы. Номенклатурасы. Нуклеотидтердің гидролизі.

53. Нуклеин қышқылдары. Нуклеин қышқылдарының біріншілік құрылымдары. Фосфодиэфирлі байланыс. Рибонуклеин және дезоксирибонуклеин қышқылдары. РНҚ и ДНҚ нуклеотидтік құрамы. Нуклеин қышқылдарының гидролизі.

54. Нуклеозидмоно- және полифосфаттар. АМФ, АДФ, АТФ. Нуклеозидциклофосфаттар (ЦАМФ). Макроэргиялық қосылыстардың және клеткаішілік биореттеуіштердің қызметін орындауға мүмкіндік беретін осы нуклеотидтердің құрылысының ерекшеліктері.

55. Алкалоидтар туралы түсінік. Никотин, кофеин, морфин, хининнің құрылысы туралы ұғым.