Тәжірибе №2. Пиридиннің сулы ерітіндісімен темір гидроксидін тұнбаға түсіру.

 

 

Пробиркаға 1-2 тамшы пиридин және 5-6 тамшы су тамызады. Пиридиннің ерігені байқалады. Одан кейін пробиркаға 1%-дық темір хлоридінің ерітіндісін тамызады. Темір гидроксидінің қоңыр тұнбаға түскені байқалады. Реакция теңдеуін жазып, қорытынды жасаңыз.

6. Әдебиеттер:

1. Пастаев Ә.Қ., Биоорганикалық химия. Шымкент, 2005

2. Шайқұтдинов Е.М. Органикалық химия. Алматы 2001 ж.

3. Н. А. Тюкавкина, Ю. И. Бауков. Биоорганическая химия. М., Медицина, 1991/1985

4. Некрасов Б.В. Основы общей химии, т.т. 1,2,3

5. Зеленин К.Н., Алексеев В.В. Химия общая и биоорганическая. ЄЛБИ-СПб, 2003

6. Руководство к лабораторным занятиям по биоорганической химии под ред. Тюкавкиной Н.А.. М., Дрофа, 2000 г.

7. Бақылау:

7.1. Есептер мен жаттығулар

1. Пиррол, имидазол немесе пиразол қосылыстарының ішінде қайсысы ең қышқылдық және негіздік сипатқа ие болады?

2. Никотинамидтің алыну реакция теңдеуін жазыңдар.

4. Дәрілік қосылыстар: антипирин мен амидопириннің формулаларын жазыңдар.

5. Пирролдың, тиофеннің, имидазолдың нитрлеу реакция теңдеулерін жазыңдар.

 

7.2. Тестілік тапсырмалар

1. Циклде көміртегі атомдарынан басқа бір немесе бірнеше басқа элементтер бар қосылыстар

1.карбоциклді

2.гетероциклді

3.конденсирленген циклді

4.полифункциональді

5.гетерофункциональді

 

2.Құрамында бiр гетероатом оттегi болатын маңызды бес мүшелi гетероциклдi қосылыс

1.тиофен

2.пиррол

3.фуран

4.фенол

5.пиридин

 

3.Құрамында бiр гетероатом күкiрт болатын маңызды бес мүшелi гетероциклдi қосылыс

1.тиофен

2.пиррол

3.фуран

4.фенол

5.пиридин

 

4. Құрамында бiр гетероатом азот болатын маңызды бес мүшелi гетероциклдi қосылыс

1.тиофен

2.пиррол

3.фуран

4.фенол

5.пиридин

 

5. Фуранның электрофильдік орын басу реакциясы қандай жағдай бойынша жүреді:

1.1

2.2, 5.

3.3, 4.

4.2, 3.

5.3.

 

6. Пиррол, фуран және тиофеннiң ароматты жүйелерiнде электрондық тығыздық бензолға қарағанда жоғары, сондықтан оларды атайды

1.π-артық жүйелер

2.π-жетпейтін жүйелер

3.π, π-қабысқан жүйелер

4.σ-аяқталмаған жүйелер

5.рацемат

 

7. Гем (қан гемоглобинінің компоненті) және хлорофилл жататын бастапқы маңызды табиғи қосылыс келесі бес мүшелі гетероцикл болып табылады

1.фуран

2.тиофен

3.фурфурол

4.пиррол

5.пиримидин

 

8.Пирролдың, фуранның және тиофеннің ароматтық жүйелеріндегі жоғары электрондық тығыздық келесі реакцияның жүруіне мүмкіндік жасайды

1.Электрофильді орын басу

2.Электрофильді қосып алу

3.элиминирлеу

4.радикалды қосып алу

5.радикалды орын басу

 

9. Бесмүшелік қосылыстың атауы

1. имидазол

2. пиразол

3. тиазол

4. оксазол

5. азобензол

 

10. Бесмүшелік қосылыстың атауы

1.имидазол

2.пиразол

3.тиазол

4.оксазол

5.азобензол

 

11. Бесмүшелік қосылыстың атауы

1.пиразол

2.имидазол

3.тиазол

4.оксазол

5.азобензол

 

12. Бесмүшелік гетероцилкдер – азолдарға жатпайтын затты көрсет:

1. пиразол
2. тиазол
3. оксазол
4. индол
5. имидазол

 

13. Ыстықты түсіретін және ауруды басатын антипирин, амидопирин және анальгин келесі заттың туындылары болып табылады

1.парааминофенолдың

2.салицил қышқылының

3.парааминобензой қышқылының

4.барбитур қышқылының

5.пиразолон-5

 

14. Пиридинді сульфурлеу, нитрлеу және галогендеу реакцияларында электрофильдік орынбасышы қандай жағдайға барады:

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

5. 6.

 

15. Пиридиннің ядросы келесі алкалоидтың молекуласында болады

1.кофеиннің

2. никотиннің

3.теоброминнің

4.теофиллиннің

5.морфиннің

 

16. Пиридиннің ядросы келесі витаминнің молекуласында болады

1.С

2.РР

3.D

4.A

5.Е

 

17. Гетероциклдік құрылым атауы

1.8-гидроксихинолин

2.индол

3.пурин

4.пиррол

5.пиримидин

 

18. РР витамині ағзадағы бірқатар маңызды процесстердің қалыпты жүруі үшін қажет және келесі аурудың дамуын ескертеді

1.цинга

2.пеллагра

3.Бери-Бери

4.рахит

5.подагра

 

19. Қосылыстың атауы

1. пурин

2. пиразол

3. никотин

4. никотинамид

5. никотин қышқылы

 

20. Пурин – бұл конденсирленген бициклдік қосылыс, қандай конденсирленген ядролардан түзілген:

1.бензол және пиррол

2.бензол және пиридин

3.пироллидин және пиперидин

4. пиримидин және имидазол

5.пиридин және пирролидин

 

21. Зәр қышқылының тұздарын атайды:

1.сульфаттар

2.ураттар

3.хлоридтер

4.фосфаттар

5.ацетаттар

 

22. Ағзадағы пурин қышқылдарының метоболизмiнiң соңғы өнiмi

1.сiрке қышқылы

2.мочевина

3.зәр қышқылы

4.аммиак және су

5.сiрке қышқылы, аммиак және су

 

23. Күрделі құрамды және айқын көрінетін физиологиялық және фармацевтикалық әсері бар өсімдіктен алынған гетероциклді азотты негіздердің ерекше тобының атауы:

1. нуклеин қышқылы

2.гетерополисахаридтер

3.ақуыздар

4.антибиотиктер

5. алкалоидтар

 

24. Пурин қатарының алкалоидтарына жататын зат

1. гистидин 2. Пиримидин 3. кофеин

4. пинен 5. пирролидин

 

25. Пиридин қатарының алкалоидтарына жататын зат

1. стрих­нин 2. кофеин 3. кодеин

1. никотин 4. кокаин

 

26. Урацил, тимин және цитозин үшін тән таутомерия

1. Лактим-лактам

2. Амино-имин

3. Сақиналы-тізбекті

4. Цикло-оксо.

5. Кето-еноль.

 

27. Бiр азот атомы бар алты мүшелi гетероциклдердi атайды

1. Фуран 2. Пиримидин 3. Пиррол

4.Тиофен 5. Пиридин