Коска паміж словамі, якія паўтараюцца

 

1. Коскай раздзяляюцца аднолькавыя словы і радзей – спалучэнні слоў, не звязаныя паміж сабой злучнікамі (за выключэннем і, ды), якія пераважна стаяць побач і паўтараюцца для сэнсавага падкрэслівання працягласці, бесперапыннасці дзеяння, для колькаснага або эмацыянальнага выдзялення прадметаў, з'яў, асоб, для ўзмацнення прыметы і ступені якасці, сцвярджэння або адмаўлення і пад.

 

Напрыклад:

Плыве, плыве за хмарай хмара... (П. Трус).

Не веру, не веру і не веру. Гэтага не магло быць (К. Крапіва).

Вы шуміце, шуміце нада мною, бярозы, калыхайце, люляйце свой напеў векавы... (Н. Гілевіч).

Ніколі, ніколі нідзе не забыць, як хлопцы выходзяць адранкам касіць (П.Броўка).

І рэчка ёсць. А рыбы, рыбы! (Я. Колас).

І вам нічога не цікава, апроч сябе, апроч сябе (Г. Бураўкін).

 

2. Калі перад словам, якое паўтараецца, стаіць слова толькі або і толькі ці іменна, то коскамі выдзяляецца разам усё гэта спалучэнне.

 

Напрыклад:

Перад Лабановічам усплыў вобраз Ядвісі, і зноў аб ёй, толькі аб ёй, пачаў ён думаць (Я. Колас).

Значыць, ты з ім, іменна ты з ім, а не ён з табою (А. Кулакоўскі).

У яго, і толькі ў яго, хацела б яна вучыцца мужнасці, высакародству, адданасці справе (А. Васілевіч).

 

3. Калі перад кожным словам, якое паўтараецца, стаіць злучнік і, то перад ім ставіцца коска.

 

Напрыклад:

І гудуць, і гудуць па азімай раллі трактары (М. Танк).

Глуха шэпча лес зялёны, і шуміць ён, і шуміць (Я. Колас).

 

Коска ставіцца перад далучальнымі злучнікамі і, ды, якія стаяць пры паўтораным слове з удакладненнем.

 

Напрыклад:

Я пакахаў цябе з дзяцінства, і пакахаў да слёз (П. Трус).

 

4. Коскай не раздзяляюцца пры паўторным ужыванні словы, якія стаяць побач:

два словы, звязаныя адзіночнымі злучнікамі і, ды (у значэнні і): Хваля паветра дрыжыць і дрыжыць (Я. Колас). Кругом была вада і вада (Я. Маўр). Дні бягуць ды бягуць (Я. Колас);

два аднолькавыя або аднакаранёвыя словы, калі наступнае слова ўжываецца з адмоўем не: было не было, прасі не прасі, хочаш не хочаш, дагоніш не дагоніш, купіў не купіў, злавіў не злавіў; дрэва не дрэва, брат не брат, і ён не ён; насіць не перанасіць, вазіць не перавазіць, прасіць не дапрасіцца, чакаць не дачакацца, капаць не дакапацца; сказаць не скажаш, зрабіць не зробіш, зрабіць не зраблю і інш.;

два аднолькавыя словы, калі наступнае слова ўжываецца з часціцай дык і паўтараецца для ўзмацнення меры дзеяння, ступені якасці: закінуў дык закінуў, падскочыў дык падскочыў, скакаць дык скакаць, страсянуў дык страсянуў; вецер дык вецер, паводка дык паводка, чалавек дык чалавек. Калі самалёт крута пайшоў уніз, Сашка не спалохаўся: скакаць дык скакаць (М. Лынькоў). От гэта чалавек дык чалавек (Р. Сабаленка).