Порядковые числительные
1-й πρῶτος, -η, -ον 2-й δεύτερος, -τέρα, -τερον 3-й τρίτος, -η, -ον 4-й τέταρτος, -η, -ον 5-й πέμπτος, -η, -ον 6-й ἕϰτος, -η, -ον 7-й ἕβδομος, -η, -ον 8-й ὄγδοος, -η, -ον 9-й ἔνατος, -η, -ον 10-й δέϰατος, -η, -ον 11-й ἑνδέϰατος, -η, -ον 12-й δωδέϰατος, -η, -ον 13-й τρίτος ϰαὶ δέϰατος, -η, -ον 20-й εἰϰοστός, -ή, -όν 21-й πρῶτος ϰαὶ εἰϰοστός, -ή, -όν 100-й ἑϰατοστός, -ή, -όν 200-й διαϰοσιοστός, -ή, -όν 1000-й χιλιοστός, -ή, -όν
Порядковые числительные склоняются как прилагательные I–II склонений. Числительные от «двадцатый» до «девяностый» оканчиваются на ϰοστος (что соответствует ϰοσι, ϰοντα числительных количественных), порядковые сотни, начиная с «двухсотый», оканчиваются на ϰοσιοστός. В количественных числительных 70 и 80, в порядковых седьмой, восьмой, восьмидесятый, девяностый πτ и ϰτ озвончаются в βδ и γδ. В сложных порядковых числительных каждое слово склоняется, тогда как в русском языке в этом случае изменяется только последняя из составных частей, например, 1992-й год: ͵αϠʹϞʹβʹ – δεύτερον ϰαὶ ἐνενηϰοστὸν ϰαὶ ἐναϰοσιοστὸν ϰαὶ χιλιοστόν (ἔτος).
Числительные наречия Количественные обозначения могут быть выражены наречиями. Например, ἅπαξ однажды, один раз, δίς дважды, τρίς трижды; далее к основам количественных числительных прибавляется суффикс άϰις, например, τετράϰις четырежды, δεϰάϰις десять раз и т. д. Тексты 1. Περὶ τῶν ἐπὶ Τροίᾳ ἡρώων Μετὰ τὴν Ἑλένης ἁρπαγὴν ἔχϑιστος γίγνεται Πάρις πᾶσι τοῖς Ἕλλησι, ϰαὶ πλείους τότε Ἀχαιοὶ συνεστράτευον ἤ ποτε ἐν τοῖς παλαιτέροις χρόνοις. Ἐπεὶ οὖν ταῖς ναυσὶν εἰς τὴν Ἀσίαν ἧϰον, τὸ στρατόπεδον ἐν τῇ ἐσχάτῃ Τρῳάδι παρὰ τὰς ναῦς ἦν. Οἱ Τρῶες ἥττονες ἦσαν τῶν Ἑλλήνων. Ὡς Ὅμηρος λέγει, τῶν πρὸ Ἰλίου Ἀχαιῶν Ἀχιλλεὺς ϰάλλιστος ἦν, Θερσίτης δὲ τὸ εἶδος αἴσχιστος ϰαὶ ϰάϰιστος τὸ ἦϑος ἦν. Ἔλεγε γὰρ τὴν εἰς Ἑλλάδα ϰάϑοδον βελτίω εἶναι, ἢ τοὺς παρὰ Τροίαν ἀγῶνας. Ἀγαμέμνων μὲν ἦν πάντων ὑπέρτατος, ὅμως δὲ τῇ τοῦ Νέστορος βουλῇ ἀεὶ ἐπίστευεν· παλαιὸς γάρ ἐστι λόγος· γνώμη ϰρείττων ἐστὶν ἢ ῥώμη χειρῶν. Τὴν βουλὴν πρῶτος ϰαὶ ἄριστος ἦν Ὀδυσσεὺς· διὸ ϰαὶ ῞Ομηρος διϰαιότατα ὀνομάζει αὐτὸν πάντων τῶν ἡρώων ϕρονιμώτατον. Словарь: ἥρως, ωος ὁ – герой Πάρις, ιδος ὁ – Парис ἁρπαγή ἡ – похищение Ἑλένη ἡ – Елена ἔχθιστος 3 – враждебный γίγνομαι – делаться, случаться πᾶς, πᾶσα, πᾶν – весь, всякий πλεῖος 3 – полный (зд.: в полном составе) τότε – тогда συστρατεύω – идти в поход ἤ – как χρόνος ὁ – время Ἀσία ἡ – Азия ἥκω – приходить, ναύς, νεώς ἡ – корабль ἔσχατος 3 – последний Τρῳάς, άδος ἡ – Троада, область
παρά – возле, у (acc.) στρατόπεδον τό – лагерь Τρῶες – троянцы ἥττων 2 – более слабый Ὅμηρος ὁ – Гомер προ (gen.) – перед, у Ἴλιον τό – Илион, Троя Ἀχιλλεύς, έως ὁ – Ахилл καλός 3 – прекрасный Θερσίτης, ου ὁ – Терсит εἶδος, εος τό – вид, наружность αἰσχρός 3 – безобразный ἦθος, εος τό – нрав, обычай Ἑλλάς, άδος ἡ – Эллада κάθοδος ἡ – возвращение βελτίων 2 сравнит. от ἀγαθός ἀγών, ῶνος ὁ – сражение ὑπέρτατος 3 – верховный (вождь) ὅμως – однако, все-таки πιστεύω – верить, доверять λόγος ὁ – слово, суждение γνώμη ἡ – мысь, разум ϰρείττων сравнит. от ἀγαθός ῥώμη ἡ – сила χείρων 2 – сравнит. от.κακός πρῶτος 3 – первый Ὀδυσσεὺς – Одиссей διό (=διὰ ὅ) – поэтому ἄριστος – превосх. от ἀγαθός δίκαιος 3 – справедливый ϕρόνιμος 3 – разумный . 2. Ὀδυσσεὺς Ἀνδρείως μὲν Ὀδυσσεὺς ὁ Ἰθακήσιος ἐν τῷ πολέμῳ ἐμάχετο, σοφῶς δὲ ἐν ταῖς ἀγοραῖς συνεβούλευε τοῖς πολίταις. Θαυμάσιον ἔργον τῆς σοφίας αὐτοῦ ἦν ὁ ξύλινος ἵππος. Οὗτος δὲ ὁ ἵππος μεστὸς ἦν ὁπλιτῶν, καὶ οὗτοι, ὅτε τὸ θηρίον νύκτωρ ἦν ἐν τῇ Τροίᾳ, τοῦτο λάθρᾳ ἀνοίγουσι καὶ ἄρχονται ἀποκτείνειν τε καὶ κάειν. Μετὰ δὲ τὴν Τροίας ἀπώλειαν ὁ Ὀδυσσεὺς οὐδὲν ἄλλο ἤθελεν ἢ ἥκειν οἴκαδε· ἀλλ᾿ ἐν τῇ θαλάττῃ κακῶς ἔπραττεν. Παρῆν μὲν αὐτῷ ἀπὸ τῆς Τροίας ἐπανερχομένῳ ἡ Ἀθηνᾶ. Αὕτη γὰρ ἡ θεὰ τούτῳ τῷ δολερῷ ἀνθρώπῳ ἐχαρίζετο ἐκ τῆς ἀρχῆς τῆς τούτου τοῦ πολέμου. Ἀλλ᾿ ὠργίζετο αὐτῷ δεινῶς ὁ Ποσειδῶν διὰ τὸν υἱὸν Πολύφημον. Ἐπεὶ γὰρ οἱ Ἰθακήσιοι ἥκουσι πρὸς τὴν τῶν μονοφθάλμων νῆσον, Ὀδυσσεὺς τὸν τοῦ Πολυφήμου ὀφθαλμὸν δολερῶς ἐκκάει. Ἐν δὲ ἄλλαις νήσοις καλαὶ νύμφαι ἐβιότευον – ἐν ταύταις ἦσαν ἡ Κίρκη καὶ ἡ Καλυψώ, – καὶ ἔμενεν ὁ Ὀδυσσεὺς μακρὸν χρόνον παρ᾿ αὐταῖς. Ἀλλ᾿ ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ τὰ πλοῖα καὶ οἱ ἑταῖροι ὅλως διεφθείροντο. Ὀδυσσεὺς δὲ αὐτὸς καίπερ ἀγρίοις ἀνέμοις πληττόμενος εἰς τὴν Σχερίαν σῴζεται καὶ φίλως ξενίζεται ὑπὸ τῶν ἐνοίκων. Οἱ δὲ αὐτοὶ τάχα εἰς τὴν Ἰθάκην αὐτὸν ἄγουσιν. Словарь:
ἀνδρείως – мужественно Ἰθακήσιος – житель Итаки πόλεμος ὁ – война μάχομαι – сражаться ἀγορά – народное собрание θαυμάσιος 3 – удивительный ξύλινος, η, ον – деревянный ἵππος, ου ὁ – конь μεστός 3 – наполненный ὅτε – когда θηρίον τό – зверь λάθρᾳ – тайно ἀνοίγνυμι – открывать ἄρχω (gen.) med. – начинать ἀποκτείνω – убивать καίω, κάω – жечь ἀπόλλυμι – губить, med. гибнуть ἐθέλω – хотеть ἥκω – приходить οἴκαδε – домой ἐκκάω – выжигать κακῶς πράττω – все плохо πάρειεἶναι – присутствовать ἐπανέρχομαι – возвращаться δολερός, ά, όν – хитрый χαρίζομαι – делать приятное ὀργίζομαι – гневаться δεινός 3 – страшный Ποσειδῶν – Посейдон υἱός, ού, έος – ὁ сын Πολυφήμος – Полифем μονόϕθαλμος 2 – одноглазый νῆσος ἡ – остров ὀφθαλμός, οῦ ὁ – глаз νύμφη, ης ἡ – нимфа μένω – оставаться πλοῖον τό – судно, корабль ἑταῖρος ὁ – товарищ, друг ὅλος 3 – целый, весь διαϕθείρω – губить, портить καίπερ – хотя ἄγριος(ᾱ, ον) – дикий πλήττω (σσω) – ударять, бить σώζω (σῴζω) – спасать ξενίζω – угощать ἔνοικος, ου ὁ – житель τάχα – быстро, скоро Прочтите текст и, пользуясь словарем, самостоятельно переведите его, обращая внимание на формы числительных:
3. Περὶ τῆς Ἀλεξάνδρου ϰαὶ Δαρείου δυνάμεως Ἐν τῷ Ἀλεξάνδρου, τοῦ Φιλίππου, στρατεύματι ἦσαν, ὡς Ἀῤῥιανὸς λέγει, οὐ πολλῷ πλείους τρισμυρίων ὁπλιτῶν ϰαὶ γυμνητῶν ϰαὶ τοξοτῶν, ἱππεῖς δ' εἰς πενταϰισχιλίους. Ἐν δὲ τῇ ἐν Γρανίϰῳ ποταμῷ μάχῃ Περσῶν ἱππεῖς μὲν ἦσαν εἰς δισμυρίους ξένοι δὲ ϰαὶ πεζοὶ οὐ πολλῷ μείονες. Ἐν δὲ τῇ ἐν Ἰσσῷ μάχῃ ὁ Ἀῤῥιανὸς λέγει πᾶσαν τὴν Δαρείου στρατιὰν μάλιστα εἰς ἑξήϰοντα μυριάδας εἶναι. Ἐν δὲ τῇ ἐν Ἀρβήλοις μάχῃ εἰς τετραϰισμυρίους ἱππέας ϰαὶ διαϰόσια ἅρματα δρεπανηϕόρα ϰαὶ πολλὰς μυριάδας πεζῶν βαρβάρων τε ϰαὶ Ἑλληνιϰῶ· μισϑοϕόρων εἶναι λέγουσιν. Πᾶσα δὲ ἡ Ἀλεξάνδρου στρατιὰ εἶχεν εἰς ἑπταϰισχιλίους ἱππέας πεζοὺς δὲ εἰς τέτταρας μυριάδας. 4. Из Нового Завета
Ἤν δὲ καὶ ἐπιγραφὴ ἐπ᾿ αὐτῷ· ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων οὗτος. (Лк. 23, 38) …Καὶ αὐτοὶ λαοὶ αὐτοῦ ἔσονται, καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς μετ᾿ αὐτῶν ἔσται. (Откр. 21, 3) Τὸ αὐτὸ φρονεῖν ἐν ἀλλήλοις κατὰ Χριστὸν Ἰησοῦν.
Словарь:
|