Лекция №14-15 ХІХ ғ. бірінші жартысындағы Ресейлік саяси-әкімшілік жүйесінің Қазақстанға енгізілуі.
Негізгі ұғымдар: Орынбор қазақтары жарғысы (устав), округ, болыс, шекаралық комиссия, әкімшілік-территориялық басқару жүйесі, дистанциялық жүйе, приказдар, казак, казачество. Жоспар: 1.Орта және Кіші жүзде хандық биліктің жойылуы. 2.1824 ж.Орынбор қазақтары жөніңдегі жарғы. 3.ХІХ ғ. ортасында Қазақстандағы казак әскерилері. 4.Жаңа әкімшілік –территориялық жүйе құрылымы. Мақсаты: Ресейдіңқазақ даласындағы билігінің беки түскенін көрсету. Әкімшілік басқарудағы өзгерістердің отарлық сипатын ашу. Казак әскерлерінің қазақ даласындағы Ресей қол шоқпары екенінің негізін дәлелдеп беру. Мазмұны: 1. Ресейдің Қазақстандағы ықпалының беки түсуі. Қазақ жерлерінің Ресейге қосылу процесінің кеңеюі. Қазақстандағы хандық биліктің дағдарысқа ұшырау себептері. 2.1824 ж. “Орынбор қырғыздары туралы Жарғы” және кіші жүзде хандық биліктің жойылуы. Сот ісіндегі өзгерістер. Реформалардың әлеуметтік-экономикалық және саяси салдары.3. Орта және Кіші жүзде хандық биліктің жойылуы. Орта жүзде сыртқа округтар мен округтік приказдардың ашылуы. Дистанциялық жүйенің Кіші жүзде енгізілуі және жүзді дистанцияларға бөлу. Бекіту сұрақтары: 1.Орта және Кіші жүзде хандық биліктің жойылуы неден көрінді? 2.1824 ж.Орынбор қазақтары жөніңдегі жарғының түпкі саяси мәні не? 3.Жаңа әкімшілік –территориялық жүйе құрылымы бойынша қазақ даласы қандай әкімшілік аймақтарға бөлінді? Әдебиеттер: Н-14,4,7,9.Қ- 9,15,18.24,27,32,33,38,42,45. Лекция №16-17 Қазақ халқының Орта Азия хандарының езгісі мен патша үкіметінің отарлық саясатына қарсы азаттық күресі (ХІХғ.20-40 жж.) Негізгі ұғымдар: Қоқан билеушілері, халық көтерілісі, ұлт-азаттық қозғалыс, сұлтандар басқарған көтеріліс, ұрпақтар сабақтасығы,патша реформасы. Жоспар: 1.Қаратай мен Арынғазы сұлтандардың (1812-1821 жж.) және Жоламан Тіленшіұлының (1822-1824 жж.) ұлт-азаттығы жолындағы қозғалыстары. 2.Ұлы жүз қазақтарының Қоқан билеушілеріне қарсы көтрілісі (1821 ж.) 3.Патша реформасына қарсы Орта жүзден Қасым төре жақтастары және Сұлтан Саржан Қасымұлы басқарған көтеріліс. 4.Бөкей Ордасындағы халық көтерілісі.(1836-1837 жж.) 5.Кенесары Қасымұлы басқарған көтеріліс (1837-1847 жж.)
Мақсаты:Ғасырларға созылған қазақ халқының ұлт-азаттық көтерілісінің тарихи маңызымен сабақтастығын дәлелдеу. Мазмұны: 1.Қаратай мен Арынғазы сұлтандардың (1812-1821 жж.) ұлт-азаттығы жолындағы қозғалыстары. Арынғазы сұлтанның Калуга жерінежераударылуы. Патша үкіметінің Тұзтөбеге иелік ету және Жоламан Тіленшіұлының (1822-1824 жж.) ұлт-азаттығы жолындағы қозғалыстары.2.Ұлы жүз қазақтарының Қоқан билеушілеріне қарсы азаттық көтрілісі (1821 ж.) 3.Патша реформасына қарсы Орта жүзден Қасым төре жақтастары және Сұлтан Саржан Қасымұлы басқарған көтеріліс. Сұлтан Саржан Қасымұлының тағдыры.4.Бөкей Ордасындағы халық көтерілісі оның себептері қорытындылары.(1836-1837 жж.) 5.Кенесары Қасымұлы басқарған көтеріліс (1837-1847 жж.) барысы көтерілістің қамтыған географиялық аймағы,жеңіліс табуының себебі. Бекіту сұрақтары: 1.Қаратай мен Арынғазы сұлтандардың және Жоламан Тіленшіұлының қозғалыстары немен аяқалды? 2.Ұлы жүз қазақтарының Қоқан билеушілеріне қарсы көтрілісі қай жылы болды? 3.Патша реформасына қарсы Орта жүзден Қасым төре жақтастары және сұлтан Саржан Қасымұлы басқарған көтеріліс қай жерлерді қамтыды? 4.Бөкей Ордасындағы халық көтерілісі немен аяқталды? 5.Кенесары Қасымұлы басқарған көтеріліс неше жылға созылды? Әдебиеттер: Н-14,4,7,9.Қ- 9,15,18.24,27,32,33,38,42,45. Лекция №18-19 Қазақ жерлерінің Ресейдің құрамына қосылуының аяқталуы. Негізгі ұғымдар:Перовский жорығы (1839-1940), Ағылшындық «Азиаттық саясат», «Жалғыз ағаш шайқасы», А. Бутковтың Арал саясаты. Жоспар: 1. Іле аймағын отарлау. 2.Ұлы жүз қазақтарының Ресейге таралуы. 3. Перовскийдің жорығы. 4.Қоқан хандығының жойылуы. Хиуаның тізе бүгуі. 5.Арал бойы қазақтарының Хиуалықтар мен Ресей басқыншыларына қарсы күресі. Мақсаты:Оңтүстік Қазақстан бағытындағы ресей мен ағылшын сыртқы саяси мүдделерінің тоғысуын ашуы. Соның нәтижесінде Ресейдің Қазақстанның оңтүстігін отарлауды тездетуге итермелеген жағдайды дәлелдермен талдап көрсету. Мазмұны: 1. Ұлы жүз қазақтарының Ресейге тартылуы мен Ұлы жүз сұлтаны Сүйік Абылайхан ұлының Ресей билігін қабылдауы I Александрдың Ұлы жүз қазақтарының Ресейдің қол астына өткендігі жөнінде грамотасы. 2. Іле аймағын отарлау. Патша өкіметінің әскерлерінің Қоқан және Бұхара хандықтарына қарсы жаулап алу жорықтары. 3. Перовскийдің жорығы. Шымкент және Сайрамды алуы.4. Қоқан хандығының жойылуы және Түркістан генерал-губернаторлығының құрылуы. Хиуаның тізе бүгуі. Жетісу және Оңтүстік Қазақстанның Ресей құрамына енуі.5. XIX ғ. 50 жылдарындағы қазақ шаруаларының азаттық күресі. Жанқожа Нұрмұхамедұлы, Есет Көтібарұлы бастаған көтерілістері. Бекіту сұрақтары: 1.Ұлы жүз қазақтары Ресейге қай жылы қосылды? 2. Перовскийдің жорығы немен аяқталды? 3. Арал бойы қазақтарына жүргізілген Қоқан хандығының жорықтары немен аяқталды? 4.Арал бойы қазақтарының Хиуалықтар мен Ресей басқыншыларына қарсы күресі қай жылы басталды? Әдебиеттер: Н-14,4,7,9.Қ- 9,15,18.24,27,32,33,38,42,45.
|
