Практычны модуль № 1.

І. Тэарэтычная частка

1. Папярэднікі сучаснай стылістыкі – антычныя тэорыі мовы і стылю, антычныя, расійскія, беларускія і заходнееўрапейскія рыторыкі. Гісторыя стылістычных вучэнняў.

2. Змест і задачы стылістыкі. Функцыянаванне моўных і маўленчых сродкаў як галоўны аспект вывучэння стылістыкі. Паняцце аб стылістыцы мовы, стылістыцы маўлення і стылістыцы мастацкай літаратуры.

3. Сучасны стан стылістыкі як навукі. Найважнейшыя напрамкі ў сучасным мовазнаўстве і стылістыцы. Камунікатыўны аспект вывучэння мовы СМІ. Прагматычны аспект вывучэння мовы СМІ. Размежаванне мовы і маўлення. Структура і класіфікацыя маўленчых актаў. Віды выказванняў, іх інтэрпрэтацыя.Сацыяльныя і сацыяльна-псіхалагічныя функцыі маўленчых зносін пры дапамозе СМІ.

4. Сацыялінгвістычны аспект вывучэння мовы СМІ. Сацыяльная дыферэнцыяцыя мовы. Мова і культура. Мова і палітыка. Мова і ўлада. Праблемы моўнай палітыкі.

5. Стылістыка як навуковая і прыкладная дысцыпліна, якая вывучае: а) функцыянаванне слоў, словазлучэнняў, сказаў, абзацаў, празаічных строф (складаных сінтаксічных цэлых) і цэлых завершаных тэкстаў; б) функцыянальныя стылі, якія складаюць стылістычную структуру літаратурнай мовы; в) маўленне як увасабленне мовы, яго структура, тыпы і віды, маўленчыя адзінкі і жанравыя формы; г) ацэньвае моўныя варыянты; д) вызначае найбольш мэтазгоднае выкарыстанне сродкаў мовы ў адпаведнасці са зместам тэксту, яго жанрам і прызначэннем.

6. Стылістыка і сумежныя дысцыпліны: сучасная беларуская і руская мовы, функцыянальная стылістыка, лінгвістыка тэксту, літаратурнае рэдагаванне.

7. Паняцце нормы як адно з найважнейшых у стылістыцы маўлення. Абавязковасць моўных нормаў. Норма моўная і функцыянальна-стылёвая. Варыятыўнасць нормы. Парушэнне нормы як стылістычная памылка і свядомае адхіленне ад нормы як стылістычны прыём.

8. Роля стылістыкі ў павышэнні моўнай культуры журналістаў, у выхаванні моўнага густу грамадства, ва ўмацаванні маўленчых нормаў.

Слоўнічак: камунікатыўная задача; камунікатыўная роля; матыў зносін;маўленчая камунікацыя; маўленчая сітуацыя; маўленне; сацыяльная роля; сацыяльная сфера; мэта выказвання, мэта зносін.

ІІ. Развіццёвая частка

1. Пабудуйце схему:

Віды маўленчай дзейнасці

2. Дапоўніце табліцу:

3. Якое месца ў маўленчай сітуацыі маюць унутраныя абставіны? Паразважайце, карыстаючыся табліцай. Што, на ваш погляд, можна назваць знешнімі абставінамі?

3. Прааналізуйце табліцу “Маўленчая сітуацыя”. Прывядзіце прыклад маўленчай сітуацыі з улікам усіх пазіцый.

4. Пісьмова патлумачце, як вы разумееце характар фактараў:

ІІІ. Практычная частка

1. Расшыфруйце скарачэнні, якія прымяняюцца ў лексікаграфічных крыніцах: абл., ав., агульн., адз., анат., архіт., астр., афіц., бат., біял., буд., бухг., ваен., вет., выкл., выс./высок.,гандл., геад., геал., геагр., гідр., гіст., гл., горн., грам., жыв., заал., займ., зб./збор., зневаж., канц., карт., кніжн., крав., кул., ласк., лаянк, лес, лінгв., літ., лог., мар., мат., мед., метэар., мін., міф., мн., муз., нар.-паэт., неадабр., нескл., пагардл., палігр., паліт., паляўн., памянш., памянш.-ласк., паэт., пед., перан., прастам., прыназ., пчал, радыё, разм., рыб., рэл., с.-г., сад., спарт., спец., стал., тэатр., тэкст., тэх., уст., фальк., фам., фарм., фіз., фізіял., філас., фін., фота, хім., царк., цясл., часц., чыг., шав., шахм., школ., эк., эл., этн., юр.

2. Падбярыце з якога-небудзь шырока вядомага твора тэкст маўлення каго-небудзь з персанажаў. Прымяніце да яго вядомую схему: Хто гаворыць? Каму? Пры якіх абставінах? Што гаворыць? З якой мэтай? Як выражае думку? Які вынік? На кожны пункт схемы можа быць дадзены лаканічны адказ ці адказ у выглядзе тэзісаў. Павінен атрымацца звязны тэкст. Паспрабуйце даць загаловак.

3. Прымяніце вышэй апісаную схему да 2-3 сітуацый з Вашага жыцця; напішыце тэзісы так, каб яны былі зразумелы вашаму чытачу.

4. Стварыце не менш за 5 маўленчых сітуацый, звязаных з Вашай прафесіяй, апішыце іх.