КПЕ КАН ТАМЫРЛАРЫНЫҢ ТРОМБОЭМБОЛИЯСЫ

Бұ л ө те ауыр жә не қ ауіпті науқ ас, ә ртү рлі операциядан соң 0, 3-3, 3%-ке дейін, ал аутопсия жасалғ ан ө лгендердің арасында 0, 4% кездеседі. Ө те ауыр жарақ аттан соң жә не қ артайғ ан адамдарғ а операция жасағ анда жиі пайда болуы мү мкін. Ауру кө бінесе қ ысқ ы айларда байқ алады. Оғ ан себеп витаминдер жетіспеуі жә не қ ыста адамдардың аз қ озғ алуы болады.

Ө кпе тромбэмболиясының 85—95% тө менгі қ уыс кө к тамыр жү йесінің тромбозымен байланысты аяқ, жамбас қ ан тамырлары аурулары дамиды. Ә сіресе осындай ауруы бар адамдарғ а операция жасалғ аннан пайда болуы мү мкін.

Ө кпе тромбоэмболиясының келесі тү рлерін бө леді:

1. Ө кпенің ең жің ішке қ ан тамырларының тромбоэмболиясы. Одан адам ө лмейді.

2. Ө кпенің бө лімшек, не бө лшек сегменттік қ ан тамырларының тромбоэмболиясы. Науқ астың 6% дейінгісін ө лімте ұ шыратады.

3. Ө кпенің басты артериялық қ ан тамыры тромбоэмболиясы 60—75%—ке дейін ө лімге ә келіп соғ ады.

Уакытына карай науқ астың 4 тү рін бө леді.

1. Ө те жедел 10 -15 минут шамасында жү рек тоқ тап, науқ асты ө лімге ә кеп соғ ады.

2. Аз -қ ысқ а уақ ытта алғ ашқ ы бір-екі кү н ішінде ө лімге соғ атын тү рі.

3. Аздап, мысқ ылдап басталып едә уір уақ ытқ а созылатын тү рі.

4. Созылмалы тү рі кө пке созылады, жә не оның қ ашан басталғ аны анық емес, жалпы ө кпе мен жү рек ауруларына ұ қ сас.

Клиникалық ағ ымына қ арай аурудың 3 тү рін бө леді:

а) Дене қ ан тамырларының тромбозы кө рінісінен басталатын тү рі (41%).

б) Қ ан тамырлары тромбозының кө ріністері ө кпе тромбэмболиясынан соң анық талатын тү рі " шешіккен аяқ " - аяқ тың ауыруы кеш байқ алады (43%).

в) Аяқ қ ан тамырлары ө кпе тромбоэмболиясына себеп бола тұ ра ө зі анық кө рінбейтін тү рі " ү нсіз аяқ " (16%).

Ө кпенің тромбоэмболиясының белгілері мен кө ріністері тромбозғ а ұ шырағ ан қ ан тамырларының тү ріне, орнына байланысты. Ө кпенің тромбоэмболиясы ә йелдерде жә не қ арт адамдарда жиі кездеседі.

Ауру тыныс алудың бұ зылуынан, кеудеде қ атты шаншудан, бет пішіні бұ зылып кө геруінен, жө телден, қ ан аралас қ ақ ырық шығ уынан басталады.

Ө кпе тромбоэмболиясы белгілерін келесі синдромдарғ а бө лген жө н:

1. Ө кпе мен кеуденің кө к етімен байланысты синдромдар - ентігу, дене кө геруі, кеуде шаншуы, жө телу.

2. Жү рекке байланысты синдром. Тө стің астының шаншуы, тамыр соғ уының жиіленіп нашарлануы, кан қ ысымы тө мендеуі, коллапс.

3. Миғ а байланыстысиндром. Естен тану, аяқ -қ ол қ озғ алмау, сезімін жоғ алту, дене тырысуы.

4. Бү йрекке байланысты синдром - зә р азаяды, не толық жоғ алады (олигурия, анурия).

5. Ішке байланысты синдром - бауырда қ ан айналысы нашарлауына байланысты ол ісініп, сыртқ ы Глиссон қ апшығ ының созылуыанан іш қ атты ауырады, қ ан қ ысымы жоғ арылайды.

Кеудені рентгенмен тексергенде ө кпенің тамырында қ анның ұ йығ аны кө рінеді, кө к ет жоғ ары кө теріліп оның қ озғ алысы нашарланғ андығ ы. ЭКГ-да жү ректің оң бө лігінің жұ мысының нашарланғ андығ ы анық талады.

Диагнозды анық тау ү шін рентгенопульмонография, перфузиялы сканография, ангиопулъмонография пайдаланылады.