Жұмыскерлер санын анықтау негізгі жұмыскерлерге қажеттілікті анықтаудан басталады (НЖС)

НЖС = ӨБЖЕС / F *НОК

Мұндағы: НЖС - негізгі жұмыскер саны;

ӨБЖЕС - өндірістік бағдарламаның жоспарлы еңбек сыйымдылығы, (норма-сағат);

F – 1 жұмыс сағатының тиімді уақыт қоры;

НОК – жоспарланған норманы орындау коэффициенті.

Пештерге, агрегаттарға, құрылғыларға қызмет көрсететін және т.б. технологиялық үдерістерді бақылайтын негізгі жұмыскерлер саны:

НЖС = n * Снор * c * Ужосп / Ун

Мұндағы: n – жұмыс істейтін агрегаттар саны;

Снор – сменада бір агрегатқа қызмет етуге қажетті жұмыскерлер саны;

с – бір тәулікте смена саны;

Ужосп, Ун – агрегаттың бір тәуліктегі нақты, жоспарлы жұмыс уақыты.

Қосалқы жұмыскерлер санын (ҚЖС)жұмысының еңбек сыйымдылығы бойынша есептеуге болады (негізгі жұмыскерлердің формуласы сияқты) немесе

А) қызмет көрсету нормасы бойынша есептеуге болады.

ҚЖС = n * c * Ктқ / Нқ

Мұндағы: n – қызмет көрсету объектісінің саны;

Ксс – тізімдік құрамның коэффициенті

Нқ – бір жұмыскердің қызмет ету нормасы

б) жұмыс орны бойынша:

ҚЖС = Nжо * C * Ктқ

Мұндағы: Nжо – жұмыс орнының саны.

Мамандар мен техникалық орындаушылар саны ортасалалық деректер немесе кәсіпорын дайындаған норматив бойынша анықталады. Олар жұмыс түрлері және лауазымы бойынша ерекшеленуі керек.

Бастықтар саны кәсіпорынның мөлшері, оның салалық ерекшеліктерімен, басқарушылық нормаларымен анықталады.

 

 

Еңбекті мөлшерлеужәне еңбек өнімділігі

 

Еңбекті мөлшерлеу – нақты өндіріс жағдайларында нақты жұмысты не операцияны орындауға максималды жіберілетін уақыт саны немесе уақыт бірлігінде дайындалатын өнімнің минималды рұқсат етілетін саны.

Кәсіпорында еңбекті мөлшерлеу – еңбекті және еңбек ақыны дұрыс ұйымдастырудың негізі.

Мөлшерлеудің тәжірибелі-статистикалық және аналитикалық әдістері бар. Ең прогрессивтісі аналитикалық, өйткені ол мөлшерді құруға ғылыми тәсілдемені ұсынады, ал тәжірибелі-статистикалық әдіс өткен кезеңде кәсіпорында болған жағдайларды бекітеді немесе тәжірибені мөлшерлеуішке жауапкершілікті артады. Аналитикалық әдіс хрономерражды, жұмыс күнінің суретін, жұмыс уақытын жоғалтудың себептерін кеңінен қолданады.

Бұлардың барлығы жұмыстың мөлшерін анықтауға мүмкіндік береді – бір жұмыскер немесе жұмыскерлер тобы шығаратын бір өнім бірлігіне немесе бір өнімге немесе операцияға жұмысалған уақыт шығынын анықтауға мүмкіндік береді. Уақыт мөлшері адам-сағат немесе адам-минутта бекітіледі.

Қолмен, машиналы қолмен және машиналы жұмыстың бір өнім бірлігінің уақыт мөлшерінің құрамына келесі шығындар элементтері кіреді:

tм = tн + tқ + tқе + tд.қ.+ tдем + tүу

мұндағы:

tн – негізгі уақыт,

tқ – қосалқы уақыт,

tқе – жұмыс орнына қызмет ету уақыты,

tд.қ. – дайындық-қорытынды жұмысының уақыты,

tдем – демалыс және жеке қажеттілік уақыты,

Tүу – технологиямен және өндірісті ұйымдастырумен қарастырылған жойылмайтын үзілістер уақыты.

tоу = tн + tқ

мұндағы: