Нім шығаруды өсіру ақауға немесе өнім сапасының төмендеуне әкеледі

Кесімді еңбек ақының келсі жүйелері бар:

- тік кесімді (қарапайым кесімді) бір өнім данасының бағасы бойынша еңбек ақы төленеді;

- кесімді-сыйақылы тік кесімді бағасына сапалық көрсеткіштері үшін сыйақымен толықтырылады;

- жанама-кесімді еңбек ақы кесімші-жұмыскер атқаратын, еңбек қорытындысына тікелей байланыста болады;

- аккорты-кесімді баға жұмыс көлеміне бекітіледі;

Кесімді-прогрессивті жұмыскер еңбегі тік кесімді баға бойынша жоспарды орындау шегінде төленеді, ал жоспардан астам орындаса көтерме баға бойынша төленеді.

Мерзімдік еңбек ақының екі жүйесі бар:

- қарапайым мерзімдік - еңбек ақы жұмыс істеген уақытына байланысты болады;

Мерзімді-сыйақылы – уақыт санының төлеміне сапалық көрсеткіштерге қол жеткізгені үшін сыйақы қосылады.

Бастықтар, мамандар және техникалық орындаушылар үшін лауазымдық айлық жүйесі қолданылады. Лауазымдық айлық дегеніміз - лауазымына байланысты еңбек ақының абсолютті мөлшері. Ол минималды және максималды мағынаның анықталған диапазонын көрсетуі мүмкін.

в) дамыған елдерде еңбекті ынталандыру.

Еңбек ақыны мемлекеттік реттеудің жүйесі болып минималды еңбек ақы табылады. Мысалы, Францияда, тұтыну бағасының ұлттық индексі, алдындағы минималды еңбек ақының деңгейі бекітілгендегі индекспен салыстырғанда 2% деңгейіне жетсе онда минималды сағаттық төлем автоматты түрде өседі.

Әдетте, батыс елдерінде жалақы жұмыскердің мамандық деңгейіне және жекеше еңбек қорытындыларымен байланысты ауыспалы бөлігіне байланысты екі бөлікке бөлінеді:

Тұрақты, кепілденген, ол жұмысшылардың біліктілік деңгейіне байланысты болады.

Айнымалы, еңбектің жеке нәтижелеріне байланысты болады.

Дамыған елдерде еңбекті ынталандыру жүйесінде төлем ведомосттерінде тура көрсетілмейтін, бірақ табыс мөлшеріне әсер ететін әртүрлі жанама төлемдер мен жеңілдіктер ерекше орын алады.

Олар үш топқа бөлінеді.

1. Қаржылық қатысудың әр-түрлі формалары - кәсіпорынның табыстарында, акцияларын сатып алуда және кейінге қалдырылған төлемдер түрінде көрсетіледі. Төлемдер жыл аяғында, немесе одан да көп уақыт өткен соң төленеді. Олар толығымен немесе ішінара салық төлеуден, сонымен қатар әртүрлі әлеуметтік қамсыздандыру қорларына төлемдерден босатылады.

2. Жеке және ұжымдық негізде жұмысшыларға тура ұсынылатын төлемдер мен жеңілдіктер. Оларға қызметтік пәтер, автокөлік беру, уақытша немесе тұрақты еңбек қабілеттілігін жоғалтуы бойынша төлем ақылар жатады.

3. Ұзақ мерзімдік сипаттағы материалдық ынталандырулар - персоналдық есеп шоттарындағы жинақтарын қаржыландыру, зейнетақысына қосымша төлем беру, өмірін сақтандыру, уақытша немесе тұрақты еңбек қабілеттілігін жоғалтуы бойынша төлем ақылар төлеу және т. б.

Бұндай жүйе келесі талаптарды қанағаттандыру керек:

- бастысы пайдада көрініс табатын, жігерлікке емес, қорытындыға төлеу керек;

- төлем, менеджер бәсекелес фирмаға кетіп қалмайтындай болу керек. Ол үшін оған есептелген төлем ақылар, егер ол осы компанияда жұмыс істейтін болса, бонус ретінде болашаққа қалдырылады;