Орман қоры жерлерінің құқықтық жағдайы. Мемлекеттік орман қоры жерлері мен жекеше орман қоры жерлері.

Орманды, сондай-ақ ағаш өспеген, бiрақ орман шаруашылығының қажеттерiне берiлген жер учаскелерi орман қорының жерi деп танылады. Орман қорының жерi мемлекеттiк және жекеше орман қоры жерiнен тұрады. Табиғи өскен орманы бар және мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен отырғызылған жасанды орманы бар жер, сондай-ақ орман шаруашылығын жүргiзетiн мемлекеттiк ұйымдарға тұрақты жер пайдалануға берiлген ормансыз жер мемлекеттiк орман қорының жерiне жатады. Мемлекеттiк орман қорына: 1) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлерiндегi (орманды және ағаш өспеген алқаптарды қоса алғанда) табиғи және қолдан өсiрiлген ормандар; 2) табиғи және қолдан өсiрiлген ормандар, сондай-ақ мемлекеттiк орман қоры жерлерiндегi орман шаруашылығының қажеттерi үшiн берiлген, орман өсiмдiктерi өспеген жер учаскелерi; 3) халықаралық және республикалық маңызы бар ортақ пайдаланудағы темiр жолдар мен автомобиль жолдарының, каналдардың, магистральды құбырлардың және басқа желiлiк құрылыстардың белдеулерiндегi енi он метр және одан көбiрек, алаңы 0,05 гектардан астам қорғаныштық екпелерi жатады. Жекеше орман қорына ҚР/ң жер туралы заңға сәйкес орман өсiру үшiн нысаналы мақсатта жеке және мемлекеттiк емес заңды тұлғаларға жеке меншiкке немесе ұзақ мерзiмдi жер пайдалануға берiлген жерлерде, солардың қаражаты есебiнен жасалған, енi он метр және одан көбiрек, алаңы 0,05 гектардан астам қолдан өсiрiлген ормандар, агроорман-мелиорациялық екпелер, арнайы мақсаттағы плантациялық екпелер және бюджет қаражаты есебінен отырғызылған агроорманмелиорациялық екпелер жатады. Орман қорына мыналар кірмейді: 1) мем/к орман қорының жерiнен тыс орналасқан жекелеген ағаштар және көлемi 0,05 гектардан кем шоқ ағаштар, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердегi бұта өсiмдiктер; 2) қала ормандары мен орманды саябақтарды қоспағанда, елдi мекендер шекарасы шегiндегi жасыл желектер; 3) үй маңындағы, саяжайлар мен бау-бақша учаскелерiндегi ағаштар мен бұталар кiрмейдi.

Жер құқығының түсінігі. Оның пәні, жүйесі мен әдістерінің түрлері. Диспозитивтік және императивтік әдістерінің түсінігі.

Жер құқығы д\з - жерге меншік құқығы,жерді табиғи ресурс ретінде пайдалану, оны басқару мен қорғау қатынастарын реттеуге бағытталған құқықтық нормалардың жыйынтығы. Жер құқық қатынастары д\з жерге меншік құқығы ж\е өзге де құқықтарды жүзеге асыра отырып, жер ресурстарын басқаруға жекелеген субъектілерге жер учаскелерін бөліп беруге байланысты жерді пайдалану мен қорғау жөніндегі құқықтық қатынастар.

Құқықтың және жер құқығының жалпы теориясына сәйкес жер құқығының пәні болып - объектісі жер болып табылатын ерікті қоғамдық жер қатынастары табылады.

Дәлірек айтқанда, жер құқығының пәні – жерге меншік құқығын орнықтыруға, жерді басқаруға, пайдалануға және қорғауға б\ты пайда болатын, жер туралы заңнаманың нормаларымен реттелетін қатынастар б.т. ҚР-ң Жер кодексіне с\с жер қатынастарының объектісі д\з – ҚР-ң аумағының шегіндегі бүкіл жер, онда не орналасқаны және олардың жекелеген субъектілерге бекітіліп берілуінің құқытық негіздеріне қарамастан жекелеген жер учаскілері, сондай-ақ жер часкілері мен жер учаскілеріне құқықтар.

Жер қатынастарының субъектілері бірнеше түрге бөлінеді. Жер қатынастарының негізгі субъектісі – мемлекет. Келесі субъектісі – жер меншік иелері. ҚР-да жер меншік иесі – ҚР-ң азаматы, заңды тұлғалар эәне шет ел азаматтары болуы мүмкін. Және ерекше орын алатын субъектісі –Шет елдік мемлекеттер. Жер құқығында әдіс ретінде ҚР-ң жер заңдарының мақсаттары мен міндеттерін ескере отырып, реттелетін қоғамдық қатынастарға мемлекеттің құқықтық әсер етуінің экологиялық, императивтік және диспозитивтік тәсілдері қарастырылады. Жер құқығы әдістерінің түрлері: 1) диспозитивтік; 2) императивтік. Диспозитивті әдістердің түрлері: 1) ұсынушы - бұл жер құөығы қатынастары субъектілеріне баламалы жүріс-тұрыс мүмкіндіктерін беру, бұл кезде субъектіге өз мақсатына жнту үшін жүріс-тұрыс тәсілін таңдауға мүмкіндік беріледі; 2) санкциялаушы – жер құқығы қатынастарының субъектісіне өзінің жерге қатысты әрекеттерін уәкіьетті мемлекеттік органның рұқсатымен жүзеге асыру құқығын беріден көрініс табады.; 4) құқық беруші - жер құқығы қатынастарының субъектілеріне белгілі бір жағдайлар бойынша құқықтар мен бостандықтар беруден көрініс табады. Императивтік әдістің түрлері: 1) құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін орнықтырушы; 2) тыйым салушы - шекараларды, жер құқығы қатынастары қатысушыларының тиісті жүріс-тұрысын анықтау; 3) экологиялық әдіс. Осы экологиялық әдістің өзі жер-құқықтық және жер-экологиялық болып бөлінеді. Сонымен бірге оның құрамына бюджет және салық заңнамаларына сәйкес жерді қорғау мен пайдалануды экологиялвқ ынталандыру кіреді.