БИЛЕТ № 12

1Құтқару жұмыстары, арнайы жұмыстар, қосымша жұмыстар және барлау жұмыстарының сипаттамасы.

2Сәулелену дозасы туралы түсінік.

3Конвекция, инферсия және изотермия.

1.Барлау жҰмыстары шурф, штольня, канава, шахта қазу, ұңғыма бұрғылау арқылы кен орнындағы кен денелерінің шегін белгілеу, олардан сынама алып, анализ жасау арқылы жүзеге асырылады. Қазақстанда Барлау жұмыстарын арнайы құрылған аймақтық-өндірістік геол. іздеу және барлау экспедициялары мен партиялары, сондай-ақ кеніштер мен шахталардың геол. қызметтері жүргізеді.

2. Радиацияның организмге беретін энергия мөлшері сәулелену дозасы деп аталады

3. Конвенция - лат. Conventio - келісім) кез келген саладағы адамдардың мінез-құлқының және іс-әрекетінің, оның ішінде, жаһандық мәселелерді шешу барысында келісім бойынша қабылданған ережелер мен қағидалар; 2) келісім бойынша уағдаласушы жақтардың құқықтар мен міндеттемелерін айқындайтын құжат, мысалы, арнайы мәселе бойынша халықаралық келісім-кедендік конвенция, зияткерлік құқық туралы бүкіләлемдік конвенция және т.б.; 3) субъектілердің келісімі мен уағдаласуы негізінде ережелер, белгілер, символдар, тілдік және басқа да жүйелер енгізуді үйғаратын танымдық шара. Конвенцияны қабылдау мәселесі ғаламдану үшін аса жоғары мәнге ие. Конвенция - диалогтық және коммуникативтік сипаттағы таным мен әрекеттің тікелей нәтижесі. Мәдени-тарихи, әлеуметтік-психологиялық және коммуникацияның лингвистикалық аспектілерімен қатар, оларды жүзеге асыру үшін құрылған конвенциялар танымның әлеуметтік мәдени табиғатын көрсетеді; әртүрлі интерсубъективті, тұлғааралық, бұқаралық ресми және бейресми, ауызша және жазбаша байланыстар мен қатынастардың тұтас жүйесіне айналады. Конвенциялар саяси, ғылыми және өзге де қауымдастықтардың құндылықты бағдарларының өзгеруін, ұстанымдардың, зерттеу бағдарламаларының алмасуын, ақыр соңында әлеуметтік- тарихи қатынастарда және жалпы мәдениеттегі әзгерістерді сергек байқап, тізбектеп отырады. Конвенциялардың қабылдануы және оларды пайдалану - коммуникативті ұтымдылықтың негізгі нәтижелерінің бірі.

Изотермия — метеорологияда: 1) атмосфераның белгілі бір қабатындағы биіктікке байланысты ауа температурасының өзгермеуі; 2) белгілі бір атмосфералық процестердегі температураның (мыс., изотермиялық; кеңею кезіндегі) тұрақтылығы

БИЛЕТ

1. Өрттер – дегеніміз бақылаудан тыс жану үрдісі, оның салдарынан адам өміріне, жануарлар мен материалдық заттардың зардап шегуінде күмән жоқ.

Орман өрттері жану үдемелігіне байланысты әлсіз, орташа, және қатты болып бөлінеді, ал сипаттамасы бойынша жоғарғы және төменгі болып жіктеледі.

Дала өрттері ол ашық аймақтарда пайда болады. Олар көбінесе жаз мезгілдерінде болады. Ол 20-30 км/сағ жылдамдықта таралады

3. Төтенше жағдай кезіндегі халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша негізгі шараларға келісілер жатады: төтенше жағдайлардың сандарларының мүмкінділігін бағалау және болжау; сондай жағдайлардың пайда болу мүмкінділігін төмендетуіне және болдырмауына, сонымен қатар олардың сандарларың төмендетуіне бағытталған шараларды жасау. Одан басқа, халықты төтенше жағдай кезіндегі жасайтын іс-әрекеттерге оқып үйрету және оларды қорғаудың эффективті тәсілдерін жетілдіру өте манызды болып табылады.

Төтенше жағдайды жобалау – стихиялық апаттар қараудың нәтижесінде жасалынатын жағдайларды шамамен білудің және бағалаудың тәсілі болып табылады. Әр түрлі төтенше жағдай даму кезінде пайда болатын жағдайларды жобалау үшін математикалық тәсілдері қолданылады (математикалық модельдеу).

БИЛЕТ

2. Ластанылған территориясындағы радиациялық жағдайды бағалау үшін нұсқау (инструкция) және методикалық ережелер жетілдірілген. Пәтерлеудің жерлік тәсілдері сияқты, арнайы ұйымдармен және болімшелерімен жүргізілетін дистанциондық тәсілдері де (аэро-, автогамма-спектрометриясы, жүріс гамма-түсіру және т.б.) қолданылады.

Қоршаған ортаға АЭС-дан және басқа техногендік көздерінен радионуклидтердің түсуін бағалау және болжау дамыған елдерде кезектегі миграцияның сенімді модельдерін және бақыланатын территориясындағы радионуклидтердің шөгінділерін жетілдіруімен регионалды радиоэкологиялық бақылаудың жүйесін дәлелдеуі бойынша арнайы программалар өндіріледі және іске асырылады

БИЛЕТ

1. Зиянды заттар адам организміне тигізетін әсеріне байланысты МемСТ 12.1.007-76

тағайындалып,төмендегідей кластарға бөлінеді:

1. Төтенше қауіпті (сынап,қорғасын).

2. Жоғары қауіпті (күкірт қышқылы, хлор).

3. Қауіптілігі орташа (темекі,шай).

4. Қауіптілігі төмен (аммияк, ацетон).

Жұмыс орындарында ауаны қауіпті жағдайға келтіруге арналған шаралар арасындағы

маңыздысы ҚШШ(қауіпсіз шоғырлану шегі) деп аталады

2. Бiздiң елiмiзде бар АҚ бөлiмдерi жаппай зақымдау құралын қолданудан қорғауға, сондай-ақ ТЖ мен террористiк актiлердiң салдарын жоюға арналған. Сонымен қатар, техникалық базаның жеткiлiктi болмауына байланысты шет елдердегi iзгiлiк операцияларға олардың қатысуы мүмкiн емес. Әскери бөлiмдердiң, қорғаныс құрылыстары мен АҚ басқару пункттерiнiң техникасы мен жабдығы моральдық және физикалық тұрғыдан ескiрген. Мұнай өндiру объектiлерiнде және өнеркәсiптiң басқа да объектiлерiнде iрi ауқымдағы БЖ туындауының жоғары ықтималдығы бар елдiң батыс өңiрiнде АҚ-ның әскери бөлiмдерi жоқ.

3. Дозиметриялық бақылаудың құралдары екі тобына болінеді

1. дозаның қуатын сандық өлшеуге арналған дозиметрлер;

2. радиоактивті ластануды тез табу үшін қолданылатын радиометрлер немесе сәулеленудің индикаторлары.

ДРГЗ-04 дозиметрі энергетикалық 0,03-3,0 МэВ диапазонында гамма және рентгендік сәулеленуді өлшеу үшін қолданылады. Құралдардың шкаласы микрорентген/сек (мкР/с) градуирленген.

ДКС-0,4 дозиметрі энергетикалық 0,5-3,0 МэВ диапазонында гамма және бетта сәулеленуді өлшеу үшін қолданалады.

Өнеркәсіп халық үшін арналған тұрмыстық дозиметрлерді шығарады, мысалы «Мастер-1» тұрмыстық дозиметр, «Сосна» дозиметр- радиометрі.