ОЖЖ, ВЖЖ 4 страница

В. Гипофиздің артқы бөлігі

С. Қалқанша без

Д. Қалқансерік безі

+Е. Гипофиздің ортаңғы бөлігі

305. Меланотропин түзіледі:

А. Гипофиздің алдыңғы бөлігінде

В. Гипофиздің артқы бөлігінде

+С. Гипофиздің ортаңғы бөлігінде

Д. Қалқансерік безінде

Е. Тимуста

306. Инсулиннің негізгі әсері

А. глюкозаның жасуша мембраналарына өтімділігін төмендетіп, қандағы қант деңгейін жоғарлатады

+В.глюкозаның жасуша мембраналарына өтімділігін жоғарлатып, қандағы қант деңгейін төмендетеді

С. натрий алмасуын реттейді

Д. белоктың синтезделуін төмендетеді

Е. майдың ыдырауын күшейтеді

307. Гормонның қаситеіне жатпайды

А. жоғарғы биологиялық активтілік

+В. төменгі биологиялық активтілік

С. қашықтан әсер ету

Д. тез және қысқа уақытта әсер ету

Е. функциялық және құрылымдық әсер ету

308. Натрийдің ағзада жиналуын қамтамасыз ететін гормон:

А. соматотропты

В. адреналин

+С.альдостерон

Д. инсулин

Е. адренокортикотропты

309. Бүйрекүсті безінің милы қабатының гормондары:

А. глюкокортикоидтар

В. минералокортикоидтар

+С. адреналин, норадреналин

Д. троптық гормондар

Е. релизинг -факторы

310. Меланостатин

А. Секретин бөлінуін жоғарлатады

+Б. Интермедин бөлінуін тежейді

С. Мелатонин бөлінуін жоғарлатады

Д. Гистамин бөлінуін жоғарлатады

Е. Серотонин бөлінуін жоғарлатады

311. Эстроген түзіледі:

+А. жұмыртқада

В. қалқасерік безде

С. бұйрекүсті безінің қабығында

Д. аналық жұмыртқа мен аталық ұрық жолында

Е. сары денеде

312. Балалық және кәрілік шақтағы белсенді гормон:

А. Қалқанша без гормондары

В. Гипофиз гормондары

С. Эпифиз гормондары

+Д. бүйрекүсті безінің қыртыс қабатының жыныс гормондары

Е. қалқансерік безінің гормондары

313. Гормондарға тән жалпы қасиеттерінің бірі:

А. ұзақ әсер ету

В. тіндерде тұрып қалады

С. ағзада жиналуы

+Д. тек қана қызметіне емес, құрылымына да әсер етеді

Е. құрылымын өзгертпейді

314. Қай заттардың әсерінен АКТГ мөлшері көбейеді:

А. бүйрекүсті қабығында түзілетін либериннен

В. гипоталамуста түзілетін статиннен

С. қарынасты безінде түзілетін статиннен

+Д. гипоталамуста түзілетін либериннен

Е. глюкокортикоидттардан

315.Гормондарға тән жалпы қасиеттерінің бірі:

А. ұзақ әсер ету

+В.тез және қысқа уақытта әсер ету

С. ағзада жиналады

Д. тіндерде жиналады

Е. құрылысына әсер етпейді

316. Бүйрекүсті безінің қыртыс қабатында түзілмейтін гормон:

А. минералкортикоидтар

+В. адреналин және норадреналин

С. глюкокортикоидтар

Д. жыныстық стероидтар

Е. глюкокортикоидтар мен жыныстық стероидтар

317. Гормондардың жалпы қасиеттерінің бір түрі:

А. Ұзақ уақыт әсер етуі

В. Тіндерде сақталады

С. Фермент болып табылады

+Д. Ферменттік қасиет көрсетпейді

Е. Ағзада қор түрінде сақталады

318. Ішкі сөлініс бездерінің ерекшелігінің біреуі:

A. Сыртқы секреция бездерінің көлемінен айырмашылығы жоқ

В. Қан тамырларымен нашар жабдықталған

+ С. Жақсы жүйкелендірілген

Д. Түтіктері бар

Е. Нашар жүйкелендірілген

319. Ішкі сөлініс бездерінің жалпы қасиетінің бірі:

+А. Көлемі өте кіші

В. Сыртқы сөлініс бездерінен көлемі жағынан айырмашылығы жоқ

С.Қан тамырларымен нашар жабдықталған

Д.Сөл бөлетін түтіктері бар

Е.Нашар иннервацияланған

320. Гипофиз орналасқан:

А.орталық мида

В.сопақша мида

С.аралық мида

+С.түрік ершігінде

Д.қабықасты ядросында

 

321. Ішкі және сыртқы секрециялық қабілеттілігі бар безді көрсетіңіз:

А.Қалқанша без

В.Гипофиз

С.Бүйрекүсті безі

Д.Эпифиз

+Е.Ұйқы безі

322. Бала кезінде гипофиздің соматотроптық гормонының гиперфункциясынан туындайды:

А.базедов ауруы

В.аддисон ауруы

+С.гигантизм

Д.эндемиялық зоб

Е.акромегалия

323. Аденогипофизбен гипоталамустың байланысы жол:

А.супраоптикалық ядроның аксондары арқылы

В.паравентрикулярлық ядроның аксондары арқылы

+С.нейро-гуморальдік байланыс

Д.лимфа жүйесі арқылы

Е.ликвор жүйесі арқылы

324. Гормондардың жалпы қасиеттерінің бірі:

+А. жоғары биологиялық белсенділігі

В. ұзақ уақыт әсер етуі

С. ағзада жинақталып қалуы

Д. тіндерде топтасуы

Е. құрылысының өзгермеуі

325. Гипоталамустың либириндері әсер етеді:

А. бүйрек үсті безіне

В. қалқанша безіне

+С. аденогипофизге

Д. нейрогипофизге

Е. эпифизге

326. Ішкі секреция бездері ерекшеліктеріне тән емес

А.өзектері болмайды

В.сөлін қанға бөледі

С.мөлшері кішкентай

Д.қан тамырларымен жақсы қамтамасыздандырылған.

+Е.өзектері болады

327. Статиндер мен либериндер:

А.ішек –қарын құрылысында бөлінеді

+В.троптық гормондардың бөлінуіне әсер етеді

С.эффекторлық гормонның синтезін өзгертеді

Д.гормон синтезіне әсер етпейді

Е.гипофизде түзіледі

328. Энтеринді жүйе - бұл

+А.ішек-қарын бездерінен бөлінетін биологиялық белсенді заттар

В.тамыр эпителиінен бөлінетін биологиялық белсенді заттар

С.бүйрек эпителиінен бөлінтін биологиялық белсенді заттар

Д.гипоталамуста бөлінетін гормондар

Е.эпифизде бөлінетін гормондар

329. Тестостерон түзіледі

А.аталық безінің интерстициальді тінінде

В.фолликулалар мен аналық бездің ішкі қабықшасында

+С.аталық безде

Д.бүйрекүсті безінің қыртыс қабатында

Е.бүйрекүсті безінің милы қабатында

330. Прогестерон түзіледі

А.аналық безде

В.аталық безде

С.бүйрекүсті безінің қабығында

Д.жұмыртқа мен аталық безде

+Е.аналық бездің сары денесінде

331. Гормон түзіледі:

А.нерв талшығының ұшында

+В. ішкі секреция бездерінде

С.сыртқы секреция бездерінде

Д.постсинапстық мембранада

Е.лимфа түйіндерінде

332. Гормонның паракринді әсері:

А.Гормон жасушааралық кеңістікке өтіп, жақын орналасқан жасуша-нысаналарға әсер етеді

+В.Гормон алыстағы органдар мен тіндерге әсер етеді

С.Медиаторларға әсер етеді

Д.Тамыр рецепторларына әсері

Е.ОЖЖ құрылысына әсер етеді

333. Нейрокриндік әсер:

А.Гормон қан арқылы дистантты әсер етеді

В.Жасуша аралық кеңістікте гормондар жергілікті әсер етеді

+С.Гормондар нейрокринді жасушалардың ұштарында бөлінеді және медиатор секілді әсер етеді

Д.Қан тамырлы рефлексогендік аймақ арқылы әсер ету

Е.Гипоталамусқа әсері

334.Эндокринді бездердің экзокринді бездерден негізгі айырмашылығы

А.Қантамырлармен нашар жабдықталған

В.Шығарылатын түтікшелерінің болуында

С.Сөліністерінің ішкі қарын жолдарына түсуі

+Д. мөлшері кішкентай

Е.мөлшері үлкен

335. Ішкі сөлініс бездерінің экзокринді бездерінен негізгі айырмашылығы:

+А.жақсы жүйкеленген және қан тамырлармен жақсы қамтамасыз етілген

В.шығарылатын түтікшелері бар

С.мөлшері үлкен

Д.олардың сөліністерінің ішкі –қарын жолдарына түсуі

Е.ферменттер түзеді

336. Гормондардың әсер ету типі

А.Орталық

В.Тікелей

С.Шартты-рефлекстік

+Д.Коррекциялық

Е.Нысана жасушаларға әсері

337. Гормондардың әсер ету типі:

А.Рефлекторлық

В.Орталық

С.Тікелей әсер

+Д.Кинетикалық

Е.Шартты-рефлекстік

338. Ішкі секреция бездерінің жалпы қасиеттерінің бірі:

А.мөлшері бойынша сыртқы секреция бездерінен айырмашылығы болмайды

+ В.қантамырларымен жақсы қамтамасыз етілген

С.қантамырларымен нашар жабдықталған

Д.өзектері бар

Е.нашар нервтелген

339. Катаболиттік гормондар:

А. окситоцин

В. СТГ

+С. тироксин

Д. АДГ

Е. мелатонин

340. Қандағы глюкозаның мөлшерін реттейтін гормондар:

А. тироксин, гипофиза антидиуретикалық гормоны

В. минералокортикоидтар, адреналин

С. паратгормон, глюкагон, тирокальцитонин

Д. вазопрессин, андрогендер, ваготониндер

+Е. бүйрекүсті безінің гормондары, соматотроптық гормон, инсулин, глюкагон

341. Гипофиздің алдыңғы бөлігінде синтезделетін гормон:

А. меланинстимулдеуші

В. антидиуретикалық

С. окситоцин

Д.тироксин

+Е. соматотроптық

342. Анаболиттік гормондар:

А. инсулин

В. тироксин

С. тиреотроптық

+Д.cоматотроптық

Е. АДГ

343. Гипофиздің ортаңғы бөлігінде синтезделетін гормон:

А. антидиуретикалық

В. окситоцин

С. тироксин

Д. соматотроптық

+Е.меланотропин

344. Гипофиздің артқы бөлігінде синтезделетін гормон:

А. меланинстимулдеуші

+В. окситоцин

С. тироксин

Д. соматотроптық

Е. антидиурездік

345. Жыныс гормондары:

А. кортизон, гидрокортизон

+В. андрогендер, эстрогендер

С. альдостерон

Д. кортикостерон

Е. дезоксикортитикостерон

346. Қабыну үрдісіне қарсы қолданылатын гормондар:

А. Адреналин

В. Минералокортикоидтар

С. Глюкагон

+Д. Глюкокортикоидтар

Е. Альдостерон

347. Бүйрекүсті безінің бір топ гормондары химиялық құрылысы бойынша аталады:

+А. Стероидтық гормондар

В. Пептидттік гормондар

С. Аминоқышқыл туындылары

Д. Белокттық гормондар

Е. Гликопротеидтер

348. Ти­реолиберин түзіледі:

А. Гипофиз

В. Қалқанша безде

С. Бүйрекүсті безінде

+Д. Гипоталамуста

Е. Эпифизде

349. Жыныс гормоны химиялық құрылысы жағынан:

+А. Стероидтық

В. Пептидттік

С. Аминқышқылының туындысы

Д. Белокттық

Е. Гликопротеидтер

350. Бүйрекүсті гормонының милы қыртысы химиялық құрылысы жағынан:

А. Стероидтар

В. Пептидтер

+С. Аминқышқылдарының туындылары

Д. Белоктар

Е. Гликопротеидтер

351. Гипофиз гормондары химиялық құрылымы бойынша:

А. Стероидттық

В. Пептидтік

С. Аминқышқылдарының туындылары

+Д. Белок-пептидтік

Е. Гликопротеидтер

352. Гормондардың метаболиттік әсері:

А.генетикалық ақпараттың берілуіне ықпал етеді

+В.алмасу үрдісін реттейді

С.тіндердің дифференциясын реттейді

Д.функцияның интенсивтілігін өзгертеді

Е.ферментативті үрдістердің жылдамдығына ықпал етеді

353. Гормондардың кинетикалық әсері

А.генетикалық ақпараттардың берілуіне ықпал етеді

В.пластикалық үрдістерді реттейді

С.тіндердің дифференциациясын реттейді

Д.функцияның интенсивтілігін өзгертеді

+Е. үрдістердің жылдамдығын реттейді

354. Гормондардың морфогенетикалық әсеріне кірмейді:

А.генетикалық ақпараттардың берілуі

В.пластикалық үрдістер

С.өсу және даму үрдістері

Д.тіндердің дифференциациясы

+ Е.үрдістердің жылдамдығын реттеу

355. Ішек-қарын жолының эндокриндік қызметі:

А.Кортикостерондарды бөлу

В.Либериндерді бөлу

С.Трийодтирониндерді бөлу

Д.Простагландиндерді бөлу

+Е.гастроинтестинальды гормондарды бөлу

 

 

Талдағыштар

 

356. Есту рефлексінің біріншілік қыртыс асты орталығы:

А.Төрт төмпешіктің жоғарғы бөлімі

В. Төрт төмпешіктің төменгі бөлімі

С.Лимбиялық жүйе

Д.Қызыл ядро

Е.Қара субстанциялық

357. Антиноцицепциялық жүйесінің апиыны

А.Тироксин

В. Ацетилхолин

С.Адреналин

Д. Дофамин

Е. Эндорфин

358. Есту рефлексінің біріншілік қыртыс асты орталығы:

А. Медиальды бүгілмелі дене

В.Төрт төмпешіктің төменгі бөлімі

С. Лимбиялық жүйе

Д. Қызыл ядро

Е.Қара субстанция

359. Новокаин ауырсыну сезімін төмендетеді:

А.Жұлындағы нейронаралық импульстердің берілуінің бұзылуы

В. Нейронаралық синапстағы импульстердің берілуінің бұзылуы

С. Ми қыртысында нейронаралық байланыстың бұзылуы

Д. Ми қыртысы жарты шарлары мен ми бағанында, жұлын нейронаралық импульстердің берілуінің бұзылуы

Е. Рецептордан жұлын немесе ми бағаны құрылымына ауырсыну импульстердің берілуінің бұзылуы

360. Көру аймағының қай түске өрісі кең;:

А. Ақ түске

В. Көк түске

С. Сары түске

Д. Жасыл түске

Е.Қызыл түске

361. Бір диоптрий жарық сәулесінің сындыру күші:

А.10см

В.50см

С.100см

Д.150см

Е.200см

362. Таяқша қызметі бұзылуының көрінісі:

А.ымырттық көрудің бұзылуы

В.аса жарықта көрмей қалу

С.ахромазия

Д.әлсіз жарықта көрудің күшеюі

Е.жарықта көрудің күшеюі

363. Адамның есту талдағышы қабылдайтын дыбыс жиілігінің диапазоны:

А.6-20000 Гц

В.6-10000 Гц

С.16-20000 Гц

Д.10-10000 Гц

Е.16-40000 Гц

364. Пресбиопия көрінісі:

А.Көздің бойлау білігі аса ұзын

В.Көздің бойлау білігі аса қысқа

С.Қасаң қабықтың сындыру күші жоғары

Д. Көз бұршағы серпімділігінің төмендеуі

Е.Қасаң қабықтың сындыру күші төмен

365. Бинокулярлық көрудің маңызы:

А.қашықтықты бағалау және рельефтің айқын көрінуі

В.кейбір заттарды айқын көру

С.рельефтің тереңдігін бағаламай қашықтықты бағалау

Д.қашықтықты бағаламай рельефтің айқын көрінуі

Е.рельефтің айқын көрінуі

366. Ауырсыну сезімінің пайда болу деңгейі

А.Сопақша мида

В.Бозғылт шарда

С.Таламуста

Д.Жолақты денеде

Е.Қызыл ядрода

367. Кез-келген талдағыштардың рецепторлық бөліміне тән ….

А. арнайылық, жоғары сезімталдылық, бейімделу

В. төменгі сезімталдылық, рефрактерлік, функционалды жинақылық

С. рефрактерлік, аккомодация, арнайылық

Д. лабилділік, хронаксия, төменгі сезімталдылық

Е.арнайылық, бейімделу, қозу табалдырығы жоғары

368. Көз бұршағының жақын заттарды қарау кезіндегі пішіні:

А. сындыру күші жоғарылап, дөңес болады

В.сындыру күші төмендеп, жазыла түседі

С.сындыру күші жоғарылап, жазыла түседі

Д. сындыру күші төмендеп, дөңес болады

Е. өзгермейді

369. Арнайы рецепторлардың тітіркендіргіштерді қабылдау сезімталдығы:

А. адекватты табалдырық күшіне

В. күшті адекватсыз күшке

С.әлсіз адекватсыз күшке

Д.адекватты табалдырықтан төмен күшке

Е.кез-келген күшке

370. Аккомодация дегеніміз ….

А. әртүрлі қашықтықтағы заттарды бірдей айқын көру

В. көзді бір нүктеге қадағанда көрінетін кеңістік

С. көз бұршағының орталық және шеткі сәулелерді әртүрлі сындыруы

Д. торлы қабат рецепторлары сезімталдығының жарыққа өзгеруі

Е. қараңғыда көру

371. Жарты имекті арна рецепторының қозуы:

А.бұрыштық жылдамдауда

В. қаңқа бұлшық еттерінің босаңсуында

С.қаңқа бұлшық еттерінің жиырлуында

Д. бірқалыпты қозғалыста

Е. тыныштық күйде

372. Қараңғыда фоторецепторлар сезімталдылығы ….

А.жоғарлайды

В.өзгермейді

С.жоғалады

Д. төмендейді

Е. кезеңмен өзгереді

373. Егер көру аймағы төмендесе, онда көру өткірлігі ….

А. өзгермейді

В. төмендейді

С. жоғарлайды

Д. күрт төмендейді

Е. кезеңмен өзгереді

374. Аккомодация – мынаған байланысты:

А. көз бұршағы қисықтығының өзгеруі

В.торлы қабыққа жарық түсу өзгерісі

С. қасаң қабықтың тітіркенуі

Д. көзішілік қысымның өзгеруі

Е. фоторецепторлар сезімталдығының өзгеруі

375. Құлақтың дыбыс өткізгіш жүйесіне жатады:

А. Вестибулярлық мембрана

В. жартылай имекті арна

С. кіреберіс

Д. Корти мүшесі

Е. сыртқы құлақ, дабыл жарғағы, ортаңғы құлақ

376. Ортаңғы құлақтың дыбыс өткізгіш жүйесі:

А.Негізгі және вестибулярлық мембраналар

В.Евстахий түтігі, ұлудың кіреберісі

С.Кіреберіс және жартылай имекті арна

Д. Кортий мүшесі, жартылай имекті арна

Е.Балғашық, төс, үзеңгі

377. Фотохимиялық реакция нәтижесінде таяқшадағы родопсин мыналарға ыдырайды ….

А.ретиналь және опсин

В. йодопсин және ретиналь

С.эритролаб және витамин А

Д. хлоролаб және опсин

Е. витамин А және йодопсин

378. Жарық кездегі фоторецепторлардың сезімталдылығы:

А. төмендейді

В. өзгермейді

С.жоғалады

Д. жоғарлайды

Е. кезеңмен өзгереді

379. "Талдағыш" деген түсінік жиынтығына кіреді:

А.арнайы рецепторлар, аралық, орталық түзілістер және оларды байланыстыратын жүйке талшықтары

В.сыртқы ортадан ақпаратты қабылдауды қамтамасыз ететін нейрондар

С. ОЖЖ құрылымы арқылы қозуды өткізуге қатысатын түзілістер

Д.ақпаратты қабылдауды қамтамасыз ететін рецепторлар

Е. ақпаратты өңдеуді қамтамасыз ететін қыртысасты түзілістер

380. Көз аккомодациясының негізгі механизміне тән өзгеріс:

А. қарашық диаметрі

В.торлы қабат рецепторларының белсенді саны

С. көз бұршағының қисықтығы

Д. көру аймағы

Е. рецепторлардың қозғыштығы

381. Жарықта әрекет потенциалының торлы қабатта қалыптасуы:

А. таяқша мен сауытшада

В. биполярлы жасушада

С. амакринді жасушада

Д. ганглиозды жасушада

Е. көлденең жасушада

382. "Тербелу" (теңіз ауруы) құбылысы қай талдағыш рецепторының қозуымен байланысты?

А.тепе-теңдік

В. көру

С.есту

Д.иіс сезу

Е. локомоторлық

383. Ақшам соқырлығы қандай витаминнің жеткіліксіздігіне байланысты?

А.А

В. Д

С. С

Д. К

Е.В₆

384_. Оң және сол жақ көру жүйкелері хиазма төңірегінде:

А. толық қилысады

В. медиалды бөліктерімен қилысады

С. қилыспайды

Д.латералды бөліктерімен қилысады

Е.аксо-аксоналды синапс түзеді

385. Көздің әртүрлі қашықтықтағы нәрселерді айқын көру мүмкіндігі:

А. аккомодация

В. функционалды жинақылық

С. көру өткірлігі

Д. рефракция

Е.астигматизм

386. И.П.Павлов бойынша талдағыштардың негізгі бөлімі:

А.рецепторық, өткізгіш,сезгіш

В.бульбарлық, таламустық, орталық

С. рецепторлық, өткізгіш,орталық

Д. арнайы, арнайы емес, ассоциативтік

Е. арнайы, өткізгіш, ассоциативтік

387. Дәм сезу рецепторларының тіл бетінде орналасуы:

А. ұшында -ащыны, шеттерінде -тәттіні, түбінде-қышқыл және тұзды

В. ұшында –тәттіні, шеттерінде-қышқыл, тұзды, түбінде-ащыны

С.ұшында-тұзды, үстінде-тұзды, шеттерінде-ащыны, түбінде-тәттіні

Д. ұшында-тұзды, үстінде-қышқыл, шеттерінде-ащыны, түбінде-тәттіні

Е. ұшында-тұзды, шеттерінде-ащыны, түбінде қышқыл мен тәттіні

388. Дәм сезу талдағыштарының өткізгіш жолына жатпайды:

А.иіс сезу жүйкесі

В.тіл-жұтқыншақ жүйкесі

С.кезбе жүйкесі (n.laringeus sup. тармағы)

Д.үшкіл жүйкесі (n.linqalis тармағы)

Е.бет жүйкесі (n.chordatympani тармағы)

389. Қазіргі кезеңдегі есту теориясы:

А.Ричарда Аксел

В.Брейдің микрофондық

С.Линда Бак

Д.Хартридж

Е. Бекеши (жарысқан толқындар)

390. Сәулелер сары дақта сынатын болса...

А.заттарды айқын көреміз

В.заттарды көрмейміз

С.заттарды анық көрмейміз

Д. заттарға дейінгі қашықтық анықталмайды

Е. заттарды түссіз күйде көреміз

391. Рефракция бұл:

А.торлы қабаттағы бейнелердің қозғалысы

В.екі көздің көру білігінің конвергенциясы

С.кірпікшелі бұлшық еттердің жиырылуы

Д.нұрлы қабат еттерінің жиырылуы мен қарашықтың тарылуы

Е.аккомодациялық өзгеріссіз сәулелердің көзде сынып өтуі

392. Көз бұршағының алыстағы заттарды қарау кезіндегі пішіні:

А.сындыру күші жоғарылап, дөңес болады

В. сындыру күші төмендеп, жазыла түседі

С. сындыру күші жоғарылап, жазыла түседі

Д.сындыру күші төмендеп, дөңес болады

Е.өзгермейді

393. Көздің шалымы (көру аймағы) дегеніміз:

А.көзді бір нүктеге қадағанда көрінетін кеңістік

В.заттардың өте ұсақ бөлшектерін жете айыру қабілеті

С.кеңістік тереңдігін түйсіну қабілеті

Д.заттың қашықтығын бағалау

Е.көздің жақын жерден айқын көру

394. Көру өткірлігі дегеніміз:

А.көзбен айқындалатын кеңістік

В.заттың бір-біріне жақын орналасқан ұсақ бөлшектерін айқын көру

С.кеңістік тереңдігін қабылдау

Д.заттың қашықтығын бағалау

Е.көзді бір нүктеге қадағанда көрінетін кеңістік

395. Гиперметропияның пайда болуы неге байланысты?

А.көз бұршағы мен қасаң қабықтың сындыру күші тұрақтылығына

В.көз бұршағы мен қасаң қабықтың сындыру күші күшеюіне