Хирнктирыстыю i параметры элементау аугаматыюАдиой з галоуных характарыстык элементау аутаматыш з'яуляецца античная характеристика. Яна уяуляе сабой залежнасць выхаднога сігналу элемента у ад уваходнага х ва усталяваным рэжыме. Статычныя характарыстыш быпаюць лінейнымі і нелінейным! Са статычнай характарыстыи можа быць вызначаны каэфщыент перадачы. Ён можа быць статычным, дыферэнцыяльным (дынамічным) i адносным. Статычны каэфщыент перадачы к уяуляе сабой стасунак выхаднога у сiгналу да уваходнага х Ім карыстаюцца для лшейных сютэм. Для нелшейных с1стэм выкарыстоуваюць дыферэнцыяльны каэфщыент перадачы Кдыф дзе ∆у - прырашчэнне выходнага Сігналу, якое выюнкана прырашчэннем уваходнага ciгналу дх. Адносны каэфщыент перадачы Кадн роуны стасунку адноснай змены Сігналу на выхадзе элемента да адноснай змены сггналу на уваходзе элемента. Найменшае значэнне уваходнага сігналу, пры ямм адбываецца змена сигналу на выхадзе называецца парогам адчувальнасщ. Зонай неадчувальнасщ называецца дыяпазон уваходных агналау, у межах ЯК1Х выхадны Ыгнал не змяняецца. Дынамічныя характарыстыкі характарызуюць работу элемента аутаматьш у дынамічным рэжыме (рэжыме, калі уваходная i выхадная велічыш змяняюцца у часе). Яны бываюць пераходнымі i частотнымі. Пераходная характарыстыка уяуляе сабой залежнасць выхаднога cігналу ад часу пры скачкападобным змяненш уваходнага ciгнaлy. Частотныя характарыстык! могуць быць уведзены у тым выпадку, калі уваходны агнал змяняецца па перыядычнаму закону з пэунай частатой. Да ix адносяць амплпудна-фазавую, амплпудначатотную i фазачастотную харакгарыстым.. 1.1.2 Датчыга сістэм аутаматыю Агульныя ЗВССТКі Да датчыкау прад'яуляюцца патрабаванш па дакладнасщ пераутварэння вымяраемай велічыш, стабшьнасщ пераутварэння пры уздзеянш перашкодау, змены умовау эксплуатацьй. У залежнасщ ад прынцыпу дзеяння датчыю бываюць параметрычныя i генератариыя. Параметрычныя датчыи пераутвараюць вымяраемую велічыню у параметр электрычнага ланцуга (супращуленне, шдуктыунасць, ёмютасць). Для ix працы неабходны дадатковыя крышцы электраэнергп. Параметрычнымі датчикамі з'яуляюцца: патэнцыяметрычныя, тэнзаметрычныя, ёмістыя, тэрмарэзістарныя, індуктыуныя i трансфарматарныя датчыи. Генератариыя датчыи непасрэдна пераутвараюць неэлектрычную энергію уваходнага сігналу, якая прапарцыянальна вымяраемой велічыш, у электрычную эиергію. Такая датчыи не патрабуюць дапаможныя крыніцы электраэнергіі. Да ix адносяцца тэрмаэлектрычныя, тахаметрычныя, фотаэлектрычныя, п'езаэлектрычныя датчыкі. Патэнцыяметрычныя датчыкі Патэнцыяметрычныя датчыкі выкарыстоуваюцца для пераутварэння вуглавых або ліейных перамяшчэнняу у электрычны сігнал. Яны уяуляюць сабой пераменны рэзістар, які можа быць уключаны па схеме рэастата або патэнцыометра (дзельніса напружання). Пры гэтым пры перамяшчэнні рухомага кантату датчыка будзе змяняцца ток у ланцугу (пры схеме рэастата) або напружапне (пры схеме патэнцыометра). Тэнзаметрычныя датчыкі Тэнзаметрычныя датчыкі выкарыстоуваюцца для пераутварэння механічных напружанняу у электрычны сігнал. Найбольшае распаусюджанне атрымалі тэнзадатчыі, у якіх пры вонкавым уздзеянні змяняецца актыунае супраціуленне адчувпльнага элемента. Прасцейшы такі датчык уяуляе сабой тонкі провад, якi замацоуваецца у выглядзе cпірарі (рашоткі ці іншым чынам) клеем на кантралюемайпаверхні. Пры дэфармацыі паверхні змяняецца даужыня i дыяметр проваду, што вядзе да змены яго супращулення. Емктасныя датчыю Ёмістасныя датчыи выкарыстоуваюцца для пераутварэння у электрычны сігнал вельмі малых лшейных перамяшчэнняу, вібрацый i т.п. Яны уяуляюць сабой плоскі кандэнсатар са зменнай ёмістасцю. Адна з яго плаецш выконваецца нерухомай, другая - рухомай. Рухомая пласціна прымацоуваецца да элемента,. перамяшчэнне або вібрацыя якога кантралюецца. Індуктыуныя ДЯТЧЫКІ Індуктыуныя датчыи выкарыстоуваюцца для пераутварэння у электрычны сігнал невялгах линейных i вуглавых перамяшчэнняу. Ix прынцып дзеяння грунтуецца на змяненні індуктыунасці шпулі з рухомым якарам у вышку змянення магштнай праікальнасці асяродка. Пры гэтым абмотка выконваецца нерухомай, а якар - рухомым. Фотаэлектрычныя датчыкі Фотаэлектрычныя датчыи выкарыстоуваюцца для пераутварэння у электрычны сігнал неэлектрычных велічынь: механічных перамяшчэнняу, хуткасщ, памерау дэталяу, якія рухаюцца, асвятлённасці, празрыстасщ i г.д. Фотадатчык у агульным выглядзе складаецца з крыніцы света, аптычнай сістэмы i адчувальнага элемента.(фотаэлемента). Кантралюемы або вымяраемы элемент перамяшчаецца паміж крыніцай святла i фотаэлементам. Тэрмарэзктыуныя датчыкі Тэрмарэзютыуныя датчыкі (тэрмарэзістары) выкарыстоуваюць для пераутварэння тэмпературы у электрычны сігнал. Яны уяуляюць сабой супраціуленне, велічыня якога залежыць ад тэмпературы. Тэрмаэлектрычныя датчыкі Тэрмаэлектрычныя датчыкі (тэрмапары) прызначаны для пераутварэння Н тэмпературы у электрычнысігнал. Ix прынцып дзеяння грунтуецца на тэрмаэлектрычным эфекце – утварэнні электрарухаючай сілы ЭРС пры рознасці температур месцау злучэння двух разнародным матэрыялау. Велічыня гэтай ЭРС будзе прамапрапарцыйна тэмпературы, якая вымяраецца. П'езаэлектрычныя датчыкі П'езаэлектрычйыя датчыкі выкарыстоуваюцца для пераутварэння у электрычны сігнал пераменных механічных намаганняу. Ix прынцып дзеяння грунтуецца на п'езаэлектрычным эфекце - утварэнні зарада пры сцісканні або расцягванні пэуных крысталау. Тахаметрычныя датчыкі Тахаметрычныя датчыкі (тахагенератары) прызначаны для перазпгварэння у электрычны сігнал частаты вярчэння аб'екта кіравання. Яны уяуляюць сабой генератары малой магутнасці з незалежным узбуджэннем, або узбуджэннем ад пастаянных магнітау. Індукцыйныя датчыкі Індукцыйныя датчыкі (электрамашынныя датчыкі вугла) выкарыстоуваюцца для пераутварэння вугла павароту (вугла разузгаднення) у электрычны сігнал. Найбольшае распаусюджванне сярод індукцыйных датчыкау атрымалі сельсіны i самавярчальныя трансфарматары. Сельсіны Сельсіны па свзаёй будове падобны на асінхронныя pyxaвікі з фазным ротарам. На нерухомай ix часты звычайна размяшчаецца адна, або трохфазная абмотка узбуджэння, а на рухомай - трохфазная абмотка сінхранізацыі. Сельсіны заусёды працуюць у парах: датчык — прымальнік. Яны могуць працаваць у двух рэжымах: індыкатарным i трансфарматарным. У трансфарматарным рэжыме напружанне падаецца на абмотку узбуджэння датчыка. К абмоткі узбуджэння прымальніка здымаецца напрулсанне прапарцыйнае вуглу разузгаднення сельсінау. У індыкатарным рэжыме напружанне падаецца на абмоткі узбуджэння i датчыка, i прымальніка. Пры павароце ротара датчыка на той самы вугал будзе паварочвацца i прымальнік. Самавярчальныя трансфарматары Самавярчальныя трансфарматары па сваёй будове таксама падобны на асінхронныя рухавікі з фазным ротарам. У ix на статары i на ротары размяшчаецца па дзве аднолькавыя абмоткі, якія зрушаны паміж сабою у прасторы на 90°. Ix прынцып дзеяння грунтуецца на змене пры павароце ротара каэфіцыента узаемашдукцыні паміж абмотками статара i ротара. Шляхавыя выключальшга Шляхавыя выключальнікі (датчыю шляху) прызначаны для пераутварэння у электрычны сігнал шляху перамяшчэння аб'екта кіравання. Шляхавя выключальнікі замыкаюць, або размакаюць электрычны кантакт, калі выканаучы орган перамяшчаецца у заданае становшша. 1.1.3 Узмацняльшга сктэм аутаматыю Прызначэнне, клаифжацыя узмацняльшкау Узмацняльшга у сютэмах аутаматыю прызначаны для узмацнення cimanay да узроуняу неабходных для працы выканаучых элементау. У залежнасщ ад вщу энергп дапаможнай крышцы энepгіі ix дзеляць на электрычныя, пдраушчныя, пнеуматычныя i камбшаваныя. У залежнасщ ад супращулення нагрузга, якая падключаецца да узмацняльшкау, ix дзеляць на узмацняльшга напружання i узмацняльшю магутнасщ. Першыя працуюць з нагрузкамі, якія маюць вялшае супращуленее, другія - малое. У залежнасщ ад вщу шгналау, яюя узмацняюцца, адрозшваюць узмацняльшга пастаяннага току, пераменнага току i 1мпульсныя. У залежнасщ ад частаты игналау, яюя узмацняюцца, адрозшваюць узмацняльшга шзкай частаты i высокай частаты. існуюць i іншім класііфікацыя узмацняльшкау. Найбольшае распаусюджванне у сютэмах аутаматыю сярод электрычных узмацняльшкау атрымалі магштныя i электронныя узмацняльшю. У электронных узмацняльшках у якасщ узмацняючых элементау выкарыстоуваюць транзютары, тырыстары, сімістары. Магштныя узмацняльшю Прасцейшы магштны узмацняльшк мае асяродак, на які намотаны рабочая абмотка сор i абмотка юравання сок (гл. малюнак 1.2). Рабочы ток Ір, які працякае праз нагрузку, будзе абмяжоувацца супращуленнем нагрузкі, актыуным i шдуктыуным супращуленнем абмоткі сор. Калі у абмотцы кіравання ток Ік роуны пулю, магнітны ланцуг узмацняльшка ненасычаны. Kaлі у абмотцы юравання пачынае працякаць ток, адбываецца насычэнне магштнага ланцуга. Пры гэтым шдуктыунае супращуленне рабочай абмоткі пачынае памяншацца. У вышку пачынае павялічв'ацца ток у- ёй. Kaлі ώк>>ώр нават невялпсае змяненне току у абмотцы юравання прывядзе да значнага змянення току у рабочай абмотцы. Электрамашыиныя узмацнялыша Прасцейшы электрамашынны узмацняльшк уяуляе сабой генератар пастаяннага току л незалежным узбуджэннем, яга прыводзщца у рух, напрыклад, з дапамогаю прыг од нага рухавпса або іншага механизма. На абмотку узбуджэння падаецца сигнал юравання. 3 абмотта якара здымаецца узмоцнены сігнал. Электрамашыиныя узмацняльшга маюць высота каэфщыент узмацнення на магутнасщ, вялщі дыяпазон зыходных магутнасцей, нязначную магутнасць узбуджэння, вялш рзсурс работы. Аднак у ix шзга каэфщыент карыснага дзеяння, невялжая надзейнасць, яны больщ. складаны у эксплуатацьи чым электрычныя узмацняльшга.
|
