С И Л Л А Б У С

ОҚЫТУШЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ

Кыяхметова Шара Әсетқызы

Қазақ филологиясы кафедрасының доценті, ф.ғ.к.

Қазақ филологиясы кафедрасы, 120 - ауд.

Жансүгіров көшесі, 187а - үй.

Кафедра тел: 22-16-67-145

8 701 883 60 61, 8 771 413 51 85

Aset_Shara@mail.ru

Қабылдау уақыты: кафедрадағы консультациялар кестесі бойынша

Пән: Қазақ журналистикасы тарихы

Пәннің пререквизиттері:Журналистикаға кіріспе. БП циклындағы МБ-1

Пәннің постреквизиттері:Қазіргі журналистиканың қызметі мен жанрлық түрлері. БП циклындағы МБ-2.

Пәнге берілген қысқаша сипаттама: Төл баспасөзіміздің ежелгі бастау кезіндегі ілкі үлгілерінен бастап, XIX ғасырдың екінші жартысындағы сапалық түрлері, «Түркістан уалаяты газеті» мен бүгінгі таңға дейінгі аралықтағы бұралаң бел-белесі мол даму жолдарына тағы да бір көз салып, әр басылымға өз әділ бағасын береміз.

«Ұлттық журналистиканың бастау көзі», «ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басындағы қазақ мерзімді баспасөзі», «Қазақ мерзімді баспасөзінің пайда болуы және қазақ тіліндегі алғашкы газеттер. Қазақ публицистикасының көшбасшылары», «Қазақтың жалпыұлттық бағыттағы демократиялық басылымдары», «ХХ ғасырдағы қазақ журналистикасы», «Егемен елдің ерікті баспасөзі» бағыттары қарастырылады. Бұл пәннің шәкірттерді журналистік мамандыққа баулуда, әсіресе, баспасөз тарихының қалыптасуы мен дамуы, жанрлық жіктелу сипаты мен стильдік белгісінің айқындалуы, сыртқы пішіні мен ішкі мазмұны, тақырып алуандығы мен сюжет байлығы, тілдік және терминологиялық ерекшелігі, баспасөздің пәрменділігінің бірте-бірте күшеюі, билік басындағы әкімшілік басқару органдарына қалың бұқараның саяси-әлеуметтік, мәдени-рухани мүддесін орындату қаупінің төнуіне байланысты үкімет тарапынан қоғамдық ой-пікірді ұдайы назарда ұстауды көздеп, бақылау қоюы, міне, осыған орай өз идеясын оқырман зердесіне қайткенде де жеткізуді мұрат еткен шығармашылық ізденіс пен журналистік шеберліктің нәтижесінде цензураның сүзгісінен өтудің түрлі әдіс-тәсілдерін игеру тәжірибелерінен мағлұмат алары кәміл. Әлемдік ақыл-ой мен журналистика ілімін ілгері дамытуға орасан зор ықпал етіп, өлшеусіз үлес қосқан қазақ публицистері хақында шәкірттер қызықты деректермен танысады.

Мақсаты:Еліміздің тәуелсіздік алуына байланысты қазақ журналистикасының өткен тарихының «ақтаңдақ» тұстарын қайта қарау, кезінде ұлтшыл, байшыл, алашордашыл деген нақақ жаламен жабылып қалған, «зиянды» деп саналған «Қазақ», «Алаш», «Сарыарқа», «Ұран», «Бірлік туы», «Жас азамат», «Абай», «Еркін қазақ», «Қазақ мұңы» сияқты газет-журналдар мен онда қызмет істеген қазақ халқының біртуар зиялыларының қыруар мұрасы арқылы өткен қоғамдық ойымыздың тарихын саралау;

- қазақ мерзімді баспасөзінің бағыт-бағдары мен-мазмұнына, көркемдік-идеялық

деңгейіне қоғамдық ойдың айнасы, уақыт барометрі, жаңалық жаршысы ретіндегі сол дәуірдің саяси-әлеуметтік ахуалының қалыптасуына сәйкес баға беру;

- ұлттық журналистиканың мол тәжірибесін, шығармашылық ізденістері мен

шеберлік жетістіктерін болашақ кәсіби маман, бүгінгі шәкірт бойына тұтас дарыта білу ең басты мақсат болып саналады.

Күтілетін нәтижелер:

- Ұлттық баспасөз тарихын XIX ғасырдан бастайтын оқу-әдістемелік

жүйелеуге түзету жасап, қоғамдық ақыл-ойдың дамуы және ақпарат таратудың тума тегі мен пішіні біздің жыл санауымыздан бұрынғы 5—6 ғасырдан басталатынын, оның өзіне тен айырықша белгілері мен ерекшеліктері бары туралы жан-жақты мағлұмат алуы;

- Қазақ журналистикасы тарихының қалыптасу, даму жолдарын игеруі;

- Әртүрлі тақырыптарға деректер бойынша мақала, эссе, хабарлама

әзірлей алуы, қорғауы.

Құзыреті:

- шығармашылық;: маңызды әлеуметтік оқиғаларды жинақтау және өндей

отырып, журналистік материалдар жасау, жақын және алыс шетелдердің саяси-элеуметтік және экономикалық өмірін көрсету, Қазақстан Конституциясы мен заңдарын сақтау, ұлтжандылық таныту және сөз бостандығы принциптерін белсеңді түрде қорғау, әдепті сақтау;

- ұйымдастырушылық;: БАҚ редакцияларын, бөлімдерін, жарнама

агенттіктерін басқару, продюссерлік жұмыс, әртүрлі медиа ортада ақпараттық коммуникациялық модельдеуді енгізу және жаңа технологияларды қолдану, бірлескен ақпараттық коммуникациялық жобалар шеңберінде халықаралық медиақұрылымдармен бірлесіп жұмыс істеу;

- ақпараттық: қоғамда болып жатқан оқиғалар мен құбылыстарды БАҚ-та

жария ету;

- талдамалық: тұрғындарға қоғамдық жағдайларды түсіндіру және талдау,

адамзаттық білім салаларында тиісті жұмыс құралдары мен әдістерін пайдалана отырып тарихи, жедел және футурологиялық талдау жасау, Қазақстанда және шет мемлекеттердегі саяси процесстер мен экономикалық реформаларға таратып, талдау жасау;

- кеңесшілік: қоғаммен байланыс мәселелері бойынша ақпарат және кеңес

беру, редакциялар, баспасөз қызметтері, ақпараттық агенттіктер, бұқарамен байланыс құрылымдары мен бөлімдері, саяси әлеуметтік зерттеулер мен консалтингтік құрылымдар, интернет сайттар, ойын-сауықтық қызмет кешендері және басқа да медиа шаралар мен акцияларға қатысты жұмыс процесін қамтамасыз ету.