Тақырып. Компьютерлік графика жүйесі. Бейненің экранда түрлену принциптері

Жоспар:

Графикалық ақпараттарды редактрлау туралы жалпы мағлұмат. Түстік моделдер.

Графикалық бағдарламалар. Графикалық ақпараттарды редактрлеу және жасауға арналған бағдарламамен жұмыстың негізгі принциптері.

Кілттік сөздер:компьютерлік графика, графикалық бейнелер, пиксель, растрлы және векторлы графика, RGB моделі, CMYK моделі.

Иллюстрациялық материал:Солодовиченко Л.Н. және Терлікбаева Л.Ж. Corel Draw электрондық оқулықтары

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер: [9, 14, 19]

1. Гурский Ю. Corel DRAW X3. Трюки и эффекты (+CD) / Ю. Гурский, И. Гурская, А.Жвалевский.- СПб.: Питер, 2006.- 480с.

2. Комолова Н.В. Самоучитель Corel DRAW 12 / Н.В. Комолова, А. Тайц, А.А. Тайц.- СПб.: БХВ-Петербург, 2004.- 640с.

3. Миронов Д.Ф. CorelDRAW 12: Учебный курс / Д.Ф. Миронов.- СПб.: Питер, 2005.- 442с.

Қосымша әдебиеттер: [8, 9, 10, 32, 33, 34]

1. Беркінбаев К.М. Информатика: Оқулық / К.М. Беркінбаев.- Алматы: Заң әдебиеті, 2007.- 421б.

2. Каймин В.А. Информатика: Учебник / В.А. Каймин.- 5-е изд.- М.: ИНФРА-М, 2008.- 285с.

3. Камардинов О. Информатика: Оқу құралы / О. Камардинов.- 3-ші басылымы.- Алматы: Ғылым, 2008.- 360бет.

4. Миронов Д.Ф. Компьютерная графика в дизайне: Учебник для вузов / Д.Ф. Миронов.- СПб.: Питер, 2004.- 224с.

5. Херн Дональд. Компьютерная графика и стандарт Open GL /.Д. Херн, М. Бейкер.- 3-е издание/ Пер. с англ. под ред. А.В.Назаренко.- М.: Вильямс, 2005.- 1168с.

6. Гладкий А.А. 1С: Предприятие 8.0. / А.А. Гладкий.- СПб.: Тритон, 2005.- 256с.

 

Компьютерлік графика - деп программалық-ақпараттық есептеу компоненттерінің көмегімен бейнелерді өңдеу, құру құралдары мен әдістерін оқып үйренетін ақпараттанудың арнайы аймағын айтады.

ЭЕМ-дегі кез-келген басқа ақпарат сияқты графикалық бейнелер де кодталған түрде, яғни нөл және бір – биттік сандары түрінде байланыс сызықтары бойынша өңделінеді және беріледі. Графикалық бейнелермен жұмыс жасайтын әр алуан программалардың саны бар. Оларда әртүрлі графикалық форматтар, яғни, графикалық ақпараттарды кодтау тәсілдері қолданылады. Бейнені қамтитын файлдар атауларының кеңейтпесі онда қандай формат пайдаланғандығын, демек қандай программалармен оны қарауға, өзгертуге, баспаға беруге болатындығын көрсетеді. Осындай әр түрлілікке қарамастан нөлдер мен бірліктер түріндегі бейнені қандай түрде беруге болатынын білдіретін тек қана үш тәсіл бар.

Растрлы графиканы қолдануда бейненің әрбір кішкене элементі болып табылатын пиксель түсі биттердің анықталған санымен кодталады. Бейне -пиксель деп аталатын ұсақ нүктелердің үлкен саны түрінде беріледі. Олардың әр қайсысының түсі болады, нәтижесінде үлкен сандардан тұратын тас немесе шыныдан мозайка немесе витраж құрылатыны сияқты бейне құрастырылады.

ЭЕМ-де расторлы тәсілді пайдалануда әрбір пиксельге биттік тереңдік деп аталатын биттердің анықталған саны бөлінеді. Әрбір түске анықталған екілік код сәйкес келеді (яғни нөлдер және бірліктерден тұратын код). Мысалы, егер биттік тереңдік 1-ге тең болса, яғни әрбір пиксельге 1 бит бөлінсе, онда 0 қара түске, 1- ақ түске сәйкес келеді, ал бейне тек ақ-қара болуы мүмкін. Егер биттік тереңдік 2-ге тең болса, яғни әрбір пиксельге 2 бит бөлінеді, 00- қара түске, 01- қызыл, 10- көк, 11 -қара түске сәйкес келеді, яғни суретте төрт түс қолданылуы мүмкін. Әрі қарай, 3 биттік тереңдікте 8 түсті, 4–те 16 және т.б. пайдалануға болады. Сондықтан, графикалық программалар 2, 4, 8, 16, 32, 64,..., 256 және т.б. түстердегі бейнелер құруға мүмкіндік береді. Түстердің мүмкін болатын сандары екі есе өскен сайын бейнелерді сақтау үшін қажетті болып табылатын жадының көлемі ұлғаятыны түсінікті.

Растрлы графиканың негізгі кемшілігі: бейнелерді сақтауға қажетті жадының үлкен көлемді алатындығы болып табылады. Бұл жалпы саны өте үлкен болып табылатын әрбір пиксельдің түсін сақтау қажеттілігімен түсіндіріледі.

Мысалы, орта өлшемдегі бір сурет компьютер жадында бірнеше мегабайт орын алады, яғни мәтіннің бірнеше жүз беті қанша орын алса, сонша.

ЭЕМ жадында векторлы графиканы пайдалануда әрбір графикалық примитивтік – геометриялық объектінің математикалық сипаттамасы сақталады, олардан бейне құрастырылады. Дербес жағдайда, шеңберді суреттеуде оның центрінің орналасуын, радиусын, сызықтардың қалыңдығы мен түсін сақтау жеткілікті. Осы берілгендер бойынша сәйкес программалар дисплей экранында қажетті фигураны салады. Бейнелерді осылай сипаттау растрлы графикаға қарағанда біршама аз жадыны қажет ететіні түсінікті, себебі ол суреттің әрбір нүктесінің түсін сақтамайды.

Векторлы графиканың негізгі кемшілігі: жоғары сапалы көркем бейнелер, суреттер және фильмдермен жұмыс жасау мүмкіндігінің жоқтығы болып табылады.

Векторлы графиканы пайдаланудың негізгі сферасы сызба, нобай (схема) диаграмма және т.б. болып табылады.

Түстік қамту - деп қандай да бір түрде белгіленіп қойылған немесе сипатталған, қолданылуға болатын түстер диапазонын айтады. Бейнелерді тасымалдау және қабылдауға арналған әртүрлі құрылғылардың түстік қамтудағы айырмашылықтарына қатысты бірнеше түстік модельдер құрылған болатын.

Бар болып табылатын түстік модельдер әр алуан түстік қамтулар мен құрылғылар арасындағы өзара байланыстар үшін пайдаланылады.

RGB моделі.

RGB - ағылшынның Қызыл, Жасыл және Көк деген сөздерінен қысқартылып алынған. Бұл модель ажыратылатын (излучаемых) түстерді сипаттауға арналады.

CMYK моделі.

CMYK моделі - бейнеленген түстерді сипаттауға тағайындалған. Бұл модельдердің түсі жарықтан (ақ) түсетін спектр бөлігін алып тастауға негізделген. Берілген модельдердің негізгі компоненттері – көк, пурпурный, жасыл және қара.

RGB моделі сияқты CMYK моделі де аппаратты–тәуелді болып табылады. Бұл дегеніміз бейнелерді шығару мен баспаға берудің әртүрлі құрылғылармен жұмыс жасау барысында сол бір графикалық бейненің әртүрлі болып көрінетіндігін білдіреді.