Республика өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы

Ø Республика өнеркәсібін қайта құру

1. 1946-1950 жылдары халық шаруашылығын қалпына келтіру және одан әрі дамытуға арналған бесжылдық жоспардың басты мақсаты: Ауыр өнеркәсіпті дамыту.
2. Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты алғашқы өнімін (мырышын) берді: 1947 жылы.
3. Әлемнің алдыңғы қатарлы елдері ҒТР дәуіріне енді: 1950 жылдардың екінші жартысы.
4. 1950 жылдар қарсаңында көмір шабу, қопару және оны вагондарға тиеу жұмыстары толық механикаландырылды.

v Республика бойынша көмір өндірудің жылдық көлемі соғысқа дейінгі деңгейден 6,5 есе артты.

1. 1950 жылдары республиканы ғана емес, Сібір, Орал және Орта Азияны металмен қамтамасыз еткен: Қарағанды металлургия комбинаты.
2. Электр станциялары мен оның жүйелері бір орталықтан басқарыла бастады: 1950 жылдардың екінші жартысында.
3. Минералды тыңайтқыштар өндірудің көлемі артты: 1950 жылдардан бастап.
4. Соғыстан кейінгі кезеңнен бастап, 1960 жылдардың ортасына дейінгі уақыт аралығында республикада пайда болып, дами бастаған: Химия өнеркәсібі.

v Қаратауда кен-химия комбинаты, Жамбылда суперфосфат, Қостанайда жасанды талшықтар зауыттары салынды.

1. Химия өнеркәсібінің ірі кәсіпорындарының негізінен орналасқан аймағы: Оңтүстік Қазақстан.
2. Соғыстан кейінгі онжылдықтарда ауыл шаруашылығы шикізатының молдығы осы өнеркәсіп салаларының даму қарқынын жоғарлатуға әсерін тигізді: Жеңіл және тамақ өнеркәсібі.

v Жамбылда, Семейде, Петропавлда, Павлодарда тері илейтін, былғары жасайтын кәсіпорындар, Алматы мен Шымкентте мақта-мата комбинаты салынды. Ақтөбеде, Шымкентте, Жамбылда, Теміртауда ет комбинаттары, ондаған сүт, май айыратын, ірімшік қайнататын зауыттар, ірі наубайханалар іске қосылды.

1. 1950 жылы Ембі мұнай бассейіндегі Мұнайлы кәсіпшілігін іске қосу нәтижесінде мұнай өндіру Ұлы Отан соғысына дейінгі кезеңмен салыстырғанда артты: 52%.
2. Республикада аса бай өнеркәсіп шикізатының болуы және оны орталыққа тасып алу қажеттігі әсер етті: көлік пен байланыс жүйелерін дамытуға.
3. 1950 жылы салынуы аяқталған, ұзындығы 483 км. болатын теміржол желісі: Мойынты-Шу.

v 1950 жылдары автомобиль жолдарының ұзындығы: 108 мың шақырымға жетті.

• 1950-1960 жылдары өнеркәсіптің «Б» тобына (тұтыну құралдарын өндіру) қарағанда «А» тобын (өндіріс құралдарын өндіру) жеделдете дамыту бағыты сақталып қалды.

 

Ø Ауыл шаруашылығының дамуы

1. Мал шаруашылығын дамыту жоспары қабылданды: 1949 жылы.
2. Республикада 1940 жылдардың соңы – 1950 жылдардың басында ұсақ колхоздарды ірілендірудегі мақсат: Азық-түлік өндіруді арттыру мақстаныда.
3. Қазақстан ұжымшарларына қайтарылып берілген заңсыз алынған жер көлемі: 540 мың га.

v Қазақстан ұжымшарларына қайтарылған түрлі ұйымдардың берешегі: 214 млн сом.

v Қазақстан кеңшарлары, негізінен, мал шаруашылығы бағытында болды.

1. 1951 жылы республикадағы ірі қара мал саны төмен тұрды: 1928 жылғы деңгейден.

• 1954–1958 жылдары мал шаруашылығына жіберілгендердің саны: 52 мың адам.

1. Семей облысындағы «Қарақол» кеңшарының атақты шопаны: С.Әбжанов.

v Қызылорда облысы «Коммунизм» ұжымшырының шопаны: Н.Көкиев.

1. 1950 жылдары өсірген қаракөл қойлары Делидегі, Нью-Йорктегі халықаралық аукциондарға қатысқан, Жамбыл облысы, «Айдарлы» кеңшарының шопаны: Ж.Қуанышбаев.
2. Қазақстанда егіске күш малын пайдалану орын алды: 1960 жылдарға дейін.
3. 1965 жылғы мал басының жалпы саны: 39 млн.

v 1956 жылмен салыстырғанда 67,4%-ға көбейді.

1. 1950 жылдары мал шаруашылығының жағдайы ауыр болуының басты себебі: Әкімшілік-әміршілік басқару жүйесінің ауыл шаруашылығын жүргізудегі сауатсыз әрекеттерінен.
2. Кеңес дәуіріндегі ауыл шаруашылығының төмендеу себебі: Шаруалардың өз еңбектеріне ие болмауы.
3. Тың және тыңайған жерлерді игеру туралы шешім қабылданды: 1954 жылдың көктемінде.
4. «Жерді жаппай жыртып тастау дәстүрлі мал шаруашылығын дамытуға зиян келтіреді» деп санаған Қазақстан КП ОК бірінші хатшысы Ж.Шаяхметов орнынан алынып, орталықтың нұсқауымен республика басшысы сайланған: П.К.Пономаренко.
5. Тың және тыңайған жерлерді игеру игеру өкімет билігінің жоғарғы деңгейіндегілердің; идеясы.
6. 1954–1955 жылдары тың жердерді игеру есебінен дәнді дақылдар егісі аумағын арттыру көзделді: 13 млн га.
7. Тың игерудің алғашқы екі жылында (1954-1955 жж.) республикаға 640 мың адам келді. Бірақ олардың ішіндегі ауыл механизаторларының саны: 150 мың;.
8. Тың игерушілер барар жеріне дейін тегін көшірілді және әр отбасына көрсетілген ақшалай көмек мөлшері: 500-1000 сом.
9. Тың игерушілер отбасының әр мүшесіне көрсетілген бір мезеттік көмек мөлшері: 150-200 сом.
10. Тың игерушілер ауыл шаруашылығы салығынан босатылды: 2 жылдан 5 жылға дейін.

F Қазақстан тыңын игеруге ниет білдірген, Ресей жерінде тұратын қазақ жұртының өкілдері ешқандай материалдық көмек ала алмады.

1. Тың игеру жүргізілген облыстар: Павлодар, Ақмола, Көкшетау, Қостанай, Солтүстік Қазақстан,Торғай.
2. Тың игерудің басым көпшілігі жүзеге асырылған аймақ;: Солтүстік Қазақстан.

v 1954 жылдың көктемінен 1955 жылдың көктеміне дейін тың өлкесінде құрылды: 337 астық кеңшары.

1. 1954 жылы тың көтеру жөніндегі жоспар артығымен орындалып, жыртылған жер көлемі: 6,5 млн га.

v 1955 жылы жыртылған жер көлемі: 20,6 млн га.

1. Тың игерушілердің айтарлықтай көрсеткішке жеткен жылы (16 млн т астық жыналды): 1956 жылы.

v Мұны коммунистік даңғазалықпен 1 млрд пұт деп ауыз толтыра айтып жүрді.

1. Күріштен рекордты өнім алуға қол жеткізген, Қызылорда облысы Шиелі ауданы «Қызыл ту» ұжымшарының звено жетекшісі: Ыбырай Жақаев.
2. Тың игеру жылдары мал жайылымы жерлерін жыртып тастаудың салдары: Мал шаруашылығының арта қалуына әкелді.
3. 1940 – 1950 жылдар ішінде Қазақстанда пайда болған жаңа қалалар саны: 15, 86 қала тұрпатты поселке.
4. Тың игеру желеуімен 1960 жылдардың басына дейін Қазақстанға қоныс аударған адамдар саны: 2 млн-ға жуық;.

v Олардың басым көпшілігі славян тектілер.

1. 1959 жылғы республика тұрғындарының саны 9 млн 295 мың; адам, жергілікті ұлт өкілдерінің саны 2 млн 787 мың;: 29%.
2. 1959 жылғы қала халқының үлесі: 44%.

v 1939 жылғы қала халқының үлесі – 28%.

1. 1960 жылдардың басына дейін Қытайдан Отанына оралған қазақтардың саны: 200 мың;.

 

Ø Экономикалық реформалар. Халық тұрмысы

1. Еңбекшілерге өнеркәсіп және азық өнімдерін карточкамен өлшеп беру (карточка жүйесі) жойылды: 1947 жылдың соңы.
2. Ұлы Отан соғысынан кейінгі жылдары ақша реформасы жүргізілді: 1947 жылы.
3. КСРО кезіндегі барлық Одақтас Республикалардың ақша бірлігі: сом.
4. Орталықтандырылған салалық министрліктердің орнына аумақтық басқармалар – халық шаруашылығы кеңестері (ХШК) құрылды: 1957 ж.
5. Партия органдарының өндірістік принцип бойынша құрылуы жүзеге асырылды: 1962 жылы.
6. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі жылдары зауыт-фабрикалардағы адамдардың кәсіби даярлығын арттыру мақсатында ашылған мектептер: Еңбек резервтері мектептері мен маман жұмысшылар дайындайтын училищелер.

v 1945–1948 жылдары аралығында Кеңес әскері қатарынан босатылды: 8,5 млн адам.

1. 1950 жылдарыдың басындағы ұжымшар мүшелерінің орта есеппен айлық жалақысы: 16,4 сом.
2. 1950 жылы жұмысшылар мен қызметшілердің орташа еңбекақысы: 62 сом.

v Жұмысшылар мен қызметшілердің айлық орташа еңбекақысы: 1940 жылы – 29,8 сом, 1965 жылы – 97,4 сом.

1. 1950 жылдары жергілікті ұлт өкілдерінен шыққан маман жұмысшылардың азаюының басты себебі: Жергілікті ұлт өкілдерінің қалалардан жаппай ауылды жерлерге көшуі.
2. Кейбір қалаларда пәтерлерге газ беріле бастаған жыл: 1958 жылдан бастап.
3. Алтыншы бесжылдық (1956-1960 жж.) жоспардың көрер көзге жасыру үшін жасалған шара: Жетіжылдық жоспар (1959 – 1965 жж.) енгізілді.

v Республика бойынша жалпы өнім өндіруді 70%-ға арттыру көзделгенімен, іс жүзінде: 15%-ға ғана артты.

1. Теміртаудың металлургия комбинаты жұмысшыларының бас көтерулері болып өтті: 1958 жылы.