1914 ж. Ресей дүниежүзілік соғысқа тартылды. Бірінші дүниежүзілік соғыс барлық халықтарға, оның ішінде Казақстанға да аса ауыр зардаптарын тигізді. Соғыс қажетіне 1914-1916 жж. Түркістан өлкесінен 2039 мың тонна мақта, 300 мың пүт ет, 70 мың жылқы, 13 мыңға жуық түйе, 14 мыңға жуық киіз үй алынды. Соғыстың бірінші жылында тек Жетісу обылысынан майдан қажетіне жіберілген мал мен оның өнімдерінің қүны 34 млн. сомға жетті. Жергілікті халықтан алынатын салық 3-4 есе көбейді. Соғыс елдегі жалпы-үлттық дағдарыстың пісіп-жетілуін тездетті. Оның айқын керінісі Қазақстан мен Орта Азияның барлық аймақтарын қамтыған 1916 ж. үлт-азаттық көтеріліс болды. Көтерілістің басталуына патшаның 1916 ж. 25 маусымдағы армияның тыл жумыстарына Қазақстанның Орта Азияның және ішінара Сібірдің 19-дан 43 жасқа дейінгі "бүратаналық" еркектерді шақыру женіндегі жарлығы тікелей себеп болды. Кетерілісті Торғай даласында Әліби Жанкелдин мен Аманкелді Иманов, Орал обылысы мен Бекей ордаларында Сейтқали Меңдешев, Әбдірахман Әйтиев, Маңғыстауда - Жалау Мыңбаев, Ақтебе даласында - Әділбек Майкетов, Жетісуда - Тоқаш Бокин, Бекболат Әшекеев, Ұзақ Саурықов, Түрар Рысқүлов жвне т.б. басқарды. Сотсыз және тергеусіз атылғандарды есептемегенде, сот үкімімен Түркістан өлкесінде 1917 ж. 1 ақпанына дейін 347 адам өлім жазасына, 163 адам каторгалық жүмыстарға, 129 адам түрмеге жабылуға кесілді. Соның салдарынан 300 мың қазақтар мен қырғыздар Қытайға қашуға межбүр болды. Ал Торғайдағы көтеріліс 1917 ж. ақпан революциясына дейін жалғасты.1916 ж. көтеріліс қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысының тарихында ерекше орын алды. Ол кезінде Кенесары Қасымов бастаған үлт- азаттық қозғалыстан кейін Қазақстанның бүкіл аймақтарын қамтып, бүкілқазақтық сипат алды.
