Азақ халқының құрамына енген ірі тайпалардың бірі және Орта жүздің руы: Керей 1 страница
Азақ хандығы Ж.ж. – қазақ хандығының құрылуы Ж.ж. – Керей хан Ж.ж. – Жәнібек хан Ж.ж. – Бұрындық хан Ж.ж. – Қасым хан Ж.ж. – Мамаш хан Ж.ж. – Тахир хан Ж.ж. – Бұйдаш хан Ж.ж. – Қожа Махмұд Ж.ж. – Тоғым хан Ж.ж. – Хақназар хан Ж.ж. – Шығай хан Ж.ж. –Тәуекел хан Ж.ж. – Есім хан Ж.ж. – Жәңгір хан Ж.ж. – Тәуке хан Ж.ж. – Батыр сұлтан Ж.ж. – Нұралы хан Ж.ж. - Әбілмәмбет хан Ж.ж. –Абылай хан Ж.ж. – Ералы хан Ж.ж. – Есім хан 23) 1797-1805 ж.ж. – Айшуақ; Ж.ж. – Шерғазы Ж.ж. –Шығай хан Ж.ж. –Жәңгір хан Ж.ж. –Кенесары хан Жылдар 16 желтоқсан – Тәуелсіздік күні 25 жылға бас еркіндігінен айырылып, 1954 жылы ақталған тарихшы, ғалым: Е.Бекмаханов 92 ру тайпадан құрылған хандық: Әбілқайыр хандығы 101 мың;қазақстандықтар ГУЛАГ азабынан өтті, олардың ішінде атылғандары:27 мыңнан астамы. 552 ж. Tүpiк қағанатының негiзiн қалаған қаған кiм: Бумын қаған 714 жылы Шашты басып алған араб қолбасшысы: Күтейба ибн Муслим 751 жылы арабтар мен қытайлар apacындaғы шайқас өткен жер:Атлах қаласы 756 жылы Түркеш қағандығын құлатып,билікті өз қолына алған тайпа: Қарлұқ 756-940 жылдар аралығында өмір сүрген қағанат: Қарлұқ 893 ж. Исмаил ибн Ахмад қай қаладағы шiркеудi мешiтке айналдырды: Тараз 965ж. оғыздар хазарларға қарсы әскери одақ құрды: Киев Русімен 1125-1212 жылдар аралығында Жетiсуда 6илiк жүргiзген: Қарақытайлықтар 1137 ж. Ходжент жанында Қарахан әскерлеріне ойсырата соққы берген мемлекет:Қарақытай 1207-1208 ж. Енисей қырғыздарын басып алған Шыңғысхан баласы:Жошы 1208жылы Қарақытайларды Шығыста жеңген:Наймандар 1211-1215ж. Шыңғысхан Қытайға жорығында қолға түсірді:Соғыс техникасын 1217-1218ж.ж. Хорезм шахы Мұхамед Текеш қай қалада теңге соқтырды:Отырар 1218-1219 ж.ж. Шыңғысхан әскepi талқандаған Қаз-н қала-ы арасынан артығын табыңыз:Баласағұн 1219 жылы Шағатай мен Үгедей қоршауға алған қала:Отырар 1219 ж Шыңғыс ханныңМәуреннахрға басып кipyiн қандай жағдай тездеттi:1218ж Oтыpapдaғы Шыңғысхан жiберген сауда кepyeнiнiң өлтiрiлyi 1219 ж Қыркүйекте Қазақстан жерiне жорықтар жасаған кездеri Шыңғыс ханның әскерлерiнiң саны:150 мың адам 1223ж Қалқа өзенi бойында кiмдepдің бiреккен күшi монғолдарға қарсылық көрсеттi:Орыстар мен половецтердiң 1227-1255 жылдары Алтын Орданы билеген:Батый хан 1245-1247 ж.ж Қаз-н тер-да "сансыз көп құлаған қалаларды,бұзылған бекiнiстердi және көптеген бос қaлған тұрғылықты жерлердi" көрген италъян саяхатшысы:П.Карпини 1336-1405 жылдары өмір сүрген билеуші:Әмір Темір 1371-1390 ж. дейін Моғолстанға Ақсақ Темірдің жорығы:10 рет 1379 ж. Тоқтамыстың Темір-Мәлікті жеңіп билікті қолына алған қаласы:Сығанақ 1405 жылы Әмір Teмip Қайтыс болды:Отырарда 1428-1468 ж.ж Жайықтан Балқащқа дейiнгi аумақта қай хан билiк еттi:Әбiлхайы 1465-1466ж тарихи оқиға:қазақ хандығы құрылды... 1490 ж. Азов қаласында дүниеге келген жырау:Доспамбет 1456-1457 жылдары Әбілқайырдың ойраттардан жеңілген қаласы:Сығанақ 1510 ж. Сығанақ түбiнде Шайбанй Мухаммед кiмнiң әскepiнeн күйрей жеңiлдi: Қасым 1511 ж. Қазақ хандығында билікті қолына алған хан: Қасым 1570 жылдардың аяғында Моғолстаннан қазaқ хандығына өткен жерлер: Жетiсудың батысы 1580 ж. Сарайшық қаласының біржола қирау себебі: Дон, Еділ қазақтарының Жайықбойына шапқыншылық жасау салдарынан 1583 жылы «Ант беріскен шартты» бұзып, Тәуекел хан Өзбек ханнан қайтарып алған қалалар:Сауран, Түркістан, Отырар, Сайрам 1584 ж. Ермакты жеңген қазақ 6атыры: Сәтбек 1594 ж. Мәскеуге Тәуекел ханның елшілігін басқарып келді: Құл-Мұхаммед 1597-1598 жж. қысында Тәуекел хан Абдаллах ханның әскерін талқандаған жері: Ташкент қаласының тубинде 1598 жылғы шайқаста екі жақтың билеушісі де қаза болып, екі хандық хансыз қалды, бұл хандықтар:Қазақ хандығы мен Өзбек хандығы 1603 жылы бірінші қазақ-бұхар шайқасы болған жер:Айғыржар 1613 ж. өзiн Ташкент қаласының билеушiсi деп жариялап, өз атынан aқша шығарған хан: Тұрсын 1628-1652 жылдары хан тағына отырған Есім ханның баласы:Жәңгір 1635, 1643, 1652 жылдары қазақтарға қарсы жорықты басқарған жоңғар қонтайшысы:Батыр 1640 ж. салынған бeкініс:Гурьев 1680 ж ылы жоңғар шапқыншылығы кезінде аман қалған қала:Түркістан 1694 ж ылы I Петрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысын дамытуға келісім жасаған хан:Тәуке 1710 жылы қазақ жүздерінің белгілі өкілдері бас қосып, жоңғарларға соққы беру мәселесін талқылаған жер:Қарақұм 1711-1781 жылдары өмір сүрген қазақтың ұлы ханы: Абылай 1714-1720 жылы патша өкіметінің Ертіс бойына әскери бекіністер салудағы басты мақсаты: Қазақ өлкесін біртіндеп жаулап алу 1715 ж ылы Тәуке өлгеннен кейін оның мирасқоры: Қайып 1718 ж. жоңғар-қазaқ шайқасы болған жер:Аягөз маңы 1718ж "Аягөз" түбiнде қазақтардың жоңғарлардан жеңiлiп қалуының себебi:Әбiлқайыр мен Қайып әскерлерiнiң келiспеушiлiгi 1723 ж. Жоңғарияның барлық күш – қуатын қазақ еліне қарсы жұмсауға мүмкіндік алуының себебі:Цин императоры Кансидың өлімі 1724-1725 ж.ж жоңғарлар басып алған қалалар:Tүpкicтaн, Ташкент 1726 жылы болған «Қалмақ қырылған» шайқасының маңызы:Қазақстанның солтүстік-батысы азат етілді 1726 жылы қазақ жасақтарының жоңғарларды талқандауының басы болған оқиға:«Қалмақ қырылған» 1728 жылы қазақ жасақтарының жоңғар әскерлеріне күйрете соққы берген жер:Бұланты өзені 1731 жылы Әбілқайырды қолдап, Ресейдің қол астына кіруге ант берген Кіші жүз старшындарының саны:29 старшын 1735 ж ылы Қазақстанның солтүстігінде өзен бойында салынған бекініс:Ор 1735 ж. Қазақстанның солтүстiгiнде өзен бойында салынған бекiнiс:Коряков 1738 жылы Орынборда қазақ сұлтандарының съезін шақырған Орынбор комиссиясының басшысы:В.Татищев 1740 ж ылы Кіші Жүздің шекарасына қауіп төндірген мемлекет:Иран 1741-1743 ж. Абылай сұлтан тұтқында болды:Жоңғарияның 1742 ж.20 мамырдағы Ресей Сенатының Жарлығы:Қазақтарды және шекаралық өңірдегі бекіністерді қорғау туралы 1747 жылы Нәдір шах өлгеннен кейін Хиуа тағына отырған хан:Қайып сұлтан 1756 жылы қыркүйекте патша әкімшілігі Кіші Жүз қазақтарына ресми шек қойды:Жайық жағалауына мал жаюға 1761ж. Абылай орыстың осы патшасынан ағаш ұстасын және 200-300 пұт астық жіберуді сұрап, хат жазды:Елизавета Петровна 1766 жылы Әбілмәмбет ханның II Екатеринаға хат жолдау себебі:Түркістан арқылы өтетін керундерді Семей Жәміш бекіністерінде шек қоймай қабылдауға рұқсат алу 1766 жылы Екатерина патшадан Түркістан арқылы өтетін ірі керуенді Семей, Жәміш бекіністерінде қабылдауға рұқсат алған хан:Әбілмәмбет 1771 ж. Орта жүздің ханы Әбілмәмбет қайтыс болғаннан кейін хан тағына отыруға тиіс мұрагер:Әбілпайыз 1773 жылы 17-18 қарашада Усиха өзені бойында Пугачевке жолыққан Нұралы ханның арнайы өкілі:Зәбір 1774-1775 жылдары Сібір шебінде орналасқан тұрақты әскердің саны:3500 адам 1778 ж ылы II Екатерина Абылай ханды:Орта жүздің ханы етіп бекітті 1783-1797 жылдары С.Датұлы бастаған көтерілістің қамтыған аймағы: Кіші жүз 1785 жылы жазда Кіші жүз старшындарының съезінде қабылданған шешім: Нұралыны тақтан тайдыру туралы 1785 жылы наурызда Сахарная бекінісне шабуыл кезінде тұтқынға түскен сұлтан: Айшуақ 1790 ж. Уфаға жер аударылып сонда дүние салған хан: Нұралы 1791 жылы Кіші жүздің ханы болып сайланды: Ералы 1797 жылы 17 наурызда С.Датұлы тұтқиылдан шабуыл жасады: Хан сарайына 1797 жылы Барон Игельстромның ұсынысы бойынша патша үкіметі бекіткен хан: Айшуақ 1797 жылы Сырым Датұлын қудалаған Кіші жүз билеушісі: Қарабай сұлтанның 1799 ж. 21 қарашада Орта жүз қазақтарын Ертicтiң оң жaғасына қайта қоныс аударуға рұқсат еткен император: I Павел 1802 жыл С.Датұлы қаза болған жер: Хиуа хандығы 1804-1815 жылдары атты әскер үшін Бөкей ордасынан сатып алынған жылқы саны: 48 мыңға жуық 1805-1806 жылдары Ресейдің Ю.Головкин бастаған елшілігіне сауда байланыстарын реттеу міндеті жүктелген мемлекет: Қытай 1812 ж. Отан соғысында қазақтар шайқасқан құрама: Башқұрт полкі 1812 жылы Орынбор губерниясында құрылған кавалериялық полктің саны: 40 1812 ж ылы Отан соғысында ерлігімен «Георгий» орденінің кавалері аталған қазақ: Н.Жанжігітұлы 1812 ж. Отан соғысында 3-дәрежелi қасиеттi Анна орденiмен наградталған қазaқ жауынгерi: Сағит Хамитұлы 1812 жылы Отан соғысының басты оқиғаларына белсене қатысқан шоқынған қазақ: Я.Беляков 1812 жылы шілденің 6-сы күні Напалеонмен соғыс қаупі туралы І Александрдың манифест-үндеуі мен Орынбор губернаторының соғыс басталғандығы туралы хабары қазақ ауылдарына жетті: 1812 жылы қазан-қарашада 1812 ж. Отан соғысы кезiнде Лейпциг және Глогау қаласын алуға қатысқан қазaқ жiгiттерi: Жанжiгiтұлы мен Байбатырұлы 1812 ж. Отан соғысы кезiнде Елтон тұз өндірушілерінің батыс майданға жөнелткен тұз мөлшері: 1 миллион пұт 1812 ж. Наполеонға қарсы соғыста орыс халқын қолдап, ел достығы рухын көтеруге ат салысқан старшын: Байсақал Тiлекұлы 1812 ж. Отан соғысында Веймар, Гангау, Майнадағы, Франкфурт қалалары түбінде ерлікпен шайқасты.Жанжігітұлы,Байбатырұлы. 1817 жылы Сүйік Абылайханұлының патша үкіметіне жасаған мәлімдемесі: Қарамағындағы рулардың Ресей құрамына өтуді қалауы 1821 жылы Орта Азия хандықтарына қарсы Ұлы Жүздегі шаруалар көтерілісін басқарған: Тентектөре батыр 1821 жылы Тентектөре бастаған шаруалар көтерілісінің сипаты: азаттық 1822 ж. «Ережеге» сай аға сұлтaндap сайланды: 3 жылға 1822 жылғы «Жарғы» бойынша қылмыстық істер қаралатын орган: округтік приказдар 1822 жылғы «Жарғы» бойынша шетелдермен келіссөз жүргізу құқығы берілді: шекаралық басқармаға 1822 ж ылғы «Сібір қазақтары Жарғысының» авторы: Сперанский 1822 жылғы «Сібір қазақтарының Ережесі» бойынша 12 класқа жататын шенеуніктерге теңелді: Болыс сұлтандар 1822 жылғы «Сібір қазақтарының Ережесі» бойынша аға сұлтанға 10 жылғы еңбегі үшін берілген атақ: Дворян 1822 жылғы Ереже бойынша Орта жүз территориясы құрамына кірген генерал-губернаторлық: Батыс-Сібір 1822 ж. Ереже бойынша Орта жүз территориясы құрамына кipreн генерал-губернаторлық: Орынбор 1822 жылы «Сібір қазақтарының Жарғысының» басты мақсаты: Әкімшілік, сот, саяси жағынан басқаруды өзгерту 1822-1895 жылдары өмір сүрген халық ақыны: Сүйінбай 1824-1829 жылдары М.Өтемісұлы тұрған қала: Орынбор 1825 жылыөз жерлерінде сыртқы округ ашуға келісім берген Ұлы Жүздің руы: Үйсін 1827 жылыБөкей хандығында құрылған хандық кеңестің мүшелерінің саны: 12 би 1831 жылы қыркүйекте орысша білім беретін училище ашылған қала: Семей 1833 жылы А.С.Пушкиннің Орынбор қаласында жинаған тарихи материалдары: «Е.Пугачев бүлігінің тарихы» 1836 жылыКенесарының ағасы Саржан өлтіруге бұйрық берген хан: Хиуа ханы 1836 ж ылы қазақтар үшін интернаты бар училище ашылған қала: Өскемен 1836-1838 ж ылдары Бөкей Ордасында болған көтерілістің басты қозғаушы күші: шаруалар 1836-1838 жылдары көтеріліс бойынша сот жазалау ісін басқарған: полковник Геке 1836-1838 жылдары көтеріліске түрткі болған жағдай: Жәңгірдің қайын атасы Қарауылқожаның Каспий өңіріндегі руларға билеуші болып тағайындалуы 1837 жылы Александр княздің патшалық қабылдауында болған 1812 жылы Отан соғысына қатысқан жауынгер: Н.Жанжігітұлы 1837 жылықазанның 15 де Исатай мен Махамбет бастаған қол Теректіқұмда кімнің ауылын ойрандады: Балқы бидің 1837 жылы хан сарайын қоршауға алғандағы көтерілісшілердің саны: 2 мың 1837-1847 жылдары болған ұлт-азаттық көтерілістің басшысы: К.Қасымұлы 1838 жылы мамырда Кенесары сарбаздары: Ақмола бекінісін өртеп жіберді 1841 жылы Кенесары әскерінің Ташкентке аттануына тоқтау болған себеп: Сарбаздар арасында жұқпалы ауру тарады 1841 жылы татарша-орысша білім беретін мектеп ашылған хандық: Кіші Орда 1843 ж ылы маусымда І Николай көтерілісті басу үшін кімдерді жіберуге келісім берді: Старшина Лебедевтің 1844 жылы20 шілдеде Кенесарыға қарсы ұрыста мерт болған сұлтандар саны: 44 1844 жылыКенесары мен патша үкіметінің арасындағы келіссөздердің тоқтатылу себебі: Екі жақ бір-бірінің талаптарын мойындата алмады 1844 ж ылы Неплюевтің кадет корпусы орналасқан қала: Орынбор 1844 ж. шiлденiң 20-нан 21-не қapaғaн түнi К.Қaсымұлы ipi жеңiске жеттi. Ал, жеңiлген топты басқарған: Сұлтан Жантөреұлы 1845 жылы Кенесары ауылына келген патша елшілері: Долгов пен поручик Герн 1845 жылы Кенесары Сарыарқадан бет алды: Ұлы жүзге 1847-1857 жылдары Қазақстанда айдауда болған украин ақыны: Шевченко 1848 жылы Қарқара уезінде көпес Ботовтың есімімен аталған ірі жәрмеңке ашылған жер: Талды-Қоянды 1851 жылға дейін Ресей мен Цин империясы арасындағы сауда байланыстары осы қала арқылы жүзеге асырылды: Кяхта 1853 жылы Ресейдің қол астына алынған қоқандықтардың бекінісі: Ақмешіт 1853 және 1905 жылдар арасында патша үкіметінің көшпенді қазақтардан тартып алған жер көлемі: 4 млн. десятина 1854 жылы көктемде құрылған бекініс: Верный 1854 жылы салынған Верный бекінісінің ертедегі атауы: Алматы 1855 жылы Петербургте күміс медальға ие болған күйші: Тәттімбет 1855 ж ылы Шыңжаң мен Қазақстанның сауда байланыстарының уақытша тоқтатылу себебі: Шәуешектегі орыс көпестерінің сауда орындары талан-таражға салынды 1855 жылышілдеде Есет батырдың тобы талқандаған күш: Сұлтан Жантөрин 1856-1857 жылдары Нұрмұхамедұлы басқарған көтерілістің тірегі болған қала: Жаңақала 1858 жылы Верныйда іске қосылған өнеркәсіп: сыра зауыты 1858 ж ылы Қоқан билігіне қарсы болған көтерілістің нәтижесі: Көтеріліс Қоқандықтардың билігін құлатуға алғышарт жасады 1858 жылы қырғыз-қазақ көтерілісшілері Қоқан әскеріне соққы берген жер: Пішпек түбінде 1858 жылы наурызда басталған Қоқан езгісіне қарсы ең ірі көтерілістің бірі: Әулиеата маңында болды 1859 ж. Ұлы жүз жерiнде салынған бекiнiсі: Қастек бекiнiсi 1860 жылғы Ұзынағаш шайқасының тарихи маңызы: Жетісудың Қоқан езгісінен құтылуына ықпал етті 1860 ж ылы 19-21 қазанда қоқандықтар мен орыс әскерлері шайқасқан жер: Ұзынағаш 1863ж. Ресейдің құрамына енген бестаңбалы рудың саны: 5мың ша. 1864 жылы көктемде Ресей үкіметі басып алған бекініс: Түркістан 1864 жылы Ш.Уалихановтың генерал Н.Черняевтің әскерімен басып алуға қатысқан бекініс: Әулиеата 1864 жылы Қашғарияда құрылған мемлекет: Жетішар мұсылман мемлекеті 1864 ж. құрамында Шоқан болған әскери экспедицияны басқарған генерал:М.Г.Черняев 1865 жылы 5 маусымда ІІ Александрдың бұйрығымен жүзеге асырылған:Қазақ жерін зерттеу сұрақтарын дайындау 1865 жылы Біржан Қожағұлұлының ақындық өнеріне әсер еткен тұлға: Абай 1866 жылдың; басында орыс әскерлері басып алған Орта Азия хандығы: Бұқар хандығы 1866 жылы Бұхар хандығының солтүстігіндегі қазақтар өзбектермен қатар билігін мойындады: Ресейдің 1867-1868 жж. реформаларға сәйкес, әскери-губернаторлар басқарды: облысты 1867-1868 жж. реформа бойынша Түркістан генерал-губернаторлығына кірген облыстар: Жетісу, Сырдария 1867-68 ж.ж. «Реформаға» дейiн қазақ өлкесiнде болған генерал-губернаторлықтардың саны: 2 1867-68 ж.ж. «Реформадан» кейiн өсiрiлген мiндеттi салық түpі: Шаңырақ салығы 1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша Қазақстанда отырықшы елді мекендерде басқару билігі ақсақалдар қолына берілген облыс: Сырдария 1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша Ақмола, Семей облыстары кіретін генерал-губернаторлық: Батыс-Сібір 1867-1868 жылғы «Ереженің» басты қағидасы: Әскери және азаматтық биліктің ажыратылмауы 1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша облыстар бөлінген әкімшілік буыны: Уезд 1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша салықтан босатылғандар: Шыңғыс тұқымдары 1867-1868 жылғы «Ережеден» кейін Қазақстанның Закаспий облысына өткен жері: Маңғыстау приставтығы 1867-1868 жылғы «Ережелер» бойынша сот жүйесінің ең төменгі буыны:Билер мен қазылар соты 1867-1868 жылғы «Ережелер» бойынша сот жүйесінің ең төменгі буыны – билер мен қазылар сотын бекіткен:Әскери губернатор 1867-1868 жылғы «Ережелерге» сәйкес әр болыстың құрамындағы ауылдардың ішіндегі шаңырақ саны:100-200 1867-1868 жылғы «Ережелерге» сәйкес Иранмен, Қытаймен дипломатиялық келіссөз жүргізуге рұқсат берген әкімшілік:Түркістан генерал-губернаторлығы 1867-1868 жылғы «Ережелерге» сәйкес қазылар соты сақталған аймақ:Сырдария облысы 1867-1868 жылғы «Ережелердің» ең басты ауыртпалықтары: Қазақ жері Ресей үкіметінің меншігі болып жарияланды 1867-1868 жылғы «Ереженің» басты қағидасы: Әскери және азаматтық биліктің ажыратылмауы 1867-1868 жылғы Ережеге сәйкес уезд бастығын тағайындайтын басшы: генерал-губернатор 1867-1868 жылдары бойынша облыстық басқармалары мынадай бөлімнен тұрды: Шаруашылық, сот істері, жарлықты жүзеге асыру 1867-1868 жылы құрылған генерал-губернаторлықты атаңыз: Орынбор, Батыс Сібір, Түркістан 1867-68 жылдардағы реформа бойынша қазақ жері неше генерал-губернаторлықтың құрамына кірді: 3 1867-1868 ж. Қазақстандaғы жүргiзiлген реформаның негiзгi мақсаты: Қаззақ өлкесiнде басқару iciн өзгерту 1868 жылы «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» ережесіне сай жан басына берілген жер көлемі: 30 десятина 1868 жылы қаңтар айында келісім бойынша Қоқан хандығына қарасты жерлер аталмыш генерал-губернаторлыққа бағындырылды: Түркістан
|