Азақ халқының құрамына енген ірі тайпалардың бірі және Орта жүздің руы: Керей 5 страницаXX ғасырдың; 60-80 жылдары ғылыми еңбектерді бағалау оның авторларына ғылыми дәреже беру шешілді:Мәскеуде XX ғасырдың; 60-80 жылдары халықаралық сайыстарда лауреат атағына ие болып, көптеген шетелдерге танылған ансамбль:«Дос-Мұқасан» XX ғасырдың; 60-80 жылдары халықаралық сайыстарда лауреат атағына ие болып, көптеген шетелдерге танылған әнші:Р.Рымбаева ХХ ғ.-ң 70-ші жылдары фермерлік шаруашылықты дамытуға өз үлесін қосып, қағазбастылыққа шектеу қойған: И.Худенко ХХ ғ. 70-ші жылдарында шаруашылықты жүргізудің қалыптасқан жүйесін өзгертуге тырысқан Алматы облысындағы кеңшар директоры: Худенко XX ғасырдың; 70-80 жылдары есімі әлемге әйгілі болған әнші:Ә.Дінішев ХХ ғ. 70-80 ж.ж. ғылым мен білімді қаржыландыруға қолданылған прицип: “Қалдық” ХХ ғасырдың; соңында ЮНЕСКО-ның шешімімен 150 жылдық мерей тойы тойланған қазақтың ұлы ақыны: А.Құнанбаев. А А.Байтұрсынов Орынборда тұрған жылдар: 1910-1917 жылдар А.Байтұрсынұлының;1909 жылы қамалғанға дейінгі атқарған қызметі:Қарқаралыда мұғалім А.В Затаевичке Қазақстанның халық әртісі атағы берілді:1932ж. А.Жұбанов Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекттік оркестрін құрды:1934ж. А.Құнанбаев тоғыз жыл басқарған болыс:Шыңғыс болысы А.Македонскийдің;Сырдариядан өтіп сақтарға қалай шабуыл жасағаны туралы жазған: Арриан А.С.Пушкин Оралда қағазға түсірген поэма: «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу» Абай Құнанбаев тоғыз жыл басқарған болыс:Шыңғыс болысы Абай Құнанбаев өмір сүрген жылдар:1845-1904 жж. Абайдың;1900 жылы жарық көрген «Орта жүз қазақ ордасының руларының шығу тарихы туралы жазбалар» деген еңбегінің мазмұны:Семей облысы қазақтарының рулық құрамы туралы Абайдың; аса дарынды шәкірті: Ш.Құдайбердіұлы Абайдың; нақыл сөздері берілген шығармасы:«Ғақлиялар» Абайдың; оқуын аяқтатпай еліне әкесі Құнанбайдың алып кету себебі:Ел билеу ісіне тарту үшін. Абайдың ұлы Әбдірахман бітірген оқу орны:Артиллерия училищесі Абылай тұсында хан билігіне енгізілген өзгеріс:Хан билігі шексіз болды Абылай хан дамытуды қолдаған шаруашылық саласы:Егіншілік Абылай хан жер өңдеу шаруашылығын дамытқан өңір:Ертіс бойы Абылай хан жерленген қала:Түркістанда Абыла й ханның бала кезіндегі лақап аты:«Сабалақ» Абылай ханның өмір сүрген жылдары:1711-1781ж.ж Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатына әсер еткен дарынды адам:Бұқар жырау Абылайды ң атасы «Қанішер» Абылай билік құрған қала: Түркістан Абылайдың; бас мирасқоры: Уәли Абылайды ң керемет қасиеттерін жырлап, Орта Жүздегі оқиғаларға белсене қатысқан, шығармаларына батырлар ерлігін арқау еткен XVIIІ ғасырдың Абылайды ң Қытай билігін мойындаған жылы: 1757ж Абдаллах ханның;Хақназарға сыйға берген жері: Түркістан аймағындағы бірнеше қала Адам бойындағы ізгі қасиеттердің көмескіленуі мәселесін көтерген М.Шахановтың кітабы: «Өркениеттің адасуы» Адамдардың; дән үккішті ойлап тапқан кезеңі: Неолитте Адамдардың;шығу тегін белгілі бір аңмен байланыстыратын наным-сенім: тотемизм Адамдардың; шығу тегін жануарлармен байланыстырудың ғылыми атауы: Тотемизм Адамзат баласының металдан жасалған құралдарды игере бастауы басталған дәуір: Энеолит Адамзат баласы ең бірінші қолданған металл: мыс Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі: Тас дәуірі Адамзаттың; өткенін заттай тарихи мұралар арқылы зерттейтін ғылым:Археология Адамның; шыққан Отаны:Африка Адамның; сыртқы сыртқы биологиялық қасиеттерін зерттейтін ғылым:Антропология Азамат соғысы- ол:Мемлекет ішінде билік үшін ел азаматтарының өзара соғысы Азамат соғысы болған жылдар:1918-1920 Азамат соғысы басталған кезде ақгвардияшыларға көмек ретінде Иран мен Каспий өңіріне енген әскер: Ағылшын әскерлері Азамат соғысы басталған кезде ақгвардияшылармен бір топта болды: Алашорда Азамат соғысы жылдарында Атбасар уезінде партизан қозғалысының ірі орталығы болған село: Мариновка селосы Азамат соғысы жылдарында Кеңарал болысында партизан жұмысын ұйымдастырушы: Ө.Ыбыраев Азамат соғысы жылдарында қаза тапқандар саны: 8 млн. Азамат соғысы кезінде қазақ атты әскер бригадасы саяси бөлімнің меңгерушісі: Б.Қаратаев Ақмоладағы Отанына опасыздық жасағандар әйелдеріне арналған лагерде (АЛЖИР) төмендегі қай мемлекет ќайраткерінің әйелі мен ќызы азап шекті: Т.Рысқұловтың Ақмола-Қарталы темір жолының маңызы: Орталық Қазақстанның өнеркәсіп аудандарын Оралдың оңтүстігімен байланыстырады Ақ Орда мемлекетінің негізін қалаған: Орда Ежен Ақ Орда мен Моғолыстан мемлекеті қандай оқиға нәтижесінде әлсіреді: Әмір Темір шапқыншылығы «Ақ; жалды жүйрік аттардың иелері» деп аталған тайпа: Аргиппей Ақ Орда билеушісі болған Барақтың мақсаты:Сырдария бойындағы қалаларды қайтару Ақ Орда мемлекетінің өмір сүруін тоқтатты:XV ғ. басы Ақ Орда ыдырап, орнына Әбілхайыр хандығы құрылды:XV ғ. басы Ақ Орданың;Алтын Ордадан біржола бөліне бастаған уақыты:XIV ғ– ң II ширегі,бөлінген кездегі хан:Ерзен Ақ Орданың;астанасы:Сығанақ Ақ Орданың;аумағы Жошының осы балаларының иелігін қамтыды:Орда Ежен мен Шайбани ханның Ақ Орданың;күш-қуатын нығайтқан хан:Ұрыс хан Ақ Орданың;орнына келген мемлекет: Әбілқайыр хандығы. Ақ Орданың; орталығы Сығанақ қаласының маңында орналасқан кесене: Көккесене Ақтөбе майданына қару әкелген экпедициясының басшысы: Ә.Жангелдин Ақын- импровизатордың сайысы: Айтыс Алаша хан мен Жошы хан күмбездері орналасқан аймақ: Сарыарқа Алаш зиялыларының бірі: Ж.Аймауытов “Алаш” сөзі шамамен қай ғасырларда алғаш рет айтылды:1Х-Х ғ. Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы: «Алаша хан» Алашорда үкіметінің;құрылған жылы:1917ж. Алашорда үкіметі өзін қалай атады: «Қырғыз үкіметі» Алашорда үкіметін жою туралы шешім қашан қабылданды: 1920 ж. 9-наурызда Алғаш рет балама кондедаттардың дауысқа түсу құбылысы көрініс берген, Қаз-ның жоғары және жергілікті кеңестеріне сайлау өтті: 1989 ж күз. Алғашқы адамдардың аулаған аңдары: Мамонт мен бизон Алғашқы адамдардың бастапқы кезеңдегі топтасу жүйесі: Тобыр Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгіқалыптасу жүйесі: тайпа Алағашқы адамдардың тобырдан кейінгі топтасу жүйесі: Рулық Алғашқы адамдардың табиғатқа тәуелділігінен туған: Құдайға сыйыну Алғашқы адамдардың қоныстануына қолйлы болған жердің бірі: Қаратау жотасы Алғашқы адамдар еңбек құралдарының жаңа түрлері – дәнүккіш, келі, балта, т.б. ойлап тапқан уақыт: Неолит Алғашқы ғарышкер Т.Әубәкіровтың туған жері: Қарағанды облысы. Алғашқы егіншілердің егін оратын қарапайым құрал атауы: Тас орақ Алғашқы егіншілік қалыптаса бастаған дәуір: Мезолит Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз: Алаш Алғашқы кезде сауда жолында елшіліктер арасында ақша, құнды сыйлық орнына жүрген аса бағалы тауар: жібек Алғашқы қауымдық егіншілікке алып келген жағдай: Терімшіліктің дамуы Алғашқы қазақ суретшісі,кейіннен халық суретшісі атағына ие болған тұлға:Ә.Қастеев Алғашқы қазақхандарының бірі Барақ ханның баласы: Жәнібек Алғашқы қазақ хандығы құрылған жер: Жетісу Алғашқы мықты рулық қауым қарым-қатынастағы туытық белгі анықталды: Аналық белгі арқылы Алғашқы соқа салу құқығын кімге берді: патшаға Алғашында Шанхай бестігі (кейіннен Шанхай ынтымақтастық ұйымы аталды) басшыларының алғашқы кездесуі өтті: 1998ж 6 сәуірде. Алматы облысында ұйымдастырылған ұйғыр болысының саны: 6 Алматыда ұйғыр музыкалық-драма театры ашылды:1933ж. Алматыдағы Желтоқсан оқиғасы кезінде жастар жиналған алаңның қазіргі атауы: Республика алаңы. Алматының;шығысындағы белгілі сақ обасы: Есік обасы Алматыда жерленген жоңғарлармен шайқастақаза тапқан қазақтың қай батыры: Райымбек Алматыдан Ақмолаға астана қай жылы көшірілді: 1997 ж. «Алтайдың қызыл тау қырандары» деп аталатын Семей обылысын ақ гвардияшылардан азат етуге көмектескен: Партизан полкі Алтын О рда дәуірінен бері келе жатқан күй-аңыз: «Сағыныш» Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан күй-аңыздың аты: «Жошы ханның жортуы» Алтын Орда тағында билігін нығайту үшін Тоқтамыстың Мәскеуді өртеген жылы:1382 ж. Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр: «Ер Тарғын» Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр: Орақ - Мамай Алтын Ордада әскери билік кімнің қолында болған:беклербектің Алтын Орда қай хан тұсында өз теңгесін шығара бастады: Мөңке Алтын Орда мемлекетінде беклербек басқарған сала: Әскери іс Алтын Ордада салық жинауға жауап беретін чиновниктер:даруға мен басқақ Алтын Ордада исламды мемлекеттік дін деп жариялаған хан: Өзбек Алтын Ордада уәзірлер билік жүргізген сала: азаматтық іс Алтын Орданың; негізін қалаған хан: Батый Алтын Орданың; астанасы:Сарай-Бату. Алтын Орданың; негізін қалаушы:Батый. Алтын Орданың; соңғы билеушісі: Шейх-Ахмед А.Македонскийдің;Сырдариядан өтіп сақтарға қалай шабуыл жасаған туралы жазған:Арриан А.Македонскийдің;бұйрығымен Сырдария бойында салынған қала:Эсхат-Александриясы Андрондықтардың; бет бейнесін сипаттаған ғалым: Алексеев Андроновтықтардың сүт өнімдері мен етті сақтау тәсілі:Жер еден астындағы шұңқырда Андронов дәуірінде өмір сүрген абыздарды ажырататын айқын белгі:ағаш табақ және ерекше бас киім Андронов мәдениеті ыдыстарына қарағанда сақ керамикасының ерекшелігі:шар тәріздес домалақ Андронов мәдениетінің 30-дан аса тұрғыны мен 150-ден астам қормның табылған аймағы:Орталық Қазақстан Андронов мәдениетінің алғашқы ескерткіштері қайдан табылды:Ашынас қаласының маңынан Андроновтықтардың;молшылық,құдіреттілік пен күштің бейнесі болып саналған үй жануары:Бұқа Андроновтар жұмсақ кен өндірген кезде пайдаланылған әдіс:Үңгіп қазу Андроновтықтардың; тасқа салынған суреттері табылған жерлер: Таңбалы, Жасыбай, Хантау Антропологтардың;анықтауынша Есік обасындағы жерленген адамның жас шамасы: 17-18 Антанта империалистері чехославак корпусын бүлік шығаруға айдап салған мерзім:1918 ж. мамыр Антиядролық, экологиялық «Невада-Семей» «Аң стилі";дәстүрімен сақтар жорықтар кезінде танысқан елі: Алдыңғы Азия мен Иран Аңдық;стиль пайда болған ғасыр: б.з.б. УІІ ғ. Аңырақай түбінде барлық жасақтарға қолбасшылық жасаған:Әбілқайыр Аңырақай шайқасы болды:1729-1730 жылдары. Арабтар “Сүзеген” деп атаған қаған: Сұлу Араб графикасы негізіндегі жаңа түрік жазуының пайда болуына қандай оқиға әсер етті: Ислам дінінің таралуы Араб географы Ибн-Хаукаль X ғ-да қай мемлекеттің жерін батыстан шығысқа қарай жүріп өту үшін 30 күн керек болды деп жазған: Қарлұқ Арабтардың;«дін үшін соғыс» деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастаған уақыты: 633 ж. Арабша, тәжікше кітаптар көп. Ал бұл-біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп өз тілін қорсынып, жат елдің тілінде сөйлеу, шығарма жазу сияқты әрекеттерге қарсы болған ғұлама: Ж. Баласағұни Арал -Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген сармат тайпасы: Дах Арал төңірегіндегі неолиттік тұрақтың бірі: Сексеуіл Аргиппейлердің; шығысқа қарай орналасқан көршілері:Исседондар Археологтардың; тапқан сүйек пен мүйізден жасалған мүсіндерінде ең көп кездесетін бейнелері: әйелдер бейнесі Аршакиддер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы:Дайлар Арыстан баб кесенесі: 2 бөлмелі Арыстың; сол жағалауындағы қаңлы қаласының орны: Көк –Мардан Археологтар сарматтардың жерлеу орындарында қай грек құдайының бейнесін жиі кездестіреді: Дионистің А.С.Пушкиннің;Оралда қағазға түсірген поэма: «Қозы Көрпеш-Баян Сұлу» Астана қаласының1998 жылға дейінгі атауы: Ақмола Астананың; салтанатты жағдайда тұсау кесері өтті: 1998 ж маусымда. Астық дайындау барысында1928 ж.1-қазаннан 1929 ж.1-ші желтоқсанына дейін аьылған шаруалар саны:277 Астықты оруға пайдаланған еңбек құралы:орақ Атақты қобызшы Қорқыт ата күмбезі орналасқан аймақ:Қызылорда Атбасар мыс кендері» акционерлік қоғамы жұмысшыларының ереуілі болған жыл:1911 жыл Атбасар уезіндегі партизан қозғалысының ірі орталығы:Мариновка селосы Атилла"; операсын жазған италиян композитор: Джузеппе Верди Атлах шайқасынан кейін:Қытайлар Жетісудан біржолата кетті Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, әскери дайындықпен көмілген қорған:Үлкен Берел Аттиланың; (Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары: 400-453. Атырау жеріндегі сарматтардың Аралтөбе ескерткіші табылған аудан: Жылыой Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру бағыты жарияланды:1927ж ХI съезде Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру барысында Қазақстанда алғаш рет МТС (машина-трактор станциялары) құрылған жыл:1929 ж. Ауыл шаруашылық;артелінің жаңа үлгідегі жарғысы қабылданған жыл:1935 ж. Ахмет Игунекидің кітабы: «Ақиқат сыйы» А.Яссауидің; “Диуан-и хикмет” жинағы: адалдыққа, имандылыққа, даналыққа шақырады Ахмет Яссауи кесенесі кімнің бұйрығымен салынды: Әмір Темірдің Ахмет Яссауидің шәкірті: С.Бақырғани А.Яссауидің; Бұхара қаласында діни білім алуына көмектескен ғұлама: Юсуф Хамадани Аягөз маңындағы қазақ жасақтарының жоңғарлардан жеңіліске ұшыраған жыл1718 Аякөз өзені жағалауында қазақтардың жоңғарлармен соғысы:1718жылы Ә; Әбу Насыр әл Фараби туралы жазылған «Ұстаздың қайтып оралуы» романының авторы:Әнуар Әлімжанов Әбу Насыр Әл-Фараби Отырар қаласында қай тілде білім алған:қыпшақ Әбілқайыр билік құрған уақыт:1428-1468 ж.ж Әбілқайыр қайтыс болған жер: Алматы маңындағы Аққыстауда Әбілқайыр хан болып сайланды:1428 ж. Әбілқайыр хандығы негізгі үш халықта тұғандығын және олардың ішіндегі ең көбі және ержүректері қазақтар болғанын айтқан тарихшы: Рузбихан Әбілқайыр хандығынан бөлінген Керей мен Жәнібек бастаған көшпелі халықтар көші XV-ғасырдың 50-жылдар ортасында бағыт алды: Жетісуға Әбілқайыр хандығын әлсіреткен Сығанақ т үбіндегі ойраттармен болған соғыс уақыты: 1456-1457 жж Әбілқайыр хандығының астанасы Сығанақ болғанға дейін,ханның ордасы болған қалалар: Тара,Орда Базар Әбілқайырды 1748 жылы өлтірген: Барақ сұлтан Әбілқайырдың; Ресей құрамына кірудегі ең басты мақсаты: Ресеймен сенімді байланыс орнатып, бар күшті қалмақтарға жұмылдыру Әбілмансұрдың; (кейіннен Абылай атанған) атасы Абылай билік құрған қала: Түркістан Әбу Насыр Әл-Фараби туралы жазылған «Ұстаздың қайтып оралуы» романының авторы: Әнуар Әлімжанов Әбу Насыр Әл-Фараби дүниеге келген қала:Отырар Әбу Насыр Әл-Фараби шығармаларын қай тілде жазған:Араб Әбу Насыр Әл-Фараби Отырар қаласында қай тілде білім алған:қыпшақ Әйгілі «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу» жырының ең көркем нұсқасын таратқан эпик ақын:Шөже ақын Әкімшілік басқару жүйесіне өз пікірлерін ұсынған қазақтың ағартушы-ғалымы: Ш.Уалиханов Әл- Идриси “ондағы шеберлер темірден ғажайып әдемі бұйымдар жасайды”- деп қай тайпалар туралы жазған: Қимақтар мен Қарлұқтар Әлемдегі екінші ұстаз Әл-Фарабидың белгілі трактатын атаңыз: Ғылымдардың шығуы Әлеуметтік -экономикалық мәселелердің шиеленісуінен 1989 ж. маусымда көпшілік тәртіпсіздіктер орын алған қала: Жаңаөзен Әмір Темір 1371-1372 ж. әскерін аттандырды: Моғолстанға Әмір Темір жорықтарының Қазақ жеріне тигізген әсері:Экономикасының, мәдениетінің дамуына адам айтқысыз зардабын тигізді Әмір Темір мен Тоқтамыс арасындағы Құндызша деген жерде болған шайқас уақыты:1391 ж Әмір Темір мен Тоқтамыс арасындағы Терек өзенінің жағасындағы шешуші шайқас уақыты:1395 ж Әмір Темір мен Ілияс-қожа арасындағы “Батпақ шайқасы” болған жыл:1365 ж. жаз Әмір Темірдің;Алтын Орданы басып алмас бұрын Ақ Орданы әлсіретуді көздеген мақсатына табылған себеп: Түй – Қожаның ұлы Тоқтамыстың Темірге қашып баруы Әмір Т емірдің бұйрығымен салынған сәулет өнерінің ғажайып туындысы: Қожа Ахмет Иассауи кесенесі Әмір Темірдің Тоқтамысты пайдаланудағы түпкі мақсаты: Ақ Орданы да, Алтын Орданы да басып алу Әскери -демократияның пайда бола бастаған кезі: Темір дәуірі Әулие ата (қазіргі Тараз) мен Меркеде «Қазақ жастарының революцияшыл одағы» құрылған жыл: 1917 ж. Б Б.з.б. УІІ ғасырдан бастап далалы аймақтарда пайда болған бейнелеу: Аңдық стиль б.з.б. УІІ-УІ ғасырда шыққан өнер:Аң стилі Б.з.б. ІУ ғасырда сақ жеріне қауіп төндірген: Александр Македонский Б.з.б. ІІ-І ғасырларда Қытай елімен сауда байланысын жасаған:Үйсін мемлекеті Б.з.б. 248-247 жылдары Парфияны басып алған сармат тайпасы: Дай Б.з.б.46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек көрсеткен елі: Ғұндар Б.з.б. I-ң; ортасында Герадоттың сипаттауынша Қара теңіз жағалауынан Донға дейін,Оң. Орал маңындағы сарматтар жеріне,Ертіс пен Алтайға,Жоғарғы Ертіс пен Зайсан көлін мекендеген аргипейлер еліне дейін созылған сауда жолы:Дала жолы Б.з.б. VII-VI ғ.ғ. қалыптасқан,төрт стихияға-су,от,жер және ауаға табыну тән көне иран діні:Зороастризм Баба с ұлтанға қарсы жорықта Шығай хан қайтыс болған жыл:1582 Баба с ұтанның астыртын жіберген адамдарды Хақназар ханды, оның туыстарын өлтірген жыл:1580 Бабаджа қ;атын кесенесінің салынған мерзімі:Х-Х1 ғғ. Бабаджа- қатын мен Айша-бибі кесенелері жақын орналасқан қала:Тараз
|
