Неркәсіптің дамуы

Қазақстанның шаруашылық өмірінде ерекше орын алған “орыстың сауда-өнеркәсіптік банкі” XX ғ. басында ұйымдастырылды. Кредиттік мекемелер ең көп аймақ Ақмола облысы болды.

XX ғ. басында Қазақстанда өнеркәсіп түрінен кен өндірісі жақсы дамыды. Түсті металлургияның негізгі ауданы кенді Алтай болған. XX ғ. басында өндіріс орындарында жасөспірімдерге күніне төленетін еңбек ақы 20 тиын.

XX ғ. басында 300-400 жұмысшы бар ірі кәсіпорын Успен кеніші болды (Спасск мыс қорыту зауыты, Қарағанды көмір алабы, Екібастұз, Риддер түсті металлургия өнеркәсібі де 300-400 жұмысшысы бар кәсіпорындар болған). (оның 265-і қазақ). Успен (Нілді) кеніші француз президентінің жиені Карноның меншігі болатын. Кеніштің іс басқарушысы ағылшын кәсіпкері Фелль болды.

XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында қазақ жерінде 19 жаңа қала болды.

XX ғ. басында қазақ өлкесінің әлеуметтік–экономикалық жағынан дамуына темір жолдардың салынуы әсер етті. XX ғ. басында қазақ даласындағы 1000 км. жерге орта есеппеналғанда 1км. теміржолдан келетін еді. Темір жол құрылысы Қазақстанның солтүстік–шығыс аудандарының жаңа экономикалық қатынастарға тартылуын тездетті. XX ғ. басындағы патша үкіметінің шығыс аудандардағы ірі экономикалықшарасы Орынбор–Ташкент темір жолының салынуы болатын. XXғ. басынада салынған ең белгілі құрылыс Орынбор–Ташкент темір жолы болды. Темір жол 1906ж. пайдалануға берілген. Оны салуға 30 мың жұмысшы тартылды (1902-1904).

Бірінші дүние жүзілік соғыс жылдарында Ембі өлкесінде мұнай өндіру кеміп кетті.