Дәрістің қысқаша мазмұны. Қазақ-жоңғар соғыстары мен шаруашылықтың күйреуі қазақ билеушілерін Ресеймен
Қазақ-жоңғар соғыстары мен шаруашылықтың күйреуі қазақ билеушілерін Ресеймен одақтасуға итермеледі.Кіші жүз ханы Әбілқайыр Ресей протекторатын қабылдау туралы шешім қабылдады. 1734 жылы 10 маусымда Анна Иоановнаның жарлығы бойынша Орта жүз билеушілерінің орыс бодандығын қабылдауы мәжбүрліктен туған саяси қадам болды. қазақ мемлекеттілігін сақтап, оны нығайтуда қазақ ханы Абылай (1711-1781 жж.) көрегенді әрі шебер дипломатиялық саясат жүргізді. Абылай ханды қазақ жоңғар соғысындағы қазақ халқының жеңісін қамтамасыз еткен қолбасшы ретінде де халық ерекше құрмет тұтты. 1733-1734 жылдары Ұлы жүздің билеуші ақсүйектері де орыс бодандығын қабылдау туралы шешім қабылдайды.Қазақтардың орыс бодандығын қабылдауының алғашқы кезінен бастап-ақ Ресей қазақ жерінің барлық аумағын біртіндеп отарлаудың бағытын анықтады. Қазақ жерін отарлау саясатын пәрменді түрде Орынбор губерниясының бірінші губернаторы И.И. Неплюев жүргізді. Қазақ жерін отарлауда Ресей үкіметі қазақ халқының мемлекеттік тәуелсіздігін жоюды басты мақсат етіп қойды. Оны Қазақ хандығының басқару жүйесін реформалау арқылы жүзеге асырды. Бұл саясат ХІХ ғасырдың 20-жылдары қолға алынып, өз нәтижелерін бере бастады. Реформа Орта жүзден басталды. Сібір генерал-губернаторы М.Сперанскийдің басшылығымен «Сібір қырғыздары (қазақтары) туралы Жарғы» жасалып, ол 1822 жылы қабылданады. Бақылау сұрақтары 1. ХVІІІ ғ. бірінші ширегіндегі Қазақстандағы ішкі саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдай. 2. Патшалықтың Қазақ даласын отарлау мақсатындағы іс-әрекеттері 3. Сібір және Орынбор қазақтары туралы ережелер 4. Оңтүстік Қазақстанның жаулап алынуы
Студенттердің өзіндік жұмысы (СӨЖ): Қазақстан Ресей империясының құрамында. XVIII және XIXғғ. ұлт-азаттық қозғалыстар (1с.) Абылай хан мемлекеттік қайраткер, саясаткер, дипломат-саяси портретін дайындаңыз
Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысы Азақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінен айырылуы. Ұлт-азаттық жолындағы көтерілістер -2с. 1.Абілхаир хан туралы эссе дайындаңыз 2.Қазақ халқының ұлт - азаттық көтерілістері бойынша сызба–диаграмма дайындаңыз 3.Тақырып бойынша он сұрақтан сөзжұмбақ дайындаңыз [1,2,3нег3,8,11қосым.]
Зін-өзі тексеру Жылы Жайық өзенінің бойына патша үкіметі қазақтарға А)мал жаюға тыйым салды В)сауда байланысын жасауға тыйым салды С)егіншілікпен айналысуға мүмкіндік берді Д)салық төлеуді мәжбүр етті Е)шет елдермен байланыс жасауға тыйым салды Кіші жүз қазақтарының шаруалар соғысына қатысуы А) I кезеңнен тұрды В) II кезеңнен тұрды C) III кезеңнен тұрды Д)IV кезеңнен тұрды E) V кезеңнен тұрды Жер мәселесі бойынша қазақтардың соғысқа қатысуы А)1773-1774жж В)1774-1775жж С)1772-1775жж Д)1773-1775жж Е)1772-1774жж Е. Пугачевті қолдап, қарулы топ жіберген Кіші жүз сұлтаны А)Досалы В)Сырым С)Айшуақ Д)Ералы Е)Дәуітбай Е. Пугачевті көтерелісіне қатысқан Кіші жүздегі көтеріліс басшысы батыр А)Бөгенбай В)Қабанбай С)Сырым Датұлы Д)Ералы Е)Айшуақ Е.Пугачев музейі А)Орынборда В) Оралда С)Таразда Д)Петропавл Е)Орск Сырым Датұлы старшын болған ру А)Алшын В)Адай С) Табын Д)Беріш Е)Байбақты
|
