Теориялық мәліметтер. Ұялы байланыс желісін жобалаудағы ең маңызды міндеттердің бірі - құрылғылар және жабдықтауға

Ұялы байланыс желісін жобалаудағы ең маңызды міндеттердің бірі - құрылғылар және жабдықтауға жүктелген барлық қамтамасыз ететін қызметінің ұзақ мерзімде орындауы болып табылады. Бұл мәселенің шешімі барлық кезеңдегі жобалаудың және эксплуатацияның сенімділігінің сұрақтары комплекстік шешімі кезінде болуы мүмкін[4].

Негізгі түсініктемелер

Сенімділік – бұл жүйенің қасиеті берілген функцияның дұрыс орындалуын қамтамасыз етеді, берілген шектің рұқсаты белгілі бір уақыт ішінде бастапқы техникалық сипаттамасын қамтамасыз етеді.

Сенімділік сипаттамасы:

– мүлтіксіздік;

– жөндеуге жарамдылығы;

– ұзақ мерзімділігімен.

Мүлтіксіздігі - жүйенің белгілі жағдайларда жұмысқа жарамдылық және пайдалану режімдерін сақтау қасиеті.

Жөнделуге жарамдылығы - жүйенің бұзылу туралы ескертулерге бейімділігімен қорытылатын және бас тартушылықты жою жөндеумен техникалық қызмет көрсетудің бір қалыптылық жолы бойынша іске асатын қасиеті.

Ұзақ мерзімділігі – жүйенің шекті күйге дейінгі жөндеу және жоспарлы техникалық қызмет көрсету аралығындағы жұмысқа жарамдылықтың сақтау қасиеті.

Сенімділік ұғымының негізінде істен шығу ұғымы жатыр. Істен шығу – жүйенің жұмысқа жарамдылығын бұзу, берілген функцияның орындалуының тоқтатылуы немесе берілген шектердің жұмыс көрсеткіштерінің орындалмайтыны. Мәліметтерді тарату аппаратурасы үшін істен шығудың түрлі типтері – кенеттен және біртіндеп; толық және ішінара; өздігінен жойылатын және тұрақты.

Ұялы байланыс желісінің жұмысында әр түрлі себептерге байланысты болуы мүмкін: байланыс желілерінің үзілуімен, жабдықтың істен шығумен және кейбір басқаларымен.

Бірақ қызметтерді қолданушылары үшін байланыс жоғалу себептері маңызы жоқ. Абонентке қызмет көрсету сапасы туралы келісім шарттарында белгілі түрде кепілді болу керек.

Желінің жұмысында істен шығулары табыстың үлкен жоғалтуларына алып келеді. Сөйтіп, уақыттың қарапайым қысқартуларының актуальді сұрақтары болып табылады, шақырылған тұрыпқалулармен, және осы жоғалтулардың азайтылған шығындарының бағасы.

Қойылған тапсырмаладың шешімі үшін сенімділіктің есептеу бағалау қажеттілігі туады. Осы мақсатпен сенімділік теориясына қомақты сипаттамалар колданылады және олардың арасында байланыс орнатылады, физикалық істен шығуы себептерін анықтайтын және сенімділігін болжайтын тәсілдер дамытылады.

Жүйенің максималды тиімділігнің жұмысын қамтамасыз ететін құралдар және тәсілдерді таңдау туралы баяндалады.

Iстен шығуға атқарылған жұмыстың уақыты Тн және орташа қалпына келу уақыты Тв сенімді және тұрақты сервис қамтамасыз ету есептердегі негізгі параметрлері болып табылады,

Қайта қалпына келудің орташа уақыты - жүйе жұмысының бірқалыпты жаңартулары үшін қажетті орташа уақыт.

Атқарымнан бас тарту – қайта қалпына келтірілетін құрылғыларың бас тартулар арасындағы орташа уақыты.

Атқарымнан бас тарту уақытының мағынасы және орта уақыттың қайта калпына келуі әр нұсқа үшін 4 қосымшада келтірілген.

Кестедегі мәліметтерді қолдана оытырып жүйенің сенміділігін анықтау қажет.

Мүлтіксіздігінің параметрі:

– жүйеден бас тарту қарқындылығы;

– жүйенің бас тартуына атқарымы;

– жұмыстың мүлтіксіздігінің ықтималдылығы.

Бас тарту қарқындылығы - уақыт бірлігіндегі бас тарту ықтималдылығы.

Жүйе элементтерінің Т_ср біле отыра, әр элементінің бас тарту λ қарқындылығын мына фомула бойынша анықтауға болады, 1/сағат,

 

λ=1/Т_ср

 

және барлық жүйе тұтастай мына формула бойынша

 

 

мұндағы λ_i - жүйе элементтерінің бас тарту қарқындылықтары.

Жүйенің барлық бас тарту қарқындылығын біле отыра, жүйенің бас тарту атқарымын мына формуламен анықтауға болады

 

T_ср.с =1/ _с

 

Жұмыстың мүлтіксіздігінің ықтималдылығы - жүйедегі бас тарту берілген уақыт ішінде орындалмайтын ықтималдылығы.

Мүлтіксіз жұмыстың ықтималдылығы мына формула бойынша анықталады

 

 

мұндағы t – сынау уақыты, ч; λ – жүйенің бас тарту қарқындылығы.

Уақыт сынағы келесі мағыналарды қабылдайды: 24, 720, 2172, 8760 сағат.

Бас тарту ықтималдылығы уақыт t сынағының әр түрлі мағыналары үшін есептеу және есептеу нәтижесі мүлтіксіздік қисығын P(t) құру қажет.

Жөндеуге жарамдылық параметрі:

– қалпына келтірудің орташа уақыты;

– даярлық коэффициенті;

– істен шығу коэффициенті.

Сенімділік параметрлерін T_cp және T_в қолдана отырып қызметтің қолжетімділігінің Кд коэффициентін анықтауға болады (даярлық коэффициенті Кг).

Даярлық коэффициенті – жүйенің профилактикалық қызмет көрсету және жөндеу арасындағы кез- келген уақытта сапалы қызмет көрсету ықтималдылығы.

Даярлық коэффициенті

 

 

мұндағы T_cp – жүйенің бас тарту атқарымының орташа уақыты; T_в – жүйенің қалпына келтіру уақыты. Жүйенің қалпына келтіру уақыты мына формуламен есептеледі.

 

 

мұндағы Т_об - жарамсыздықтың анықтау уақыты; Т_д - істен шыққан жүйе элементінің қалпына келтіру орнына жеткізу уақыты; Т_у – ақаулықтарды алдын алудың уақыты; Т_н – тексеру сынағының және жөндеу уақыты.

Істен шығу коэффициенті

 

К_п =1-К_г

 

Есептеу нәтижесінде 17- кесте толтырылуы керек.

 

 

17 – кесте.Жүйенің сенімділігін есптеу нәтижесі

Жүйенің бас тарту қарқыныдылығы λ, 1/сағат	Жүйенің бас тарту атқарымы Тср, сағат	Жүйенің мүлтіксіз жұмысының ықтималдылығы Р(t)	Тв	Кг	Кп
t=24	t=720	t=2172	t=8760

 

Есептелген параметрлерді нормативті параметрлермен салстыру қажет және жүйенің сенімділігі туралы қорытынды жасау қажет.

Жүйенің нормативті көрсеткіштері:

– жүйенің бас тарту атқарымының орташа уақыты 350 тәуліктен аспау керек;

– жүйенің дайындық коэффициенті К_г 0,99 төмен болмау керек.