Гломерулонефрит классификациясы
Үрдістің ағымы бойынша: Жедел диффузды гломерулонефрит. Клиникасы бойынша: · Циклдық; · Латентті. Сүлелі гломерулонефрит. Клиникалық түрлері бойынша: · Нефрозды · Гипертониялық; · Аралас немесе нефрозды-гипертониялық. Латентті түрі. · Гематуриялық түрі · Жедел өршімелі гломерулонефрит. Этиологиясы және патогенезі бойынша: Біріншілік гломерулонефрит – бүйректің морфологиялық бұзылысына байланысты. Екіншілік гломерулонефрит, негізгі аурудың нәтижесінде. Клиникалық –морфологиялық белгілері бойынша бөледі: · Фокалды-сегментарлы шумақшалы нефрит. · Мембранозды гломерулонефрит · Мезангиопролиферативті шумақшалы нефрит · Мезангиопролиферативті шумақшалы нефрит шумақаларда иммуноглобулин А болуымен. · Мезангиокапиллярлық гломерулонефрит. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Сүлелі гломерулонефрит өршу. Нефроз синдромы тұрақты артериалық гипертониямен қосарланған II деңгейі. СБЖ II Б кезеңі.
Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Сүлелің гломерулонефрит: мембранозды нефропатия, нефроз түрі,СБЖ II А кез.
Ревмалық қызбаның классификациясы (АРР, 2003)
* КСВ - Н.Д. Стражеско және В.Х. Василенко жіктелуі бойынша; ** NYHA (Нью-Йорктың кардиологтар ассоциациясы)функционалды класс бойынша;
Кисел-Джонс критериі, ЖРҚ анықтау үшін қолданылатын (АРР, 2003 модификациясы)
Екі үлкен критери немесе бір үлкен және екі кішкентай критерилердің қосарлана келуі, сонымен қатар А топты стрептококкты инфекцияны дәлелдейтін құжаттың болуы ЖРҚ болуын дәлелдейді; ерекше жағдайлар: 1) шектелген («таза») хорея – басқа себептерді жоққа шығарған кезде (оның ішіне PANDAS); 2) кеш кардит – басқа себептерді жоққа шығарған кездеші вальвулиттің клиникалық және аспаптық симптомдарының даму уақытының ұзаруы (>2 мес); 3) жүректің созылмалы ревмалық ауруының фонында қайталанған ЖРҚ (немесе онысыз). Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Жедел ревмалық қызба: кардит (митралды вальвулит), ауыспалы полиартрит, ҚЖ I
Ревматоидты артриттің классификациясы (1980)
Диагнозды қалыптастыру үлгісі:Ревматоидты полиартрит (саусақ, табан, тізе буындарының зақымдануымен), серонегативті, баяу үдемелі ағым, белсенділігі 2, кезеңі II, БФЖ II. асқынуы: бүйрек амилоидозы, нефроз синдромы, СБЖ 1. Остеоартроздың клиникалық классификациясы
* ФЖ – функционалдық жетіспеушілігі Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Біріншілік олигоостеоартроз сол жақ жамбас сан буынының зақымдануымен, кез - III, екі жақ тізе буынының, кезеңі. - II. Оң жақ тізе буынының синовиті. ФЖ-1.
Подаграның классификациясы (Пихлак Э.Г., 1970; Астапенко М.Г., Насонова В.А., 1989) Пайда болуы: 1. бірінішілік (идиопатиялық) 2. екіншілік Зәр қышқылының жиналу механизімі бойынша 1. Метаболизімдік 2. Бүйректік (гипоэкскреторлық) 3. Аралас Кезеңі: 1. Преморбидтік 2. Интермиттирлеуші 3. Сүлелі подагра (жиі буыннан тыс көріністерімен) Ағымы: 1. жеңіл 2. орташа ауырлықта 3. ауыр Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Біріншілік подагра, метаболизімдік түрі, жедел подагралық артрит 1 плюснефалангалық буын табанның өршу кезеңінде, БФЖ – I.
Реактивті артриттің классификациясы Этиологиясы бойынша: постэнтероколиттік (иерсиниоз, сальмонеллез, кампилобактериялық немесе шигеллездық инфекцияны басынан өткізгеннен кейін); урогениталдық (Chlamidia trachomatis), ағымы бойынша: жедел (бірінішілік буын шабуылынының ұзақтығы 2 айға дейінг.); созылыңқы (1 жылға дейін); сүлелі (1 жылдан астам); рецидивті (буын шабуылы ремиссиядан кейін ұзақтығы 6 айдан кем емес.); белсенділік деңгейі бойынша: төмен(I); орташа (II); жоғары(III); ремиссия (0); буындардың қызметінің жеткіліксіздігі бойынша (БФЖ) 1. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 2. Реактивтік артрит, постэнтероколиттік, тізе буынын зақымдаумен, жедел ағымы, белсенділігі II, БФЖ I; ЖҚЖ клиникалық түрлерінің жұмыстық жіктелуі (В.А. Насонова, 1972-1986) Варианттық ағымы - жедел (тез арада мультиағзалық зақымданулар көрінісі, бүйрек зақымдануын қосумен, жоғары иммунологиялық белсенділік). - жеделдеу (өршуі айқын емес, бүйрек зақымдануы 1 жыл бойында). - сүлелі — рецидивті полиартрит немесе серозит; —дискоидты қызыл жегі синдромы; —Рейно синдромы; —Верльгоф синдромы; — эпилептиформдық синдром. Белсенділік фазасы және деңгейі Белсенділік фазасы: Белсенділік деңгейі жоғары (III), шамалы (II), минималды (I). белсенді емес. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Жүйелі қызыл жегі, жеделдеу ағымы, терінің зақымдануымен (эритема «көбелек»тәрізді), буынның, өкпенің, (оң жақты экссудативтік плеврит), жүрек(перикардит), жегілік нефрит IY класс (диффуздық мембранозды-пролиферативтік), белсенділігі II. асқынуы: СЖЖ I кез., СБЖ III.
ЖСД жұмыс классификациясы Жүйелі склеродермия (өршімелі жүйелі склероз) Клиникалық түрі: Диффузды ЖСД Лимитирленген ЖСД немесе CREST-синдром (С – кальциноз, R –Рейно синдромы, Е – эзофагит, S – склеродактилия, Т – телеангиоэктазия) Қыйылысқан (overlap) синдром ЖСД ревматоидты артритпен, дермато/полимиозитпен және т.б. (ЖСД-РА, ЖСД-ДМ/ПМ, ЖСД-ЖҚЖ) Ювенилді ЖСД Висцералды ЖСД. Ағымы: Жедел, тез өршімелі (генерализденген фиброз басым) Жеделдеу, шамалы өршімелі: тамырлық ақау басым Сүлелі, баяу үдемелі: (имундық қабыну басым). Кезеңдері: I (бастапқы): Рейно синдромы, буын синдромы, тығыз ісік, сирек – висцериттер; II (генерализденген): индурация, контрактуралар, поливисцералды патология (өкпе, жүрек, асқазан-ішек жолдары, сирек – бүйрек), тамырлық-трофикалық бұзылыстар(Рейно синдромы, жаралану); III (терминалды): шеттік және висцералды бұзылыстар, жиі – ағзалар жеткіліксіздігі (жүрек, өкпе, АІЖ, бүйрек). Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Жүйелі склеродермия, тері, буын, тамыр (Рейно синдромы), жүрек (кардиосклероз), өкпе(пневмосклероз), өңеш(эзофагит), бүйрек (шамалы сүлелі склеродермиялық нефропатия, СБЖ II) зақымдануларымен жеделдеу ағымы, белсенділігі III, кезеңі IIя. Жүйелі васкулиттердің классификациясы Зақымданған тамырлардың калибрларының негізіне байланысты васкулиттердің классификациясы Ірі тамырлар — Гигантты жасушалы артериялар —Такаясу артерииттер Орташа тамырлар — Түйінді полиартериит —Кавасаки ауыруы Ұсақ тамырлар —Вегенер гранулематозы —Чарг—Стросс синдромы — Микроскопиялық полиангиит (полиартериит) — Дәнекер тіндерінің аурулары кезіндегі васкулиттер —Бехчет синдромы Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Геморрагиялық васкулит, тері-буындық түрі, орташа ауырлық дәрежесі. Дерматомиозиттің классификациясы Пайда болуы бойынша: идиопатиялық (біріншілік); поранеопластикалық (екіншілік). Ағымы бойынша: жедел; жеделдеу; сүлелі. Аурудың кезеңдері: продромалды — бірнеше күннен айға дейін; манифесті тері, бұлшық ет, жалпы синдромдармен; дистрофикалық, немесе кахексиялық, терминалды, асқыну кезеңі. Белсенділік деңгейі: I, II, III. Негізгі клиникалық белгілері (синдромдар): терілік; сүйек-бұлшық еттік; висцералды-бұлшық еттік.
Диагнозды қалыптастыру үлгісі: Идиопатиялық дерматомиозит, жеделдеу ағымы, белсенділігі III; терінің эритемасы, параорбиталды ісік, бұлшық еттік тетраплегия, жұтқыншақ, өңеш, жиафрагманың зақымдануы, дисфагия; аспирациялықя пневмония. Аритмиялардың жіктелуі Жүрек қызметінің бұзылуына байланысты аритмиялардың келесі топтарын бөледі: 1. Автоматизмнің бұзылысы 1. Номотоптық § синусты тахикардия § синусты брадикардия § синусты аритмия § синусты түйін әлсіздік синдромы 2. Гетеротоптық § Төменгі жүрекшелік ырғақ § Атриовентрикулярлы ырғақ § Идиовентрикулярлы ырғақ 2. Қозудың бұзылуы 1. Экстрасистолиялар 1. Қайнар көзі бойынша: жүрекшелік, атриовентрикулярлық, қарыншалық 2. Қаййнар көзінің саны бойынша: монотопты, политопты 3. Пайда болу уақыты бойынша: ерте, интерполирленген, кеш 4. Жиілігі бойынша: бірен саран, көптеген, қосарланған, топтасқан 5. Реттілігі бойынша: ретсіз, аллоаритмия 2. Пароксизмдік тахикардия 3. Өткізгіштіктің бұзылуы 1. Өткізгіштіктің жоғарлауы 2. Өткізгіштіктің төмендеуі 4. Аралас Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 1. Жыпылық аритмиясы, тұрақты түрі, нормосистолиялық түрі. СЖЖ0, ФК1. 2.ЖИА, күш түсу стенокардиясы ФК IV, постинфаркты кардиосклероз, атриовентрикулярлық блокада II дәрежесі, ҚЖ IIА».
Плевриттердің классификациясы Этиологи ясы бойынша: 1. Инфекциялы: 2. инфекциялық емес (асептикалық): 3. аралас: Патогенез і бойынша: Плевраның зақымдануының таралуына байланысты: Ағымының ерекшеліктеріне байланысты: · жедел · жеделдеу · сүлелі · рецидивті
плевра жөңесі және плевриттердің сипаттамасының сапасы бойынша түрлері: · құрғақ(фибринозды) плеврит. · Экссудативті плеврит. · Серозды. · Серозды-іріңді. · Серозды-геморрагиялық. · Геморрагиялық. · Іріңді. · Хилезды. · Псевдохилезды. · Хилоформды. · Холестеринді. · Эозинофилді. · Аралас. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 1. Ауруханадан тыс оң жақты пневмония, орташа ауырлық дәрежесі. Экссудативті плеврит. ТЖII 2. Геморрагиялық жарақаттан кейінгі плеврит.
Сүлелі жүрек жетіспеушілігін классификациясы: Н. Д. Стражеско және В. Г. Василенко бойынша 1-кезеңі (бастапқы, жасырын қан айналым жеткіліксіздігі): ентігу, тахикардия, тек физикалық күш түскен кездегі шаршағыштық мазалайды. 2- кезеңі:шамалы күш түскен кездегі айқын ентігу (кезеңі 2А, тоқырау белгілері тек, кіші қан айналым шеңберінде болып, емнің нәтижесінде қайтып отырады) немесе тыныштықтағы ентігу(кезеңі 2Б, жүректің оң жақ бөлігінің жетіспеушілігі үлкен қан айналым шеңберіндегі тоқырау белгілерімен, және емге көнбейді). 3- кезеңі (соңғы, сүлелі қан айналым жетіспеушілігінің дистрофикалық кезеңі): үлкен және кіші қан айналым шеңберіндегі қайтымсыз ауыр бұзылыстар, ағзалардағы құрылымдық, морфологиялық қайтымсыз өзгерістермен, жалпы дистрофия және толық еңбек ету қабілетін жоғалтумен сипатталады. Нью-Йорк классификациясы бойынша американың кардиологтар ассоциациясы төрт функциалық классқа бөледі: 1 класс. Физикалық белсенділігі шектелмеген. Ентігу тек, айқын күш түскен кезде пайда болады. 2 класс. Физикалық белсенділігі шамалы шектелуі, қалыпты физикалық күш түскен кездегі әлсіздік, ентігу, шаршағыштық. 3 класс. Физикалық белсенділіктің айқын төмендеуі. Сәл күш түскен кездегі ентігу және жүрегінің қағуы. 4 класс. Тыныштықтағы ентігу, әлсіздік, жүрегінің қағуы. Сәл күш түссе симптомдарды күшейте түседі. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 1.ЖИА: тұрақты күш түсу стенокардиясы III ФК, ПИКС (12.2007). 2.Артериалық гипертензия, III кезеңі, қауып 4. Жүректің ишемиялық ауруының классификациясы (ЖИА ) Стенокардия: 1. Күш түсу стенокардиясы: 1.1. Күш түсу стенокардиясы алғаш пайда болған. 1.2. Күш түсу стенокардиясы тұрақты функционалды класын көрсету I ден IV. 1.3. Күш түсу стенокардиясы өршуі. 1.4. Спонтанды стенокардия (вазоспасткалық, ерекше, вариантты, Принцметал). 2. Жедел ошақты миокард дистрофиясы. 3. Инфаркт миокарды: 3.1. Ірі ошақты (трансмуралды) -- біріншілік, қайталанбалы(күні). 3.2. Ұсақ ошақты -- біріншілік, қайталанбалы(күні). 4. Кардиосклероз постинфаркты ошақты 5. Жүрек ырғағының бұзылуы (түрін көрсетумен). 6. Жүрек жетіспеушілігі (түрі және кезеңі). 7. ЖИА ауырсынусыз түрі. 8. Кенеттен тәждік өлім. Ескеру: ЖОО сараптама комитеті ұсынысымен жүректің ишемиялық ауруларының жіктелуі. Физикалық жүктемелерді орындау қабілеттеріне байланысты тұрақты стенокардияның функционалдық класы: I класс - науқас күнделікті жұмысты жақсы атқарады. Стенокардия ұстамалары жоғары қарқындылықтағы күш түскен кезде пайда болады. П класс – стенокардия ұстамалары түзу жолмен500м көп жүрген кезде, 1 этаждан артық көтерілген кезде пайда болады. Стенокардия ұстамасы суық ауа райында, желге қарсы жүргенде, эмоционалды толқуларда немесе қатты толқудың алғашқы сағаттарында пайда болады. Ш класс - қалыпты физикалық жүктеменің айқын шектелуі. выраженное ұстамалар бір қалыпты 100-500м, 1 этажға көтерілген кезде пайда болады, сирек тыныштық кезінде пайда болуы мүмкін. IV класс - стенокардия ұстамасы шамалы физикалық жүктемелерде, 100м жерге жүргенде пайда болады, тыныштықтағы ұстаманың пайда болуы тән. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 1. ЖИА. Күш түсу стенокардиясы, алғаш пайда болған, Ж0 2. ЖИА. Күш түсу стенокардиясы, ФК IV, диффузды кардиосклероз, қарыншалық экстрасистолия. Ж1. 3.ЖИА. Инфаркт миокарды трансмуралды сол жақ қарыншаның артқы қабырғасының (күні), кардиосклероз, жүрекшелердің жыпылықтауы, тахисистолиялық түрі, ЖIIА. АГ қазіргі кездегі классификациясы АҚ деңгейіне байланысты (ВНОК, 2001)
Классификация АГ, кезеңдері бойынша (ВОЗ 1993, 1996жж.) Гипертониялық ауру 1- дәрежесі – нысана ағзаларындағы өзгерістердің болмауы Гипертониялық ауру 2- дәрежесі – нысана ағзаларындағы 1-немесе бірнеше өзгерістердің болуы Инфаркт миокарды Инсульт Геморрагиялық немесе экссудатты көру нервісінің емізікшесінің ісігінің болуы не болмауымен Креатининемия 2 мг/дл көп Қолқа аневризмасы Шеткі артериялардың симптомды зақымдануы
АГ стратификациясы қауып деңгейі бойынша
Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 1. Артериалық гипертония, кезеңі II, деңгейі III, жоғары қауып, Ж0 2. Артериалық гипертония, кезеңі III, деңгейі III, өте жоғары қауып ЖIIА. Қант диабеті, II тип, компенсация.
Халық аралық жіктелуге сәйкес (Европалық респираторлық қоғам, 1995 ж.) пневмонияны бөледі: 1) ауруханадан тыс (біріншілік); 2) аурухана ішілік (нозокомиалды), басқа ауруы бойынша ауруханаға жатқызылғаннан кейін 48-72 сағаттан соң; 3) иммунитеттің ауыр түрінің жетіспеушілігі бар адамдар; 4) атипті. Классификациясы ошақты — яғни өкпенің біраз бөлігін қамтыйды (бронхопневмония — респираторлы бөліктері+бронхтар) сегментарлы — өкпенің бір немесе бірнеше сегменттеріне тарайды бөліктік — өкпенің бөлігін қамтыйды. Бөліктік пневмонияның классикалық түріне крупозды пневмония-көбінесе альвеолалар және плевра бөліктері жатады. тоталды — пневмония, егер ол өкпенің барлық бөліктеріне тарайтын болса. Сонымен қатар, пневмония бір жақты, егер өкпенің бір жағы зақымданса, және екі жақты, егер екі өкпеде зақымданса. Пневмония біріншілік болады, егер ол жеке ауру ретінде болса, және екіншілік, егер ол басқа ауру фонында дамыса, мысалы, созылмалы бронхит фонында екіншілік пневмония. Диагнозды қалыптастыру үлгісі: 1. Оң жақ өкпенің төменгі бөлігінің ауруханадан тыс бөліктік пневмониясы(пневмококты). Ауыр ағымы. Оң жақтық экссудативті плеврит. Инфекциялық-токсикалық бүйрек. Тыныс жетіспеушілігі II дәрежесі. 2. Оң жақ жоғары бөліктік ауруханадан тыс пневмония (S1, S2), ауыр емес ағымы, белгісіз себепті. ТЖ I – II (клиникалық).
Диагнозды қалыптастыру үлгісі: СОӨА, эмфизематозды түрінің басымдылығымен, кезеңі III, созылмалы іріңді бронхит, ремиссия. ТЖ III, Ж II.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. В.И. Маколкин, В.И.Подзолков. Схема истории болезни. / - М.: Учебное пособие, 2007. - 25с. 2. А.В.Струтынский, А.П, Баранов, Г.Е.Ройтберг, Ю.П. Гапоненков. Основы семиотики заболеваний внутренних органов. / - М.: МЕДпресс-информ, 2007.-4-е издание.- 304с. 3. Н.Е.Фёдорова. Л.М. Немцов, Г.И. Юпатов, О.В.Драгун, М.С. Дроздова, Л.В.Соболева Клиническое обследование и оформление истории болезни / – М.: Мед..лит., 2008. -192 с. Әдістемелік құрал
|