Лекция 5. Тақырыбы:ҚР білім беру жүйесі

Тақырыбы:ҚР білім беру жүйесі

Жоспары:

1. Қазіргі білім беру жүйесінің құрылымы, мақсаты, міндеттері, дамыту бағыттары, факторлары, мемлекеттік саясатының ұстанымдары

2. Оқытудың 12 жылдық білім беру жүйесі.

3. Шағын жинақты мектеп, ерекшеліктері.

4. Білім беру мазмұнын белгілейтін Қазақстандық және халықаралық құжаттар. ҚР «Білім туралы» Заңы. ҚР 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы

5. Инклюзивті және үздіксіз, қосымша білім беру

Қазіргі білім беру жүйесінің құрылымы, мақсаты, міндеттері, дамыту бағыттары, факторлары, мемлекеттік саясатының ұстанымдары

ХХ ғасырда барлық салада интеграциялану үдерістері қызу жүріп жатыр. Бұл құбылыстардан Қазақстан білім беру жүйесі де сырт қалмауы керек. Әлемдік өркениетке ел қатарлы, уақыттылы және байыпты түрде кіргеніміз дұрыс.

Қазақстан қазіргі уақытта білім беру, адам мен бала құқығын қорғау саласындағы барлық негізгі халықаралық құжаттарға қатысушы болып табылады. Бұл жоғары білім саласындағы жалпыға бірдей адам құқықтары Декларациясы, Балалар құқығы туралы Конвенция, Халықаралық адамдардың экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтары Декларациясы, Болон және Лиссабон Конвенциялары және басқалар. Джомтьен мен Дакардағы «Баршаға арналған білім» Дүниежүзілік форумының ұсынымдарын қолдау және жүзеге асыру мақсатында Қазақстан «Баршаға арналған білім» атты Ұлттық іс-қимыл жоспарын қабылдады.

Білім беру саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының ұстанымдары, қазіргі білім беру жүйесінің құрылымы, мақсаты мен міндеттері.

Білім беру жүйесінің міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіптік шыңдауға бағытталған сапалы білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау.

Оқытудың 12 жылдық білім беру жүйесі.

ХХІ ғасырда білім беру жүйесінде әлемдік дамудың негізгі тенденциялары болып табылатын елеулі өзгерістер болды:

- қоғам дамуының қарқындылығы;

- мәдениаралық қатынастың кеңеюі, ақпараттық, өндірістік қоғамға өту;

- халықаралық ынтымақтастық нәтижесінде ғана шешілуі мүмкін басты мәселелердің туындауы және өсуі;

- қоғамның демократиялануы;

- экономиканың динамикалы дамуы, бәсекелестіктің өсуі;

- адамзат капиталы мәнінің артуы.

Осыған орай дамыған елдердегі білім беру жүйесінде білім беру философиясы мен әдіснамасын жаңарту порцестері, білім беру мазмұнын құру әдістерінің өзгеруі, білім беру мазмұнындағы жетілдірілген модельдердің жасалуы, білім беруді басқарудың тиімді тәсілдерінің қарастырылуы және т.б. байқалып отыр.

Қазіргі кезеңде 12 жылдық мектепке есептелген белгілі бір халықаралық білім беру стандарты қалыптасты.Оқытудың дәстүрлі өнімсіз стилін ығыстыру және оқушының таным белсенділігі мен өзіндік ойлауын қамтамасыз ететін жаңа дамытушы, сындарлы білім беру моделіне көшу әлемдік білім берудің стратегиялық бағыттарының бірі болып табылады.

Шағын жинақты мектеп, ерекшеліктері.

Соңғы 15 жылда негізгі ШЖМ-ның саны 2 есеге көбейді. Әрбір төртінші мұғалім ШЖМ жағдайында жұмыс істеп, әрбір алтыншы қазақстандық оқушы ШЖМ жағдайында білім алады.

Шағын жинақталған мектептердің басты мәселесі-қосалқы сыныптарда оқу өткізудің қолайсыздығы,арнайы ғылыми-әдістемелік кешендердің болмауы, кәсіптік білім беруді ұйымдастыруға мүмкіндіктің жоқтығы.

Шағын жинақталған мектептердің қызметін жетілдіруде,сапалы білім беруде инновациялық технологияларды қолдану арқылы біріктірілген сыныптарда мазмұны ұқсас тақырыптарды кіріктіре оқыту мәселесіне, яғни интеграцияға ерекше назар аударылып отыр.

Білім беру мазмұнын белгілейтін Қазақстандық және халықаралық құжаттар. ҚР «Білім туралы» Заңы. ҚР 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы білім беруді жалпы ұлттық басымдық белгі ретінде белгілейді және мемлекеттің Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімге арналған білім беру саясатын дамытудың негізін қалайды, әрі заңнамаға, қаржыландыру жүйесіне, білім берудің мазмұнына, білім беру жүйесінің құрылымына, білім беруді басқару жүйесіне, кадрлық және әлеуметтік саясатқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу үшін негіз болады.

Қазақстандық білім беру жүйесін дамыту оның әлемдік білім беру кеңістігіне кезең-кезеңімен өтуіне жеткіліксіз болып келген бұрынғы білім беру әдіснамасының, құрылымы мен мазмұнының жағдайында өтіп жатыр.

Қазақстандағы қазіргі кездегі қайта құрулар, экономиканы дамытудағы жаңа стратегиялық бағдарлар, қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпараттануы мен қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті. Әлемнің жетекші елдерінің көпшілігі олардың білім беру жүйесін білім берудің мақсаты, мазмұны мен технологияларының нәтижесіне қарап бағалайтын болды. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағды-машыққа қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес, әлеуметтік және кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі табу, талдау және ұтымды пайдалану, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеде лайықты өмір сүру және жұмыс істеу болып табылады.

Инклюзивті білім беру. Үздіксіз білім беру. Қосымша білім беру

Инклюзивті білім беру төмендегідей принциптерді басшылыққа алады:

- адамның құндылығы оның қабілеттеріне байланысты болмайды;

- әрбір адам сезуге және ойлауға қабілетті;

- әрбір адам қарым-қатынас жасауға және іс-әрекет жасауға қабілетті;

- әрбір адамның бір-біріне деген қажеттілігі орын алады;

- әрбір адам өзін қолдауға және достыққа мәжбүр;

- әртүрлілік адамның өмірінің барлық жақтарын арттыра түседі.

2 БӨЛІМ. ТӘРБИЕ ТЕОРИЯСЫ